Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ συνεδρίασε με αντικείμενο τις εκρήξεις στους αγωγούς Nord Stream στη Βαλτική Θάλασσα, κατόπιν αιτήματος της Ρωσίας, υπό το φως των πρόσφατων εξελίξεων στις έρευνες γύρω από το περιστατικό της 26ης Σεπτεμβρίου 2022.
Στις 21 Αυγούστου 2025, ο γενικός εισαγγελέας της Γερμανίας ανακοίνωσε τη σύλληψη στην Ιταλία ενός Ουκρανού, γνωστού ως «Σερχίι Κ.», ο οποίος φέρεται να ήταν συντονιστής των εκρήξεων. Η Γερμανία υποστηρίζει πως ο άνδρας ανήκε σε ομάδα δολιοφθορέων που είχε αναχωρήσει από το λιμάνι του Ροστόκ, τοποθετώντας τα εκρηκτικά στους αγωγούς. Το ζήτημα της έκδοσής του αναμένεται να εξεταστεί από ιταλικό δικαστήριο στις 3 Σεπτεμβρίου.
Η Ρωσία, επικαλούμενη αυτή τη σύλληψη, κατηγόρησε τη γερμανική πλευρά για «καθυστερήσεις και έλλειψη διαφάνειας» στις έρευνες. Ωστόσο, Δανία, Γερμανία και Σουηδία αντέκρουσαν τις ρωσικές αιτιάσεις. Με κοινή επιστολή τους προς τον ΟΗΕ (S/2025/530), επανέλαβαν ότι οι έρευνες διεξάγονται με αμεροληψία και σεβασμό στο κράτος δικαίου, επισημαίνοντας ότι «οι αναφορές στα ΜΜΕ δεν μπορούν να αντικαταστήσουν επίσημες διαδικασίες» που απαιτούν εμπιστευτικότητα.
Η διεθνής διάσταση και οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις
Ο Βοηθός Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Μίροσλαβ Γέντζια, σημείωσε πως ο Οργανισμός βασίζεται αποκλειστικά σε δημόσιες πληροφορίες ή σε στοιχεία που προσκομίζουν τα εμπλεκόμενα κράτη-μέλη, χωρίς να μπορεί να επιβεβαιώσει αντικρουόμενους ισχυρισμούς. Παράλληλα, υπενθύμισε ότι τέσσερις διαρροές καταγράφηκαν μεταξύ 26 και 29 Σεπτεμβρίου 2022 στους αγωγούς Nord Stream 1 και 2, μέσα σε διεθνή ύδατα των οικονομικών ζωνών Σουηδίας και Δανίας. Παρότι οι αγωγοί δεν λειτουργούσαν, περιείχαν μεγάλες ποσότητες φυσικού αερίου.
Σύμφωνα με έρευνα του UNEP (Ιανουάριος 2025), οι διαρροές οδήγησαν στην εκπομπή 445.000-485.000 τόνων μεθανίου, ποσότητα που υπερδιπλασίασε τις αρχικές εκτιμήσεις και αποτελεί τη μεγαλύτερη ανθρωπογενή εκπομπή μεθανίου που έχει καταγραφεί. Το αποτύπωμα αυτό αντιστοιχεί, βραχυπρόθεσμα, στις ετήσιες εκπομπές οκτώ εκατομμυρίων οχημάτων.
Ο κ. Γέντζια κάλεσε τα κράτη-μέλη να αποφύγουν την πολιτικοποίηση και τις εικασίες, υπογραμμίζοντας τη σημασία της προστασίας κρίσιμων υποδομών για την ασφάλεια, τη σταθερότητα και το περιβάλλον. Τόνισε επίσης την ανάγκη ενίσχυσης της συνεργασίας και της ανταλλαγής πληροφοριών.
Θέσεις και αντιπαραθέσεις στο Συμβούλιο Ασφαλείας
Από ελληνικής πλευράς, ο Αναπληρωτής Μόνιμος Αντιπρόσωπος Ιωάννης Σταματέκος καταδίκασε κάθε επίθεση κατά αμάχων και ενεργειακών υποδομών, σημειώνοντας ότι το Συμβούλιο Ασφαλείας δεν αποτελεί τον κατάλληλο χώρο για τη συζήτηση ενδοκρατικών, νομικών ή δικαστικών ζητημάτων. Εξέφρασε ωστόσο τη στήριξη της Ελλάδας στην εν εξελίξει γερμανική έρευνα και ευχαρίστησε Δανία και Σουηδία για τις δικές τους προσπάθειες διαλεύκανσης του περιστατικού.
Η Δανία, διαμέσου του εκπροσώπου της, εξέφρασε πλήρη εμπιστοσύνη προς τις γερμανικές αρχές για τη διαλεύκανση των εκρήξεων του 2022. Ο ίδιος υπενθύμισε ότι μία από τις εκρήξεις συνέβη εντός της δανικής ΑΟΖ, γεγονός που προκάλεσε χωριστή εθνική έρευνα. Όπως ανέφερε, «οι αρχές μας διαπίστωσαν ότι οι αγωγοί σαμποταρίστηκαν εκ προθέσεως, ωστόσο δεν προέκυψαν επαρκή στοιχεία για ποινική δίωξη στη Δανία». Επιπλέον, τόνισε τη στενή συνεργασία με διεθνείς εταίρους και την προσήλωση στις αρχές του κράτους δικαίου.
Η Δανία υπογράμμισε ότι έχει αποστείλει επτά κοινές επιστολές προς το Συμβούλιο σε συνεργασία με Γερμανία και Σουηδία, καθώς και διμερείς ενημερώσεις στη Ρωσία. Οι ισχυρισμοί περί ελλιπούς ενημέρωσης χαρακτηρίστηκαν «ανακριβείς και απαράδεκτη παραποίηση των γεγονότων».
Ο Δανός εκπρόσωπος προχώρησε σε έντονη κριτική κατά της Ρωσίας, μιλώντας για «υποκρισία», υποστηρίζοντας πως τη στιγμή που η Μόσχα εγείρει διαρκώς ζήτημα Nord Stream, «καταστρέφει συστηματικά κρίσιμες υποδομές στην Ουκρανία».
Οι ΗΠΑ τοποθετήθηκαν με πλήρη εμπιστοσύνη στη γερμανική ανεξάρτητη δικαστική διαδικασία και χαιρέτισαν τη σύλληψη υπόπτου ως σημαντικό βήμα. Ο αμερικανός εκπρόσωπος δήλωσε πως «η εξέλιξη αυτή δεν απαιτεί περαιτέρω ενασχόληση του Συμβουλίου» και κάλεσε σε εστίαση στην ειρηνευτική διαδικασία για την Ουκρανία. Όπως σημείωσε, «ας μην σπαταλάμε τον χρόνο σε ένα περιστατικό που προηγήθηκε τρία χρόνια, αλλά ας εστιάσουμε στον τερματισμό του πολέμου».
Η στάση της Ρωσίας και το ιστορικό του ζητήματος
Ο Ρώσος αναπληρωτής μόνιμος αντιπρόσωπος, Ντμίτρι Πολιάνσκι, αμφισβήτησε ανοιχτά την εκδοχή των ευρωπαϊκών αρχών, αναφέροντας ότι είναι απίθανο «μια ομάδα ερασιτεχνών δυτών να τοποθετήσει εκρηκτικό μηχανισμό σε βάθος 80 μέτρων στη Βαλτική Θάλασσα, που παρακολουθείται από το ΝΑΤΟ, χωρίς να γίνει αντιληπτή». Παράλληλα, ανέφερε πως οι συλληφθέντες «ίσως να είναι αποδιοπομπαίοι τράγοι» και κατηγόρησε τη διεθνή κοινότητα ότι διατηρείται στο σκοτάδι για τις εξελίξεις σχεδόν τρία χρόνια μετά το συμβάν.
Το ζήτημα των εκρήξεων στο Nord Stream έχει απασχολήσει επανειλημμένα το Συμβούλιο Ασφαλείας, με τουλάχιστον δέκα σχετικές συνεδριάσεις από το 2022. Η πρόταση της Μόσχας για διεθνή ανεξάρτητη έρευνα απορρίφθηκε το 2023, ενώ τρεις απόπειρες έκδοσης προεδρικής δήλωσης δεν ευοδώθηκαν λόγω έλλειψης συναίνεσης μεταξύ των μελών.
Γ. Γαραντζιώτη
