ΤΑ ΝΕΑ

Η δεύτερη θητεία της διακυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη δεν ξεφεύγει από τον πεπατημένο κανόνα της αυτονόητης φθοράς. Το τελευταίο όμως δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να αποτελεί πρόφαση για την καθυστέρηση των μεταρρυθμίσεων, των εκκρεμών προκλήσεων της χώρας και ενός έργου σε συνέχειες. Δύο στοιχεία είναι αυτά τα οποία θα πρέπει αμέσως να δώσουν τον τόνο στον δεύτερο αυτό κύκλο μετά και τον πρόσφατο ανασχηματισμό της κυβερνητικής σύνθεσης: ρεαλισμός και στόχοι. Τα δύο αυτά εφάπτονται αφού χωρίς ρεαλισμό οι στόχοι δεν πραγματοποιούνται και χωρίς στόχους κανείς δεν μπορεί να πει και να πείσει πως είναι ρεαλιστής. Σε ένα ευρύτερο περιπλεγμένο και ταραγμένο περιβάλλον αλλά και με μεγάλα εσωτερικά στοιχήματα για την κοινωνική συνοχή της χώρας δεν υπάρχει καμία δικαιολογία όσον αφορά τον χρόνο που έτσι κι αλλιώς ούτε άπλετος είναι ούτε άφθονος για κανέναν.

Ο ενδεδειγμένος τρόπος είναι να αναπτυχθούν κοινά ευρωπαϊκά αμυντικά προγράμματα και να επεκταθεί η ευρωπαϊκή παραγωγική ικανότητα σε κρίσιμες τεχνολογίες. Και όχι μόνο. Οι πρωτεύουσες της Ενωσης πρέπει να αποφασίσουν να δώσουν προτεραιότητα στην αγορά στρατιωτικού εξοπλισμού made in EU. Το παλιό ρητό που λέει «αν θες ειρήνη, ετοιμάσου για πόλεμο» είναι δυστυχώς πιο επίκαιρο από ποτέ σήμερα. Η Ευρώπη, η οποία έχει γνωρίσει από πρώτο χέρι τα δεινά που φέρνουν οι πολεμικές συγκρούσεις, καλείται να καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια προκειμένου να προχωρήσει στην περαιτέρω ενοποίησή της. Και το πρώτο βήμα σε αυτή την πορεία είναι πλέον η άμυνα.

Υπάρχουν ανασχηματισμοί αδιάφοροι, που γίνονται καθαρά για λόγους κομματικών ισορροπιών. Υπάρχουν ανασχηματισμοί σκοπιμότητας, όπως εκείνοι που στοχεύουν στην ικανοποίηση συγκεκριμένων εκλογικών περιφερειών για ψηφοθηρικούς λόγους. Ο χθεσινός ανασχηματισμός ήταν κάτι διαφορετικό. Είχε περισσότερα μηνύματα απ' όσα θα περίμενε κανείς. Και επειδή έγινε σε ένα περιβάλλον διεθνούς αστάθειας (λόγω των αλλαγών που προκαλεί ο «τυφώνας Τραμπ») και εσωτερικής δυσπιστίας (μια δημοσκόπηση έδειξε ότι το 36% των Ελλήνων κάτω των 35 ετών θεωρεί πως η δημοκρατία δεν είναι το καλύτερο πολίτευμα), αποκτά χαρακτήρα πιο κρίσιμο απ' όσο θα είχε υπό άλλες συνθήκες.

Από χθες ο Κώστας Τασούλας είναι το ένατο πρόσωπο το οποίο ανέρχεται στο ύπατο πολιτειακό αξίωμα του Προέδρου της Δημοκρατίας από το 1974. Σε μία κρίσιμη και ρευστή γεωπολιτικά εποχή, γεμάτη προκλήσεις για τη χώρα μας στην ευρύτερη γειτονία αλλά και για την ευρωπαϊκή οικογένεια, ο θεσμός του Προέδρου της Δημοκρατίας διατηρεί τη δική του σημειολογία, ισχύ και ταυτόχρονα δυναμική σε σχέση με την κοινωνική συνοχή και την πολιτική διαδικασία. Εξάλλου ο ίδιος ο Τασούλας ανέφερε ότι πρώτα απ' όλα ως βασική του υποχρέωση έχει να υπερασπιστεί την τήρηση του Συντάγματος και την αξιόπιστη λειτουργία των θεσμών. Κάτι βασικό και δομικό για την Γ' Ελληνική Δημοκρατία που σήμερα φαίνεται πως ταλανίζεται από μία συνολική αμφισβήτηση του πολιτικού σκηνικού αλλά και του συνόλου των θεσμών της.

Ο αμερικανός πρόεδρος περιμένει αυτές του οι κινήσεις να δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας στα εργοστάσια της χώρας του – αλλά ήδη καταγράφεται ένα ντόμινο ανατιμήσεων σε εκατοντάδες προϊόντα που καταναλώνει ο μέσος ψηφοφόρος του. Η πολιτική του έχει μεγάλες πιθανότητες να οδηγήσει σε ύφεση, δηλαδή.

Κάνουμε συχνά λόγο για την αντιπολιτική. Για τον φανατισμό και την τοξικότητα του πολιτικού λόγου. Ακόμη και οι πιο απαισιόδοξοι όμως δημοσιολόγοι δεν διανοούνται πόσο βάθος έχει το πηγάδι. Και περιστατικά σαν το χθεσινό, όπου ένας μαινόμενος ως ταύρος βουλευτής του κόμματος Νίκη εισέβαλε στην Εθνική Πινακοθήκη καταστρέφοντας έργα που αξιολόγησε ο ίδιος και αυτοβούλως ως βλάσφημα, μοιάζουν να αποδεικνύουν πως η κατάντια δεν έχει πυθμένα. Εδώ προσέξτε: φορέας της σκοταδιστικής και μεσαιωνικής πράξης δεν είναι μια παραθρησκευτική οργάνωση ή κάποιος αλλοπρόσαλλος εκκεντρικός νεοσυντηρητικός αλλά ένας εκλεγμένος βουλευτής που λέγεται Νικόλαος Παπαδόπουλος. Δηλαδή ο άνθρωπος που έχει ακριβώς την αντίστροφη αποστολή. Τον έλεγχο του νομοθετικού έργου, τη διεύρυνση και το στερέωμα της δημοκρατίας, την πίστη στους θεσμούς και τις αξίες της κοινωνίας. Η καταδικαστέα και άθλια πράξη του δεν υπονομεύει απλώς βασικά αξιακά και συμπεφωνημένα πεδία αλλά και παρασύρει στον βούρκο την εικόνα της ίδιας της Βουλής και της Εθνικής Αντιπροσωπείας.

Yπάρχει μια λέξη - κλειδί στο πολιτικό λεξιλόγιο όχι μόνο της Ελλάδας, αλλά όλων των φιλελεύθερων δημοκρατιών: «εμπιστοσύνη». Αυτή η λέξη είναι το κριτήριο με βάση το οποίο ψηφίζεται μια κυβέρνηση κι ένας ηγέτης, αλλά και η προϋπόθεση για τη σταθερότητα μιας κοινωνίας. Οταν υπάρχει, οι κρίσεις με τον έναν ή τον άλλον τρόπο ξεπερνιούνται ή έστω εκτονώνονται. Οταν λείπει, είναι πολύ πιο εύκολο να πολλαπλασιάζονται οι εντάσεις και να οδηγούν σε συγκρούσεις.

Από την Τρίτη οι τόνοι της πολιτικής αντιπαράθεσης έχουν ανέβει κατακόρυφα στην Ολομέλεια του κοινοβουλίου. Συμπολίτευση και αντιπολίτευση σφυροκοπούν η μία την άλλη, ελπίζοντας η μεν να περιορίσει τη φθορά της – η οποία αποτυπώνεται σε όλες τις πρόσφατες μετρήσεις της κοινής γνώμης – και η δε να επωφεληθεί από την πτώση των ποσοστών της ΝΔ. Φυσικά, σε κάθε δημοκρατία τόσο η άσκηση αντιπολιτευτικής κριτικής όσο και οι κυβερνητικές απαντήσεις σ' αυτήν είναι θεμιτές – για να ακριβολογούμε, είναι θεμελιώδεις για τη σωστή λειτουργία του πολιτεύματος. Οι αντιπολιτευόμενοι έχουν καθήκον να ελέγχουν κοινοβουλευτικά την κυβέρνηση και οι κυβερνώντες οφείλουν να παρέχουν στοιχεία όταν τους ζητούνται καθώς και προτάσεις διακυβέρνησης. Κανείς δεν περιμένει να συμπλέουν, ειδικά όταν συζητούν θέματα τα οποία απασχολούν έντονα τους πολίτες.

Η τρέχουσα αντιπαράθεση των κομμάτων εντός Κοινοβουλίου και με την προ ημερησίας διατάξεως συζήτηση και με την κατάθεση πρότασης δυσπιστίας από ένα μέρος των δυνάμεων της αντιπολίτευσης δεν πρέπει να θολώνει το βασικό στρατήγημα: την πλήρη και ολική αναδιάρθρωση του ΟΣΕ πάνω σε νέες, ασφαλείς και στέρεες βάσεις.

Οι πολίτες που θα παρακολουθήσουν τις εργασίες της Ολομέλειας περιμένουν από την αντιπολίτευση να ασκήσει υπεύθυνο έλεγχο στα πεπραγμένα της κυβέρνησης. Και ταυτόχρονα, αναμένουν από τους κυβερνώντες ειλικρινή λογοδοσία για τα λάθη και τις παραλείψεις όχι μόνο της μοιραίας βραδιάς αλλά και της μεθεπόμενης ημέρας.

Δεν υπάρχει πολίτης που να μη θέλει να μάθει τι συνέβη εκείνο το μοιραίο βράδυ κι έχασαν τη ζωή τους 57 άνθρωποι. Δεν υπάρχει ούτε ένας ανάμεσά μας που να μην επιθυμεί να πέσει άπλετο φως στην υπόθεση και να τιμωρηθούν οι υπεύθυνοι για τον θάνατο των συνανθρώπων μας – είτε διαδηλώσει, είτε όχι.

Είναι σοβαρή πλευρά της ασφάλειας η επιθεώρηση και όλες οι παράμετροι που η σύμβαση βάσει διαγωνισμού προβλέπει. Και προφανώς δεν έχει να κάνει απλώς με την αισθητική των πεζογεφυρών μα με ένα καλώς εννοούμενο υψηλό επίπεδο ασφάλειας και λειτουργικότητας και βέβαια αποτρέπει και προλαμβάνει καταστάσεις, που φτάνουν ως και τη διακινδύνευση της ανθρώπινης ζωής.

H «ιδιότυπη» άποψη του προέδρου Τραμπ για τη δημοκρατία, τους νόμους, τους θεσμούς και το διεθνές δίκαιο είναι γνωστή. Και εξηγεί τόσο την υποστήριξή του προς τους εισβολείς του Καπιτωλίου, τον Ιανουάριο του 2021, όσο και τη συμπάθεια, αν όχι θαυμασμό, που τρέφει για τους ηγέτες που διοικούν με αυταρχικό τρόπο. Γνωστή επίσης είναι και η προτίμησή του να προσεγγίζει όλες τις κρίσεις από οικονομική σκοπιά. Εχει το Ισραήλ πρόβλημα με την ασφάλειά του; Θα αδειάσει η Γάζα από τους Παλαιστινίους και θα μετατραπεί στη «Ριβιέρα της Μέσης Ανατολής»!

Να συμφωνήσουμε πως παρά τα ελλείμματά της η Ευρώπη δεν έχει χώρο σε τούτο το μομέντουμ να αποστέλλει εικόνα σύγχυσης που την τραυματίζει περισσότερο. Ποιο μομέντουμ; Μα τη στιγμή τούτη όπου φαίνεται πως επανακαθορίζεται με στρατηγική των ΗΠΑ μια συνολική γεωπολιτική αρχιτεκτονική με άξονα τη νέα σχέση της υπερδύναμης με τη Ρωσία και το νέο τοπίο μετά την ουκρανική εμπλοκή και τη ρωσική εισβολή. Οι διασκέψεις με πρωτοβουλία Μακρόν υπερτόνιζαν την αναγκαιότητα για κοινή πλεύση των χωρών αλλά είχαν εκ των πραγμάτων και προβλήματα στον τρόπο και τη μεθοδολογία και στέκονταν μακριά από μια λογική συνεκτικότητας και κοινού βηματισμού στο θέμα του ρωσο-ουκρανικού πολέμου. Εδώ θα πρέπει να υπολογιστεί η μεταβολή της στρατηγικής του ατλαντικού παράγοντα σε σχέση με πριν και άρα όλες οι νέες αποφάσεις – για παράδειγμα οι κυρώσεις σε Ρωσία – να ληφθούν υπό αυτόν τον νέο γνώμονα.

Η επιστροφή του Τραμπ στον Λευκό Οίκο, η άνοδος της Ακροδεξιάς σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες, η υιοθέτηση ορισμένων θεμάτων της ατζέντας τους από το κυβερνών κόμμα στην προσπάθειά του να περιορίσει τις διαρροές ψηφοφόρων του, και η στροφή της κοινωνίας στον συντηρητισμό εξαιτίας του φόβου που προκαλούν οι εξελίξεις στη διεθνή σκηνή τούς προσφέρουν ευκαιρίες να εμφανίζονται συχνότερα στο επίκεντρο του δημόσιου διαλόγου. Με κυρίως λαϊκίστικη ρητορική εκμεταλλεύονται στο έπακρο τη δυσαρέσκεια της κοινής γνώμης για τα λεγόμενα συστημικά κόμματα καθώς και την απενοχοποίηση ορισμένων ακραίων απόψεων του χώρου τους από τον νέο πλανητάρχη.

Κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι αιφνιδιάστηκε. Αντιθέτως, ο πρόεδρος Τραμπ είχε προειδοποιήσει, τόσο για τη μέθοδο με την οποία σκοπεύει να διοικήσει (σαν ταύρος εν υαλοπωλείω), όσο και για τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνεται τις μεγάλες οικονομικές και πολιτικές κρίσεις (πρώτα η Αμερική).

Τα κρυπτονομίσματα έχουν γίνει πλέον αναπόσπαστο μέρος της σύγχρονης οικονομίας. Γι' αυτό, η ελληνική πολιτεία δεν μπορούσε να τα αγνοεί άλλο. Η ΕΕ, άλλωστε, έχει φροντίσει να εγκρίνει από το 2023 ένα ευρωπαϊκό ρυθμιστικό πλαίσιο, το οποίο έχει ως κύριο στόχο την προστασία των ευρωπαίων καταναλωτών.

O Πρωθυπουργός θα συναντηθεί σήμερα με τον γάλλο πρόεδρο στο Μέγαρο των Ηλυσίων, στο περιθώριο της Διάσκεψης για την Τεχνητή Νοημοσύνη. Από την ατζέντα της συζήτησής τους δεν θα λείπει φυσικά το θέμα που έχει προκύψει με την ενδεχόμενη πώληση πυραύλων Μeteor στην Τουρκία.

Η πρώτη αντίδραση είναι η θυμηδία: ο τύπος τρολάρει, δεν έχει κανένα σχέδιο, θέλει απλώς να τρομάξει φίλους και αντιπάλους και να τους αναγκάσει να ευθυγραμμιστούν με τα συμφέροντα της Αμερικής. Γι' αυτό απείλησε με δασμούς την Κίνα, τον Καναδά και το Μεξικό, γι' αυτό προανήγγειλε την κατάληψη της Γροιλανδίας, γι' αυτό πέταξε την τρελή ιδέα της εκκένωσης της Γάζας και της μετατροπής της σε «Ριβιέρα της Μέσης Ανατολής», γι' αυτό ανακοίνωσε χθες την επιβολή κυρώσεων στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο. Πλάκα κάνει, κι όποιος «τσιμπήσει».

Μια ολοένα και αυξανόμενη τάση των νέων προς την παράδοση αλλά και τον αναλογικό τρόπο ζωής φαίνεται πως καταγράφεται σήμερα με ζωηρό τρόπο. Η «επιστροφή στις ρίζες» δεν έχει να κάνει μόνο με την παραδοσιακή ελληνική μουσική και τους παραδοσιακούς ελληνικούς χορούς αλλά και με συνήθειες όπως το βινύλιο ή και τα βίντατζ ρούχα που φαίνεται πως αποκτούν μία δημοφιλία στις νεότερες γενιές.

Η κυβέρνηση φαίνεται να έχει αντιληφθεί πως είναι απαραίτητο να ληφθούν προληπτικά μέτρα – εξού και τα παίρνει – αλλά και πως θα χρειαστεί να παρακολουθείται το φαινόμενο από κάθε εμπλεκόμενη κρατική υπηρεσία στενά και καθημερινά. Γιατί είναι εξαιρετικά πιθανό να αλλάζουν τα δεδομένα στην εξέλιξη του γεωλογικού φαινομένου μέρα με τη μέρα.

Είναι ώρα να μιλήσουμε σοβαρά για το θέμα της ασφάλειας των μετακινήσεων. Και το τραγικό δυστύχημα των Τεμπών, εκτός από το γεγονός πως πρέπει να διερευνηθεί σε βάθος, δίνει την ευκαιρία αυτή. Η συζήτηση αυτή δεν μπορεί να περιλαμβάνει εκατέρωθεν εργαλειοποιήσεις και μονομερείς αποδόσεις ευθυνών, ούτε να εγγράφεται σε μια άγονη κομματική αντιπαράθεση που θα οδηγεί απλώς σε αναπαραγωγή τοξικού λόγου. Και λέμε πως ο πυρήνας της όλης διαβούλευσης είναι η ασφάλεια, αφού δυνητικά αυτή διεμβολίζεται και κλονίζεται και από παραμέτρους που πιθανώς σήμερα υποτιμούμε. Ενδεχόμενα ατυχήματος ή, ακόμα χειρότερα, δυστυχήματος δυναμιτίζονται όχι μόνο από συγκρούσεις αλλά και από άλλα αίτια, όπως ένας εκτροχιασμός ή μια κακή συντήρηση.

Κι όμως, υπήρχε ένας απλός τρόπος διαχείρισης αυτής της καταστροφής: να παραμερίσουν οι πολιτικοί και να αφήσουν τον λόγο στους ειδικούς. Ο Πρωθυπουργός θα μπορούσε να απέχει από κάθε διάγνωση για τα αίτια της τραγωδίας και να αρκεστεί στη διαβεβαίωση ότι θα λάμψει η αλήθεια. Οι υπουργοί θα μπορούσαν να αποφύγουν τις δηλώσεις και, κυρίως, τις επιθέσεις εναντίον των τραγικών οικογενειών.