Πολλά έχουν γραφεί για την ιδιαίτερη κόμμωση του Ντόναλντ Τραμπ, αυτό το φουσκωτό, βαμμένο μαλλί – γέφυρα που θα περίμενε κανείς στο κεφάλι ενός μάνατζερ παρακατιανού νάιτ κλαμπ και όχι ενός προεδρικού υποψηφίου. Αλήθεια, υπάρχει κάτι που μένει ακόμη να ειπωθεί; Στην πραγματικότητα, το θέμα των μαλλιών στην πολιτική ίσως να μην είναι τόσο επουσιώδες όσο ακούγεται.

Είναι εντυπωσιακό το πόσο πολλοί πολιτικοί, ιδιαίτερα στη λαϊκιστική Δεξιά, έχουν αλλόκοτες κομμώσεις. Ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι, ο πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας, χρησιμοποιούσε μαύρο μολύβι για να γεμίσει τα κενά που άφηναν οι δύο μεταμοσχεύσεις μαλλιών του. Ο ολλανδός δημαγωγός Γκέερτ Βίλντερς βάφει τη μοτσαρτική φουσκωμένη του κόμη στο χρώμα της πλατίνας. Ο Μπόρις Τζόνσον, ο πολιτικάντης του Brexit, νυν υπουργός Εξωτερικών της Βρετανίας, φροντίζει να διατηρεί την αχυροσκεπή του σε μια μόνιμη κατάσταση επιμελημένης ατημέλειας. Ολοι τους έχουν μεγάλο έρεισμα μεταξύ των ψηφοφόρων εκείνων που είναι γεμάτοι οργή και πικρία για τις αψεγάδιαστες αστικές ελίτ.

Μετά ήταν ο πατέρας του σύγχρονου ευρωπαϊκού λαϊκισμού, ο μακαρίτης ολλανδός πολιτικός Πιμ Φορτάουν, ο οποίος δεν είχε καθόλου μαλλιά. Αλλά το γυαλιστερό, καλοξυρισμένο κεφάλι του ξεχώριζε ανάμεσα στα νοικοκυρεμένα γκρίζα χτενίσματα των mainstream πολιτικών όσο και η ξανθιά σφουγγαρίστρα του Τζόνσον ή το πορτοκαλί μαλλί – γέφυρα του Τραμπ (παρεμπιπτόντως, όλοι αυτοί οι άνδρες, με εξαίρεση τον Μπερλουσκόνι, είναι ξανθοί ή ψεύτικοι ξανθοί∙ το σκούρο μαλλί δεν φαίνεται να έχει μεγάλη απήχηση στον λαϊκιστή όχλο).

Το να ξεχωρίζουν είναι φυσικά το ζητούμενο. Το παράξενο μαλλί ή το ξυρισμένο κεφάλι κάνουν τον δημοφιλή ηγέτη αμέσως αναγνωρίσιμο. Αυτού του είδους το branding είναι σύνηθες μεταξύ των δικτατόρων. Η οπτική εικόνα του Χίτλερ θα μπορούσε να περιοριστεί σε ένα λιγδωμένο τσουλούφι και ένα μικρό και στενό μουστάκι. Ο πιο αλλόκοτος εμφανισιακά από όλους τους σύγχρονους δικτάτορες πρέπει να είναι ο Βορειοκορεάτης Κιμ Γιονγκ Ουν: τα καλοξυρισμένα πλαϊνά και πίσω μέρος της κεφαλής του καλλιεργούνται ως μια εσκεμμένη μίμηση της προλεταριακής κόμμωσης του παππού του από τη δεκαετία του 1930. Ο πατέρας του Κιμ Γιονγκ Ιλ προσπάθησε, αν και με λιγοστή επιτυχία, να μιμηθεί το χτένισμα πομπαντούρ του Ελβις Πρίσλεϊ.

Οι υποστηρικτές της Χίλαρι Κλίντον τείνουν να επιτίθενται στον Τραμπ με όπλο τη χλεύη, τη μέθοδο που χρησιμοποιούσε άλλοτε ο Βολταίρος ενάντια στα δόγματα της Καθολικής Εκκλησίας. Η χλεύη μπορεί να είναι ένα αποτελεσματικό όπλο. Τη δεκαετία του 1920, δημοσιογράφοι όπως ο Χ.Λ. Μένκεν έκαναν τους χριστιανούς φονταμενταλιστές στις ΗΠΑ να δείχνουν τόσο ανόητοι, που εγκατέλειψαν την πολιτική για πολλές δεκαετίες.

Η παρανοϊκή και προσβλητική καυχησιολογία του Τραμπ, το αγοραίο γούστο του και η αλλόκοτη εμφάνισή του είναι όλα ιδανικά για σάτιρα. Κωμικοί όπως ο Τζον Στιούαρτ τον έχουν κοροϊδέψει ασύστολα. Η σάτιρα και η χλεύη ωστόσο δεν αρκούν για να μεταπείσουν ανθρώπους που αγαπούν τον Τραμπ λόγω ακριβώς της εκκεντρικότητάς του. Αυτή είναι που τον ξεχωρίζει από το κατεστημένο το οποίο αποστρέφονται. Οσο πιο εκκεντρικός γίνεται τόσο πιο πολύ αρέσει στους υποστηρικτές του. Και όσο περισσότερο τον κοροϊδεύουν ευφυείς κωμικοί στη Νέα Υόρκη τόσο περισσότερο συσπειρώνονται στο πλευρό του οι οπαδοί του.

Αυτή είναι η μεγάλη διαστροφή στην εποχή του οργισμένου λαϊκισμού που διανύουμε. Τα λογικά επιχειρήματα και η πολιτική αισιοδοξία μπορεί τώρα να μετατραπούν σε αρνητικά γνωρίσματα, τα κλασικά χαρακτηριστικά μιας εφησυχασμένης ελίτ που αγνοεί πλήρως τις έγνοιες των ανθρώπων που νιώθουν πως εκείνοι είναι τα αντικείμενα της κοροϊδίας. Τα λογικά επιχειρήματα δεν ήταν αρκετά ώστε να πείσουν το 51,9% των βρετανών ψηφοφόρων να παραμείνει εντός της ΕΕ. Ισως να μην αρκέσουν και για να κρατήσουν έναν αδαή και επικίνδυνο καραγκιόζη –με το βλακώδες χτένισμα και τα όλα του –μακριά από τον Λευκό Οίκο.

Ο Ιαν Μπουρούμαείναι καθηγητής Δημοκρατίας, Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Δημοσιογραφίας στο Bard College της Νέας Υόρκης και συγγραφέας πολυάριθμων βιβλίων.