Πολιτικός εμφύλιος και όργια διαφθοράς στο Ιράν

Τα στοιχεία δείχνουν ότι όταν το δεκαώροφο συγκρότημα Metropol Twin Towers κατέρρευσε, πριν από μία εβδομάδα, στην ιρανική πόλη Αμπαντάν, ο κατασκευαστής ακινήτων Χοσεΐν Αμπντόλ – Μπαγκί ήταν ένα από τα 32 θύματα. Εγινε επίσημη ταυτοποίηση DNA, τον είχαν φωτογραφίσει στο κτίριο πριν από την κατάρρευση και οι συγγενείς του εμφανίστηκαν κλαίγοντας στην τηλεόραση. Ομως αυτό δεν ήταν αρκετό για να πείσει όσους βγαίνουν στους δρόμους διαδηλώνοντας τις τελευταίες ημέρες κατά της διαφθοράς. Βαθιά καχύποπτοι για το επίσημο αφήγημα, λένε ότι οι ισχυροί υποστηρικτές του τον βοήθησαν να φύγει από τη χώρα και να ξεφύγει από την οργή τους.

«Είναι προφανές ότι δεν είναι νεκρός. Αν το πρόσωπο και το σώμα του ήταν τόσο διαλυμένα ώστε να χρειαστούν βιαστικά εξέταση DNA, γιατί το δελτίο ταυτότητας στην τσέπη του δεν έπαθε τίποτα;» ρωτά ο Ρέζα, ένας άνεργος 28χρονος στο Αμπαντάν. «Γιατί επετράπη στον Αμπντόλ – Μπαγκί να φτιάξει με τόσες κακοτεχνίες ένα κτίριο;» προσθέτει μιλώντας στους «Financial Times», αφήνοντας να εννοηθεί ότι οφείλεται στους δεσμούς του με υψηλόβαθμους αξιωματούχους.

Η άποψη ότι ο κατασκευαστής πρέπει να έχει δραπετεύσει με τις πλάτες αξιωματούχων αποκαλύπτει το επίπεδο οργής για τη διαφθορά στην Ισλαμική Δημοκρατία, όπου οι άνθρωποι ήδη παλεύουν με τις αυξανόμενες τιμές και μια ταλαιπωρημένη οικονομία – ο πληθωρισμός αγγίζει το 40% και οι συνομιλίες με τις δυτικές δυνάμεις για μια συμφωνία με στόχο τον περιορισμό των πυρηνικών φιλοδοξιών του Ιράν σε αντάλλαγμα για την άρση των αμερικανικών κυρώσεων έχουν σταματήσει. Η επαρχία του Χουζεστάν, όπου βρίσκονται τα μεγαλύτερα αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου του Ιράν, ήταν το επίκεντρο αντικαθεστωτικών διαδηλώσεων το 2019. Οι διαδηλώσεις ενάντια στο αυξανόμενο κόστος των καυσίμων κατέληξαν σε βίαια επεισόδια και καταστολή, με περισσότερους από 300 νεκρούς σε ολόκληρη τη χώρα, σύμφωνα με τη Διεθνή Αμνηστία. Οι ντόπιοι παραπονιούνται πως όχι μόνο το μερίδιό τους στον φυσικό πλούτο της πλούσιας σε πετρέλαιο επαρχίας ήταν πενιχρό, αλλά ότι τα νέα αναπτυξιακά έργα έχουν ωφελήσει μόνο όσους βουλιάζουν στη διαφθορά.

Μια ματιά στα όσα συμβαίνουν στο εσωτερικό του Ιράν αυτή την εποχή μπορεί να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε τους βαθύτερους λόγους πίσω από το ρεσάλτο των ιρανικών δυνάμεων στα δύο ελληνικά τάνκερ που έπλεαν στα Στενά του Ορμούζ. Δεν είναι μόνο η διαφθορά που μαστίζει τη χώρα, στην οποία έχουν επιβληθεί κυρώσεις από τη Δύση εδώ και πολλά χρόνια. Η σύγκρουση μεταξύ ακραία συντηρητικών μουλάδων και πιο μετριοπαθών συνεχίζεται. Οι λεγόμενοι Φρουροί της Επανάστασης αποτελούν το πιο συντηρητικό από αυτά τα κομμάτια – ανήκουν τυπικά στις ένοπλες δυνάμεις της χώρας, στην πραγματικότητα όμως δρουν εντελώς αυτόνομα, προωθώντας τη δική τους ατζέντα.

Το Ιράν επεσήμανε ότι η ενέργειά του στην κατάσχεση των δύο δεξαμενόπλοιων σχεδιάστηκε κυρίως για να αποθαρρύνει άλλες χώρες να βοηθήσουν τις ΗΠΑ να πάρουν το πετρέλαιό τους, το οποίο βρίσκεται υπό κυρώσεις από την Ουάσιγκτον από τότε που οι ΗΠΑ αποχώρησαν από την πυρηνική συμφωνία το 2018. Αφορμή για το ρεσάλτο των ιρανών κομάντος στα δύο ελληνικά τάνκερ ήταν η ακινητοποίηση στην Κάρυστο του ρωσικού τάνκερ «Pegas», που μετέφερε ιρανικό πετρέλαιο σε άγνωστο προορισμό. Πριν εισέλθει στα ελληνικά χωρικά ύδατα προσέγγισε το λιμάνι της Μαρμαρίδας στην Τουρκία. Στις 19 Απριλίου το πλοίο δεσμεύτηκε στο πλαίσιο των κυρώσεων κατά της Ρωσίας, καθώς φέρεται να ανήκει στην εταιρεία PSB που συμπεριλαμβάνεται στην αμερικανική λίστα κυρώσεων, όμως με έγγραφα που προσκομίστηκαν από τη ρωσική πλευρά το πλοίο είχε αλλάξει εταιρεία και είχε μετονομαστεί σε «Lana». Οι αμερικανικές Αρχές ζήτησαν δέσμευση του ιρανικού πετρελαίου στο πλαίσιο των κυρώσεων κατά του Ιράν και με την επίκληση της ασάφειας των εγγράφων του φορτίου ως προς τον τελικό παραλήπτη.

«Οι δεσμοί μας με την Ελλάδα δεν πρέπει να παρεμποδιστούν από λανθασμένους υπολογισμούς», σχολίασε ο Σαγίντ Χατινμπζαντέχ, εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών του Ιράν, σε ανάρτηση στο Twitter. Η δήλωση έγινε αφότου το ιρανικό πρακτορείο ειδήσεων Tasnim, που συνδέεται με το Σώμα των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης, ανέφερε ότι άλλα 17 ελληνικά τάνκερ βρίσκονταν στα ύδατα του Κόλπου, τα οποία θα μπορούσαν να καταληφθούν από τις ειδικές δυνάμεις «αν η Ελλάδα συνέχιζε τα παιχνίδια της», σε μια ξεκάθαρη απειλή.

Μήπως λοιπόν η όλη ιρανική επιχείρηση δεν ήταν μόνο μέσο αποτροπής άλλων χωρών να βοηθήσουν τις ΗΠΑ για το πετρέλαιο, αλλά και μια κίνηση των Φρουρών της Επανάστασης να καθορίσουν την πορεία των γεγονότων με τον δικό τους τρόπο; Ιδιαίτερα την ώρα που η κυβέρνηση Μπάιντεν τον Φεβρουάριο έδωσε σήμα ότι προτίθεται να καθίσει και πάλι στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με το Ιράν, σε μια ύστατη προσπάθεια να διασωθεί η συμφωνία για τα πυρηνικά της Τεχεράνης. Οι συντηρητικοί κύκλοι στο Ιράν – και φυσικά οι Φρουροί της Επανάστασης – δεν είδαν με καλό μάτι την πρόταση αυτή. Οι αναλυτές δεν αποκλείουν τα ρεσάλτα στα ελληνικά τάνκερ να ήταν μια προσπάθεια να δυναμιτίσουν την ήδη τεταμένη διεθνή ατμόσφαιρα.

Τα Στενά του Ορμούζ που χωρίζουν το Ιράν από τις χώρες του Κόλπου έχουν πλάτος μόλις 34 χλμ. στο πιο στενό σημείο και από αυτά περνά καθημερινά το 1/3 των θαλάσσιων μεταφορών πετρελαίου παγκοσμίως. Ολες οι ναυτιλιακές εταιρείες και ειδικά εκείνες που χειρίζονται τάνκερ βρίσκονται σε αναταραχή, ιδίως για τα δρομολόγια στη Μέση Ανατολή. Στέλεχος ναυτιλιακής εταιρείας δήλωσε στους «Financial Times» ότι «πλέον επανεξετάζουμε συνολικά την ασφάλεια στον Αραβικό Κόλπο». Αυτό σημαίνει ότι θα αυξηθούν σημαντικά τα ναύλα, αυξήσεις που θα περάσουν στις τιμές τροφίμων και προϊόντων, σε μια περίοδο που ήδη τα πάντα αυξάνονται.