Η επόμενη μέρα της λήξης του τρίτου Μνημονίου δεν θα είναι περίπατος στα μονοπάτια μιας καθαρής εξόδου. Το σχέδιο των δανειστών, όπως διαμορφώνεται μέχρι σήμερα, φέρνει στο προσκήνιο ένα πλαίσιο αυστηρής μεταμνημονιακής εποπτείας με τριμηνιαίες αξιολογήσεις, σφιχτό κορσέ στην τήρηση των πρωτογενών πλεονασμάτων, δυνατότητα επιβολής πρόσθετων μέτρων αν χρειαστεί και πιέσεις για λήψη μιας υβριδικού τύπου γραμμής χρηματοδότησης.

Τα λεφτά τα οποία έχει δανείσει η ευρωζώνη μέσω του ESM και του EFSF στην Ελλάδα είναι τόσο πολλά (230 δισ. ευρώ) ώστε, όπως σχολιάζει εγχώριος οικονομικός παρατηρητής, «δεν υπάρχει περίπτωση οι δανειστές να αφήσουν την Ελλάδα στην τύχη της…».

Διπλωματικές πηγές μεταφέρουν στα «ΝΕΑ» ότι τις τελευταίες ημέρες ασκούνται έντονες πιέσεις σε υψηλό επίπεδο προς την ελληνική κυβέρνηση, ώστε να λάβει μια προληπτικής φύσης γραμμή χρηματοδότησης, μετά τη λήξη του Μνημονίου. Χωρίς να είναι γνωστές περισσότερες λεπτομέρειες, οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι η γραμμή αυτή θα συνδέεται με κάποιο είδος «λογαριασμού». Η αποδοχή της από την ελληνική κυβέρνηση εκτιμάται πως θα είναι ικανή να δώσει τη δυνατότητα διατήρησης του waiver, της κατ’ εξαίρεση αποδοχής ελληνικών ομολόγων κατώτερης πιστοληπτικής αξιολόγησης για φθηνή χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.

Από την ερχόμενη εβδομάδα το κουαρτέτο ξεκινά στην Αθήνα έναν νέο γύρο συνομιλιών προκειμένου να επιτευχθεί συμφωνία σε τεχνικό επίπεδο επί των 88 προαπαιτουμένων της τέταρτης αξιολόγησης στο Eurogroup της 24ης Μαΐου. Στο μέχρι σήμερα γενικά καλό κλίμα, βαριά σκιά ρίχνουν η ροπή στελεχών της κυβέρνησης προς παροχές, οι οποίες έχουν προκαλέσει εκνευρισμό στους δανειστές, οι καθυστερήσεις στα προαπαιτούμενα και η κυβερνητική προχειρότητα στην κατάρτιση του λεγόμενου «ολιστικού» σχεδίου ανάπτυξης. Η διαρροή ευρωπαίου αξιωματούχου σε γερμανικό περιοδικό σύμφωνα με την οποία οι κυβερνητικές προτάσεις στο πλαίσιο του… ολιστικού «δεν αξίζουν ούτε το χαρτί στο οποίο έχουν γραφτεί», δείχνει ότι το κλίμα αρχίζει να στραβώνει. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε πως μετά την τελευταία συνεδρίαση του Eurogroup δεν έγινε το παραμικρό σχόλιο επί της ποιότητας του σχεδίου, αλλά ο πρόεδρος Μάριο Σεντένο περιορίστηκε να αναφέρει ότι παρουσιάστηκε το σχέδιο από τον Ευκλείδη Τσακαλώτο.

Ευρωπαϊκές πηγές πλέον, έχουν φτάσει στο σημείο να ειρωνεύονται την ελληνική κυβέρνηση για το σχέδιο ανάπτυξης με επενδύσεις 1,5 δισ. ευρώ από την καλλιέργεια ιατρικής κάνναβης, την ενοποίηση των ΚΑΠΗ για τους ηλικιωμένους και τα σχέδια ενίσχυσης των συνεταιριστικών τραπεζών και των Ρομά, τα οποία αποτυπώνονται μεταξύ άλλων στο «ολιστικό». Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι οι δανειστές θα ζητήσουν «πραγματικές μεταρρυθμίσεις».

Την ίδια ώρα στο μέτωπο της εποπτείας το παζλ αρχίζει να συμπληρώνεται. Η Κομισιόν στην τελευταία συνεδρίαση του Eurogroup υπέβαλε σχέδιο «ενισχυμένης εποπτείας», διαγράφοντας οριστικά κάθε αφήγημα για καθαρή έξοδο ή για ήπια επιτήρηση, όπως συνέβη για παράδειγμα στην Πορτογαλία ή την Κύπρο.

Ο Κανονισμός 472/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, ο οποίος περιγράφει τις συνθήκες ενισχυμένης εποπτείας, είναι αποκαλυπτικός:

* Η απόφαση. Η Επιτροπή μπορεί να αποφασίσει να θέσει υπό ενισχυμένη εποπτεία ένα κράτος – μέλος το οποίο αντιμετωπίζει ή απειλείται από σοβαρές δυσκολίες αναφορικά με τη χρηματοοικονομική του σταθερότητα, που ενδέχεται να έχουν δυσμενείς δευτερογενείς επιπτώσεις σε άλλα κράτη – μέλη της ζώνης του ευρώ. Το έχει κάνει ήδη.

* Χρονικό πλαίσιο. Κάθε έξι μήνες, η Επιτροπή αποφασίζει αν θα παρατείνει την ενισχυμένη εποπτεία επί του εν λόγω κράτους – μέλους. Ούτως ή άλλως η Ελλάδα θα βρίσκεται υπό καθεστώς εποπτείας για αρκετές δεκαετίες μέχρι την αποπληρωμή του 75% των κεφαλαίων που έχει δανειστεί.

* Μέτρα. Το κράτος – μέλος, ορίζει το άρθρο 3, που υπόκειται σε ενισχυμένη εποπτεία, ύστερα από διαβούλευση και σε συνεργασία με την Επιτροπή –η οποία ενεργεί σε συνεννόηση με την ΕΚΤ, τις εποπτικές Αρχές και όπου είναι σκόπιμο με το ΔΝΤ –εγκρίνει μέτρα που στοχεύουν στην αντιμετώπιση των πηγών των δυσκολιών. Κάτι σαν Μνημόνιο, δηλαδή.

* Επιθεώρηση. Η Επιτροπή, σε συνεννόηση με την ΕΚΤ και τις αρμόδιες εποπτικές Αρχές, και όταν είναι σκόπιμο το ΔΝΤ, πραγματοποιεί τακτικές αποστολές επιθεώρησης στο κράτος – μέλος που υπόκειται σε ενισχυμένη εποπτεία προκειμένου να επαληθεύσει την πρόοδο που έχει επιτευχθεί όσον αφορά στην εφαρμογή των μέτρων. Οι μνημονιακές αξιολογήσεις γίνονται μεταπρογραμματικές επιθεωρήσεις.

* Ανά τρίμηνο. Η Επιτροπή κοινοποιεί ανά τρίμηνο την εκτίμησή της στην αρμόδια επιτροπή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην οποία εξετάζει ειδικότερα αν χρειάζονται περαιτέρω μέτρα. Αν η Επιτροπή διαπιστώσει, με βάση τις αποστολές επιθεώρησης, ότι χρειάζονται περαιτέρω μέτρα, το Συμβούλιο με ειδική πλειοψηφία μπορεί να συστήσει στο κράτος – μέλος να λάβει προληπτικά διορθωτικά μέτρα ή να καταρτίσει σχέδιο προγράμματος μακροοικονομικής προσαρμογής (άρθρο 3 παράγραφος 7). Η απειλή «κανονικού» Μνημονίου συντηρείται.