Αυτό που έχει εντυπωσιάσει τους επιστήμονες είναι ότι γονίδια των φυτών που προκαλούν τα ηλεκτρικά σήματα μοιάζουν με τα γονίδια που ενεργοποιούνται στις συνάψεις του ανθρώπινου εγκεφάλου. «Το εντυπωσιακό εδώ είναι ότι τα φυτά δεν έχουν νευρώνες. Κι αυτό είναι κάτι που μας ιντριγκάρει και μας δίνει ένα επιπλέον κίνητρο για να συνεχίσουμε την έρευνα» σημειώνει ο βιολόγος Εντουαρντ Φάρμερ. Επιπλέον παραδέχεται ότι η μετάδοση ηλεκτρικών σημάτων από ένα φυτικό κύτταρο σε ένα άλλο που βρίσκεται σε μεγάλη απόσταση παραμένει μυστήριο για τους ειδικούς. Με μέσο όρο 8-10 εκατοστών το λεπτό – «περίπου η ταχύτητα με την οποία περπατάει ένα σαλιγκάρι πάνω σε ένα φύλλο» – τα ηλεκτρικά σήματα είναι τα κομμάτια ενός μεγαλύτερου παζλ για την έρευνα.
Οι έρευνες επικεντρώνονται στο αγγειακό σύστημα των φυτών, το οποίο αποτελείται από φλοίωμα (τον ιστό που μεταφέρει σάκχαρα και άλλα οργανικά και ανόργανα συστατικά) και ξύλωμα (τον ιστό που μεταφέρει νερό και διαλυμένα ιόντα στο φυτό).
Οι περισσότεροι ειδικοί εκτιμούν ότι είτε το φλοίωμα είτε το ξύλωμα παίζουν καθοριστικό ρόλο στη μετάδοση των ηλεκτρικών σημάτων. Κάποιοι ωστόσο πιστεύουν ότι αυτοί οι δύο τύποι κυττάρων συνεργάζονται για την παραγωγή των σημάτων. Σε κάθε περίπτωση, οι ομοιότητες ανάμεσα στην ηλεκτρική δραστηριότητα των φυτών και στο νευρικό σύστημα των ζώων προκαλούν πολλές συζητήσεις, καμιά φορά και θυελλώδεις, στην κοινότητα των βιολόγων. Πριν από τον Εντουαρντ Φάρμερ, ο Στέφανο Μανκούζο από το Πανεπιστήμιο της Φλωρεντίας και ο Φτάντισεκ Μπαλούσκα από το Πανεπιστήμιο της Βόννης υπογράμμιζαν στις μελέτες τους τη σημασία αυτής της δραστηριότητας που προσομοιάζει στη δραστηριότητα των εγκεφαλικών συνάψεων.
Ο ιταλός βιολόγος ήταν ο πρώτος που χρησιμοποίησε, το 2005, τον όρο «φυτική νευροβιολογία» ιδρύοντας με τον γερμανό συνάδελφό του το ομώνυμο διεθνές εργαστήριο στο Σαν Φιορεντίνο, ένα χωριό που δεν απέχει πολύ από τη Φλωρεντία. Ο Εντουαρντ Φάρμερ διαφωνεί. Πώς είναι δυνατόν, διερωτάται, να χρησιμοποιείται ένας τέτοιος όρος από τη στιγμή που τα φυτά δεν έχουν νευρώνες. Αντίθετα, ο Μπαλούσκα υπογραμμίζει ότι «το σημαντικό δεν είναι ο όρος σε αυτή την περίπτωση, αλλά το γεγονός ότι τα περισσότερα μόρια που είναι υπεύθυνα για την επικοινωνία και τη νευρολογική δραστηριότητα στον ανθρώπινο εγκέφαλο εμφανίζονται και στα φυτά. Εχουν μάλιστα ανάλογες λειτουργίες». Σύμφωνα με τον ίδιο, «η διαδικασία είναι συγγενής και κατά κάποιο τρόπο μάς δείχνει ότι τα φυτά συγκεντρώνουν πληροφορίες, λαμβάνουν αποφάσεις, έχουν μνήμη και επιλύουν προβλήματα».
Πώς εξηγείται όμως αυτό από τη στιγμή που τα φυτά δεν έχουν εγκέφαλο; «Τα φυτά έχουν την ικανότητα να παράγουν και να εκπέμπουν ηλεκτρικά σήματα σε όλα τα κύτταρα του σώματός τους. Από αυτή την άποψη, υπάρχει ένα είδος διασπαρμένου εγκεφάλου, ενώ στα ζώα όλα αυτά είναι συγκεντρωμένα σε ένα όργανο» απαντά ο Στέφανο Μανκούζο. Ισως η ημέρα που θα μας «μιλήσουν» να μην είναι και πολύ μακριά.
