Αναζήτηση
Αναχρονιστικό, χαώδες, θεωρητικό και τελικά άχρηστο για τη διάσωση των πολιτών κατά τη διάρκεια της αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών χαρακτηρίζεται το σχέδιο της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας. Δύο λέξεις τόσο σημαντικές για τον πληθυσμό αλλά και τόσο άγνωστες για τους περισσότερους. Η εκατόμβη νεκρών στην Ανατολική Αττική επανέφερε στο προσκήνιο την Πολιτική Προστασία, πώς αυτή λειτουργεί και τι τελικά πήγε στραβά, με αποτέλεσμα το Μάτι να μετατραπεί σε «παγίδα θανάτου» για δεκάδες ανθρώπους.
Αν ρίξει κανείς μια ματιά στην ιστοσελίδα της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας θα μείνει εντυπωσιασμένος από τα σχέδια επί χάρτου. Μέχρι και υποστηρικτική ομάδα διαχείρισης χημικών, βιολογικών, ραδιολογικών και πυρηνικών απειλών και συμβάντων έχει.
Πρόκειται όμως ακριβώς για σχέδια επί χάρτου χωρίς ουσιαστική εφαρμογή στο πεδίο της μάχης, τόσο σε περίπτωση σεισμού αλλά ιδιαίτερα στις πυρκαγιές.
Οσο για το γνωστό στους περισσότερους σχέδιο «Ξενοκράτης»; Το γεγονός και μόνον ότι συντάχτηκε το 2003, αναθεωρήθηκε το 2006 κι έκτοτε δεν έγινε απολύτως τίποτε, τα λέει όλα.
Οι ειδικοί στην αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών κάνουν λόγο για ένα ξεπερασμένο σχέδιο για την κατάσβεση των πυρκαγιών που δε λαμβάνει υπόψη ούτε τις εξελίξεις στην τεχνολογία ούτε καν τις ανάγκες που έχουν δημιουργηθεί από την αύξηση των οικισμών σε δασικές περιοχές. Και το κυριότερο: παντελής έλλειψη πρόληψης μιας τραγωδίας σαν και την προχθεσινή. Σε άλλες χώρες, τονίζουν οι ειδικοί, όταν ξεσπά μια πυρκαγιά, στο πυροσβεστικό όχημα που σπεύδει για κατάσβεση έχει δημιουργηθεί ένα μοντέλο με το ανάγλυφο της περιοχής, τι είδους καύσιμη ύλη θα συναντήσουν, ποιοι είναι οι δρόμοι διαφυγής. Παράλληλα, έχουν προβλέψεις για την πορεία των ανέμων, την ένταση της φωτιάς και προσομοίωση αυτής.
Στην Ελλάδα τα σχέδια εκκένωσης και οι χάρτες είναι σχεδόν ανύπαρκτα, κάτι που αποδείχθηκε στο Μάτι. Δεν υπάρχει κανένα τοπικό σχέδιο εκκένωσης, δεν έχουν φτιαχτεί χάρτες με τις οδούς διαφυγής ή σταθμοί ασφαλούς συγκέντρωσης.
Ο Κώστας Συνολάκης, καθηγητής Φυσικών Καταστροφών στο Πολυτεχνείο Κρήτης, τονίζει ότι ένας έγκαιρος συναγερμός θα έσωζε ζωές. «Την απόφαση θα μπορούσε να την πάρει παρά τα πρωτόκολλα και ο τοπικός συντονιστής Πολιτικής Προστασίας». Ομως αυτό που ισχύει τώρα είναι ότι την εντολή εκκένωσης πρέπει να την λάβει η Πυροσβεστική, αφού συνεννοηθεί με τη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας, την Περιφέρεια και φυσικά τα αρμόδια υπουργείο Δημόσιας Τάξης, Εσωτερικών, Αμυνας κ.λπ.
Αγνοούν τα σύγχρονα μέσα. Μιλώντας στα «ΝΕΑ» ειδικοί αναρωτιούνται αν εν έτει 2018 θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν όλα τα τεχνολογικά μέσα. «Εχει εκσυγχρονιστεί η ΓΓΠΠ; Μπορεί π.χ. να ειδοποιεί τον κόσμο μέσω των social media με αναρτήσεις σε κρίσιμες στιγμές; Δεν θα μπορούσε να έχει τα τηλέφωνα όλων των κατοίκων οικισμών σε δασικές περιοχές ώστε να τους ειδοποιεί με μαζικά SMS;».
Ο Κ. Συνολάκης βάζει υπό συζήτηση κι ένα άλλο θέμα. Την πρόληψη μέσω ασκήσεων εκκένωσης σε πραγματικές συνθήκες όπως γίνεται για την αντιμετώπιση του σεισμού. Περιοδικές ασκήσεις εκπαίδευσης των κατοίκων σε συνδυασμό με σχετικά έγγραφα εκκένωσης, σχέδια και χάρτες που θα υπάρχουν και θα είναι άμεσα υλοποιήσιμα, θα μπορούσαν να σώσουν δεκάδες ζωές.
Ολα ανάποδα. Στο Μάτι έγιναν όλα ανάποδα:
1. Υπάρχει, και το γνωρίζουν όλοι, πολεοδομικό χάος. Η περιοχή μοιάζει με λαβύρινθο όπου δύσκολα μπορεί να κατέβει κάποιος στην παραλία. Παράλληλα, τους καλοκαιρινούς μήνες το παρκάρισμα δεκάδων αυτοκινήτων στην άκρη του δρόμου καθιστά δύσκολη την κίνηση των οχημάτων. Η άναρχη δόμηση μετέτρεψε το Μάτι σε παγίδα θανάτου.
2. Δεν υφίσταται κανένα σχέδιο εκκένωσης, οι κάτοικοι ουδέποτε ειδοποιήθηκαν για ανοικτούς χώρους συγκέντρωσης ή για τρόπους διαφυγής.
3. Παντελής απουσία εκπαίδευσης σε συνθήκες πυρκαγιών σε μια περιοχή που είναι πάντα σε κόκκινο συναγερμό το καλοκαίρι.
Οι γενικές κατευθύνσεις της Πολιτικής Προστασίας υπάρχουν και μπορεί να είναι λεπτομερείς. Περιγράφονται οι διαδικασίες, η συνεννόηση μεταξύ των φορέων, πώς πρέπει να γίνει η απομάκρυνση σε περίπτωση κινδύνου, τι να κάνουν οι κάτοικοι όταν πλησιάζει η φωτιά, πώς πρέπει να φτιάχνουν ζώνες πυροπροστασίας κ.λπ.
Ελλειψη τοπικών σχεδίων. Ομως δεν έχουν εκπονηθεί τοπικά σχέδια, ειδικά για κάθε περιοχή όπως αυτή στο Μάτι που να ορίζουν με σαφήνεια οι κάτοικοι κάθε περιοχής ποια διαδρομή θα ακολουθήσουν, σε ποιον ανοιχτό και ασφαλή χώρο να πάνε (έχει διαφορετικές προδιαγραφές εάν μιλάμε για σεισμό και διαφορετικές για πυρκαγιά), ποιος χρόνος εκτιμάται ότι θα χρειαστεί, ποια μέσα θα χρησιμοποιηθούν ή εάν θα μετακινηθούν πεζή, πώς δεν θα εγκλωβιστούν στα αυτοκίνητά τους.
Το μόνο οργανωμένο μέρος όπου λειτούργησαν απόλυτα τα αντανακλαστικά ήταν οι κατασκηνώσεις, που είναι υποχρεωμένες όχι μόνο να έχουν σχέδιο εκκένωσης αλλά και να προχωρούν προληπτικά σε εκκένωση. Κάτι που έγινε λίγη ώρα αφότου ξέσπασε η φωτιά στην Καλλιτεχνούπολη το απόγευμα της Δευτέρας.
Λίγη ώρα αργότερα, όταν η φωτιά πέρασε τη Λεωφόρο Μαραθώνος, οι κάτοικοι και οι παραθεριστές πιάστηκαν στην κυριολεξία στον ύπνο. Κανείς δεν τους ειδοποίησε να φύγουν και μόνον όταν οι φλόγες έγλειφαν τα σπίτια τους αποφάσισαν να απομακρυνθούν. Ηταν όμως πολύ αργά.
