Αναζήτηση
Στο όχι και τόσο μακρινό παρελθόν της εποχής των γιαγιάδων μας, εκατοντάδες χιλιάδες γυναίκες γεννούσαν – εξ ανάγκης – στα σπίτια τους, με τον φυσικό τοκετό να είναι στην πλειονότητα των περιπτώσεων και η μοναδική επιλογή. Αλλωστε, η πρώτη επιστημονικά καταγεγραμμένη καισαρική τομή πραγματοποιήθηκε στη χώρα μας στα τέλη του 19ου αιώνα, ενώ η κλασική τεχνική – τις παραλλαγές της οποίας ακολουθούμε μέχρι και σήμερα – αναπτύχθηκε γύρω στο 1920. Βέβαια, η θνησιμότητα των βρεφών ήταν υψηλή, όπως και οι κίνδυνοι για τις επιτόκους. Πλέον, έχει γίνει ιδιαίτερα αντιληπτό πως έχουμε φτάσει στο άλλο άκρο, καθώς έξι στις 10 γέννες – ένα πολύ υψηλό ποσοστό – γίνονται με καισαρική τομή.
Ομως, τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ καταγράφουν μια νέα τάση. Για κάποιους είναι μια μόδα. Για άλλους το δικαίωμα μιας γυναίκας να γεννήσει όπως επιθυμεί και με όποιους ανθρώπους εκείνη επιλέγει στο πλάι της. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής φαίνεται πως όλο και περισσότερες Ελληνίδες επιλέγουν να γεννήσουν στο σπίτι τους. Χαρακτηριστικά είναι τα στοιχεία κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Το 2020 και το 2021 στη χώρα μας είχαμε 217 και 282 γεννήσεις αντίστοιχα σε ιδιωτική κατοικία (σε σύνολο άνω των 85.000 γεννήσεων ανά έτος), με την ετήσια αύξηση να φτάνει το 29,9%. Αντίστοιχα το 2020 είχε καταγραφεί αύξηση 26,9% σε σχέση με το 2019.
Ενα άλλο ενδιαφέρον κομμάτι των στατιστικών στοιχείων αφορά τις γεννήσεις «σε άλλο μέρος», το οποίο μεταφράζεται σε τοκετούς εντός οχημάτων, πλοίων ή αεροπλάνων και κυμαίνονται κατά μέσο όρο στις 30 γεννήσεις τον χρόνο την πενταετία 2017-2021.
Οι προϋποθέσεις
Οπως εξηγεί στα «ΝΕΑ» ο καθηγητής Μαιευτικής και Γυναικολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και πρώην πρόεδρος της Ελληνικής Μαιευτικής και Γυναικολογικής Εταιρείας Δημήτρης Λουτράδης, ο νόμος εδώ και πολλά χρόνια προβλέπει τη δυνατότητα τοκετού στο σπίτι. Ομως, επισημαίνει ότι «επειδή έχουν γίνει πολλά συμβάντα, έχουμε βάλει ορισμένες κατευθυντήριες οδηγίες που αφορούν στις προϋποθέσεις που θα γίνονται τοκετοί στο σπίτι. Ορισμένες γυναίκες το επιλέγουν, αλλά θα πρέπει να τονιστεί ότι υπάρχουν κίνδυνοι, ειδικά στην Ελλάδα. Για παράδειγμα, εγώ κάνω μία ώρα για να πάω από την Πλατεία Μαβίλη στο Φάληρο. Αν στο μεταξύ υπάρξει μια αιμορραγία ή κάποιο άλλο πρόβλημα, πώς θα σε μεταφέρουν στο νοσοκομείο; Στην Ολλανδία όταν το κάνουν, υπάρχει απέξω ασθενοφόρο και οι δρόμοι δεν έχουν τόσο κίνηση. Γι’ αυτό έχουμε βάλει προϋποθέσεις. Προσωπικά και από την εμπειρία μου θεωρώ πως πρέπει να υπάρχει μια ασφάλεια. Γιατί, μπορεί το 90% να είναι εύκολες γέννες, αλλά το 10% μπορεί να αντιμετωπίσουν επιπλοκές».
Ο καθηγητής Μαιευτικής αναφέρεται και στον νόμο που πέρασε πρόσφατα το υπουργείο Υγείας για την προώθηση του φυσικού τοκετού στη χώρα μας. Σε αυτό το νομοσχέδιο περιλαμβάνεται ρύθμιση για τη δημιουργία πιστοποιημένων κέντρων φυσικού τοκετού σε όλα τα δημόσια νοσοκομεία και στις ιδιωτικές κλινικές για γυναίκες με χαμηλού κινδύνου εγκυμοσύνη που επιθυμούν να γεννήσουν φυσιολογικά. Σύμφωνα με τον Δημήτρη Λουτράδη, γυναίκες θα μπορούν να γεννήσουν με φυσικό τοκετό σε ελεγχόμενο χώρο των νοσοκομείων και από πιστοποιημένες μαίες, χωρίς φαρμακευτική αγωγή και παρεμβάσεις για επίσπευση της διαδικασίας.
Σε ό,τι αφορά στην επιλογή πραγματοποίησης του τοκετού στο σπίτι, οι επιστήμονες που προάγουν τη συγκεκριμένη διαδικασία επισημαίνουν ότι χρειάζεται σκέψη και γνώση κατά την πορεία της εγκυμοσύνης, προκειμένου να αποφασίσουν οι γονείς ποιο είναι το σωστό για τη μητέρα και το παιδί που θα έρθει στον κόσμο. Ουσιαστικά, οι προϋποθέσεις για να γεννήσει μια γυναίκα στο σπίτι είναι να είναι υγιής, να έχει φυσιολογική πορεία της εγκυμοσύνης, να μην είναι πολύδυμη κύηση, η προβολή να είναι κεφαλική, να μην έχει μπει σε πραγματική παράταση (ηλικία κύησης μεγαλύτερη των 42 εβδομάδων), το σπίτι της να πληροί τους στοιχειώδεις όρους υγιεινής, η απόσταση από το πλησιέστερο νοσοκομείο να είναι 30 λεπτά, να υπάρχει ο ειδικός που θα την ξεγεννήσει, ο τοκετός να ξεκινήσει αυτόματα και η εξέλιξή του να είναι φυσική.
«Μια καταπληκτική εμπειρία»
Τα «ΝΕΑ» απευθύνθηκαν σε εξειδικευμένη μαία, η οποία παρέχει τις υπηρεσίες της για τοκετούς κατ’ οίκον, ενώ και η ίδια, όπως τονίζει, επέλεξε το σπίτι της για να φέρει στον κόσμο το τρίτο παιδί της. Σύμφωνα με την Παρασκευή Δημοπούλου, «υπάρχει μια σημαντική αύξηση, γιατί είχαμε μεγάλη αύξηση των καισαρικών. Στο Αγρίνιο, ενδεικτικά, είχαμε φτάσει στο 83%. Οι μαίες έχουν αδράξει αυτή την «ευκαιρία» να ενισχύσουν τον τοκετό στο σπίτι».
Αναφερόμενη στις προϋποθέσεις, επισημαίνει ότι κατά την 36η εβδομάδα θα πρέπει η μαία να επισκεφθεί το σπίτι και να ελέγξει αν τηρούνται όλες οι απαραίτητες συνθήκες ενόψει του τοκετού: «Θα πρέπει να υπάρχει εύκολη πρόσβαση σε ασθενοφόρο, καθαριότητα, καθαρό νερό, ηλεκτρικό, τηλέφωνο, σκάλες και ασανσέρ. Τα βλέπει όλα αυτά μια μαία. Παράλληλα, θα πρέπει να γνωρίσει όποιο άλλο άτομο επιθυμεί η επίτοκος να βρίσκεται κοντά της κατά τη διάρκεια του τοκετού. Μπορεί να είναι ο σύντροφός της, τα παιδιά, κάποιος άλλος συγγενής ή κάποια φίλη. Επίσης, να συζητήσουν από κοντά το πλάνο τοκετού, πώς θα γίνει, αν θα χρειαστεί ή όχι φαρμακευτική αντιμετώπιση του πόνου. Και αφού συμφωνήσουν, οι μαίες οφείλουν να σεβαστούν τις ανάγκες της γυναίκας».
Η Παρασκευή Δημοπούλου, μάλιστα, επισημαίνει πως και η ίδια γέννησε στο σπίτι της στην Πάτρα το τρίτο παιδί της. «Εγινε με μία μαία και την παρουσία του συντρόφου μου και των άλλων δύο μου παιδιών. Ηταν μια καταπληκτική εμπειρία. Το πρώτο παιδί το γέννησα με αναίτια καισαρική, το δεύτερο με VBAC, δηλαδή φυσιολογικό τοκετό μετά από καισαρική. Και το τρίτο μου το γέννησα στο σπίτι και ήταν και αφορμή για να σπουδάσω μαιευτική. Το πρώτο μου πτυχίο ήταν στη νοσηλευτική και έδωσα κατατακτήριες, επειδή αγάπησα τον τοκετό στο σπίτι και τις γυναίκες», περιγράφει.
