Restart ή νέο ΚΚΕ Εσωτερικού

Η μιτερανική ρήση θέλει την πολιτική να είναι διαχείριση των συμβόλων. Στην ελληνική εκδοχή είναι σίγουρα και η διαχείριση των συνθημάτων. Εξού κι ο Σταύρος Θεοδωράκης για το επόμενο Σαββατοκύριακο, που γιορτάζει τα τρία χρόνια του κόμματός του, έχει στο μυαλό του ένα σύνθημα. Θέλει, λένε οι συνεργάτες του, «να τα αλλάξει όλα, χωρίς να διαλύσει το κόμμα». Οι άσπονδοι φίλοι του, βέβαια, εντός κι εκτός Ποταμιού, παρατηρούν πως όσα συνθήματα έχει υιοθετήσει από την πρώτη μέρα μέχρι τώρα –και φυσικά οι στρατηγικές που αυτά συνόψιζαν –έχουν καταρρεύσει. Τελικά, Το Ποτάμι στα τρίτα του γενέθλια θα κάνει restart όπως υποστηρίζουν οι πιστοί του Θεοδωράκη; Ή στην καλύτερη περίπτωση θα εξελιχθεί σε ένα νέο ΚΚΕ Εσωτερικού;

Σύμφωνα με το στενό επιτελείο του επικεφαλής, «επίκειται αναδιάταξη» η οποία θα έχει στόχο να αναστρέψει τη δημοσκοπική βουτιά του Ποταμιού. Αλλά και να του επιτρέψει να αντέξει στις πιέσεις που δέχεται από μικρούς και μεγάλους παίκτες του κεντροαριστερού χώρου. Ο Θεοδωράκης θα ανοίξει τα χαρτιά του στις 12 του μήνα. Το γλέντι που ετοιμάζουν για το Σάββατο «με τραγούδια, χορό, ζογκλέρ, φαγητό (καντίνα δηλαδή), με dj τον Προκόπη Δούκα» θα ακολουθήσει η συνεδρίαση του ανώτατου πολιτικού οργάνου του κόμματος μετά το συνέδριο, της Μεγάλης Συνάντησης των Αντιπροσώπων, την Κυριακή. Εκεί θα παρουσιαστούν οι αρχηγικές προτάσεις.

Συνομιλητές του αναφέρουν ότι σκοπεύει να αξιοποιήσει σε κομματικά πόστα αρκετά νέα πρόσωπα, νέα στο Ποτάμι αλλά και σε ηλικία, που προέρχονται από τον ευρύτερο χώρο του αριστερού φιλελευθερισμού. Στόχος; Να δοθεί η εικόνα μιας συμπαγούς και ανανεωμένης ηγετικής ομάδας. Στην ανάγνωση αρκετών συνεργατών του βασική αιτία όλων των δεινών του Ποταμιού είναι οι συνεχείς αποχωρήσεις βουλευτών. Με αποτέλεσμα το κόμμα σε επίπεδο πρώτης γραμμής να δίνει μια αίσθηση έλλειψης συνοχής. Η κίνηση ετούτη ελπίζουν πως θα αλλάξει το κλίμα. Κι αυτό αρκεί.

Σε αυτή την όχθη του Ποταμιού πιστεύουν, εξάλλου, πως δεν έχει εκλείψει ο λόγος ύπαρξής του. Γιατί αρθρώνουν, σημειώνουν, καθαρό κεντρώο ορθολογικό λόγο και σίγουρα στα χρόνια της «πρώτη φορά Αριστεράς» υπάρχει ανάγκη για μια τέτοια ρητορική. Απλά είχαν μια αστοχία έμψυχου υλικού. Στην αντίπερα, όμως, όχθη λένε πως το κόμμα συνεχίζει να μην έχει ξεκάθαρη ταυτότητα κι αυτό φαίνεται και στην αδυναμία του να συνεργαστεί με άλλες δυνάμεις του χώρου, παρά τις προσπάθειες που έχουν γίνει.

Επισημαίνουν δε, πως αυτό ήταν το κύριο επιχείρημα όσων έχουν φύγει –στελεχών και βουλευτών –ασχέτως της πολιτικής στέγης όπου κατέληξαν. Για να υποστηρίξουν τα λεγόμενά τους υπενθυμίζουν τα κατά καιρούς ποταμικά συνθήματα. Και κυρίως το πόσο γρήγορα το ένα αντικαθιστούσε το άλλο. Από το ιδρυτικό «κλέβουμε κι από τα αριστερά κι από τα δεξιά», στο «πολιτική χωρίς πολιτικούς» και στο δίπολο νέο εναντίον του παλιού. «Σε κάθε τέτοια κίνηση υπήρχαν», λέει άνθρωπος με γνώση των εσωκομματικών ισορροπιών, «κάποιοι που έφευγαν». «Οταν για παράδειγμα στην πρώτη διακυβέρνηση Τσίπρα ο Θεοδωράκης στήριζε τον Πρωθυπουργό διαχωρίζοντάς τον από τον ΣΥΡΙΖΑ, απομακρύνθηκαν αρκετά φιλελεύθερα στελέχη. Οταν, μετά την εκλογή Μητσοτάκη στην ηγεσία της ΝΔ, το κόμμα πλασαριζόταν ως κεντρώο αντίβαρο στη δεξιά ΝΔ, έφυγαν ορισμένοι αριστεροί». Οι υποστηρικτές του Θεοδωράκη, από την άλλη, σημειώνουν ότι κανείς από τους βουλευτές που αποχώρησαν δεν έφυγε για πολιτικούς λόγους και τους αποδίδουν πιο πεζά κίνητρα, όπως την αγωνία επανεκλογής.

Η κατηγορία και η πικρία. Η πιο σοβαρή κατηγορία που εξαπολύουν εναντίον του Θεοδωράκη –τόσο εσωκομματικά όσο και στην ευρύτερη κεντροαριστερά –είναι πως «Το Ποτάμι δεν είναι απλά αρχηγοκεντρικό, είναι προσωποκεντρικό». Αν και του αναγνωρίζουν ότι «πήρε την ευθύνη να φτιάξει ένα κόμμα από το τίποτα και κατόρθωσε να το φτάσει κάπου». Του καταλογίζουν, επίσης, πως δεν πίστεψε ποτέ στην ανάγκη ύπαρξης κομματικών δομών και μηχανισμών. Εκείνος, πάλι, όταν κάνει τον απολογισμό του, αναφέρουν άνθρωποι που μιλούν μαζί του, αισθάνεται πικρία για τα πρόσωπα που έφυγαν. Επειδή, συμπληρώνουν, αν και «φυσιογνωμιστής» και «χρόνια ομαδικός παίκτης» δεν τους «διάβασε» σωστά.

Υπάρχει, ωστόσο, κάτι στο οποίο φαίνεται να συμφωνούν οι περισσότεροι Ποταμικοί: πως το κόμμα τους είναι απαραίτητο εξαιτίας των θέσεών του. Γιατί επιμένει στον φιλευρωπαϊκό του προσανατολισμό ακόμη κι όταν αυτός τους κάνει να μην είναι αρεστοί. Το λένε μέχρι και στελέχη που κριτικάρουν τον αρχηγό. Οσο για τους θεοδωρακικούς; Επισημαίνουν πως πολλές από τις προοδευτικές θέσεις που προβάλλουν σήμερα ΝΔ και ΠΑΣΟΚ τις έβαλε Το Ποτάμι στην ατζέντα του δημόσιου διαλόγου. «Εχουμε» σημειώνουν «αλλάξει τη γλώσσα των παλιών κομμάτων, παρότι μας κατηγορούν πως δεν έχουμε στίγμα».

Μπορεί. Τρία χρόνια μετά την ίδρυσή του, όμως, Το Ποτάμι φαίνεται να έχει εγκλωβιστεί σε αυτή την αντίφαση, αλλά και σε ένα παράδοξο. Τα νούμερα των δημοσκοπήσεων δείχνουν ότι δεν θα βρίσκεται στην επόμενη Βουλή. Σύμφωνα, ωστόσο, με τους ανθρώπους του κόμματος που μελετούν τις μετρήσεις, η δυνητική εκλογική του επιρροή δεν έχει μειωθεί. Ο Λεωνίδας Κύρκος το είχε περιγράψει πιο ωραία. Το παράδοξο, άλλωστε, το είχαν ζήσει πρώτα στο ΚΚΕ Εσωτερικού. «Πολλοί μας αγαπούν, αλλά λίγοι μας παντρεύονται» έλεγε.