Αναζήτηση
Το εμβόλιο είναι εδώ. Και ξεκινά να βοηθά στην αντιμετώπιση της πανδημίας. Αυτό είναι ένα ελπιδοφόρο νέο.
Και είναι μια νίκη της επιστήμης. Του ορθού λόγου. Της γνώσης.
Που τη χρειαζόμασταν γιατί μέσα στον φόβο της πανδημίας άνθισαν κάθε λογής θεωρίες συνωμοσίας και παράλογες και ανορθολογικές απόψεις.
Όλες αυτές που συνηθίσαμε να ονομάζουμε απόψεις «ψεκασμένες».
Που ξεκινούσαν από την αμφισβήτηση της ύπαρξης του ιού και έφταναν μέχρι παράλογες απόψεις για τους κινδύνους των εμβολίων.
Απόψεις που τις έχουμε δει και στο παρελθόν, με διάφορες αφορμές.
Ας θυμηθούμε πόσοι τσαρλατάνοι έχουν κάνει περιουσίες πουλώντας «θαυματουργές» θεραπείες, που σε ορισμένες περιπτώσεις στοίχισαν και ζωές.
Όμως, το ερώτημα παραμένει: πώς γίνεται στην εποχή μας, που έχουμε τόσο μεγάλη επιστημονική πρόοδο, που ο χρόνος που περνούν οι άνθρωποι στο εκπαιδευτικό σύστημα αυξάνεται, που το διαδίκτυο προσφέρει τεράστια πρόσβαση σε γνώση, γιατί υπάρχουν άνθρωποι που πιστεύουν ότι η… γη είναι επίπεδη;
Μην βιαστείτε να πείτε ότι αυτό αφορά μόνο τους «αμόρφωτους», γιατί θα διαψευστείτε.
Θα βρείτε και «ψεκασμένους» με πτυχία.
Άλλωστε, οι περισσότερες συνωμοσιολογικές θεωρίες μιμούνται την επιστήμη και έχουν ψευδοεπιστημονική διατύπωση.
Αλλού είναι ο λόγος.
Είναι ο τρόπος που ζούμε σε κοινωνίες που στηρίζονται σε απίστευτο βαθμό στην επιστημονική γνώση και ταυτόχρονα την περιφρονούν.
Εξαρτιόμαστε στην καθημερινή μας ζωή από επιστήμονες και τεχνικούς, αλλά τους θεωρούμε «φυτά» και βαρετούς και προτιμάμε να χαζεύουμε κουτσομπολεύουμε reality show στην τηλεόραση.
Μιλάμε για την ανάγκη επιστημονικής τεκμηρίωσης, αλλά μετά δυσκολευόμαστε να παρακολουθήσουμε είδηση εάν είναι πάνω από ένα λεπτό, ή πιο μεγάλη από ποστ στα κοινωνικά δίκτυα.
Οι πολιτικοί μας διαρκώς «αγωνιούν για την παιδεία», αλλά όταν οργανώνουν debate, θεωρούν ότι πρέπει να μπορούν σε 1,5 λεπτό να απαντήσουν πώς θα υπάρξει οικονομική ανάπτυξη.
Ακόμη και για πράγματα που θα έπρεπε να στηρίζονται στη γνώση και στην εκπαίδευση, όπως η πανδημία, ώστε να καταλαβαίνουν οι άνθρωποι τι γίνεται πραγματικά, η λογική είναι ότι για όλα θα καθαρίσει η «επικοινωνία».
Σκεφτείτε τα κόμματα και τις εκλογές και αναλογιστείτε πόση έμφαση δίνουμε στα συνθήματα, στην εικόνα, στο συναίσθημα και όχι στα στοιχεία, στις αναλύσεις, στα προγράμματα.
Όμως, όσο περισσότερο εξορίζουμε έννοιες όπως η τεκμηρίωση, η ανάλυση, η εμβάθυνση, η εκπαίδευση, η γνώση από τον τρόπο που συζητάμε για όλα τα σημαντικά πράγματα στον κόσμο, τόσο περισσότερο χώρο θα βρίσκουν οι κάθε λογής ψεκασμένοι, διεκδικώντας μάλιστα ότι αυτοί έχουν να προσφέρουν εξηγήσεις.
Το θέμα είναι σοβαρό και δεν είναι απλώς για να κράζουμε όποιον πει μια «ψεκασμένη» κοτσάνα.
Γιατί διαχρονικά ο ανορθολογισμός και η συνωμοσιολογία την ακροδεξιά τροφοδότησαν.
Με θεωρίες συνωμοσίας και ρατσιστικούς μύθους δικαιολόγησαν οι Ναζί το Ολοκαύτωμα.
Θεωρίες συνωμοσίας επικαλούνταν πάντα οι δικτατορίες για να δικαιολογήσουν την αναστολή των δημοκρατικών ελευθεριών.
Είναι η ακροδεξιά σήμερα, η λαϊκιστική, φασίζουσα και αντιμεταναστευτική ακροδεξιά, που κατεξοχήν έχει αγκαλιάσει τις «ψεκασμένες» θεωρίες.
Για όλους αυτούς τους λόγους δεν αρκεί απλώς να αποκηρύσσουμε τον ανορθολογισμό.
Ούτε βοηθάει μια δογματική αντιμετώπιση του τύπου «να ακούτε τους ειδικούς».
Οι περισσότεροι άνθρωποι μια χαρά μπορούν να σκεφτούν.
Τροφή για σκέψη θέλουν, μόρφωση έχουν ανάγκη, γνώση πρέπει να τους δώσουμε.
Και τότε θα δούμε ότι οι «ψεκασμένοι» είναι στην πραγματικότητα πολύ λιγότεροι.
