Η τιμή του πετρελαίου θεωρείται ότι είναι ένα είδος θερμόμετρου που μετρά την υγεία της παγκόσμιας οικονομίας. Λιγότερο γνωστό είναι ότι αποτελεί επίσης και βαρόμετρο που προειδοποιεί για γεωπολιτικές καταιγίδες που πλησιάζουν. Πράγματι, η δραματική πτώση των τιμών από τα 150 δολάρια τον Ιούνιο του 2008 στα 30 δολάρια το βαρέλι σήμερα αναμένεται να δημιουργήσει αναταραχές που θα γίνουν αισθητές πέρα από τις αγορές ενέργειας και πρώτων υλών. Οι πιο ανησυχητικές επιπτώσεις μπορεί να υπάρξουν στην Ευρωπαϊκή Ενωση.

Χώρες όπως η Νιγηρία, η Βενεζουέλα, η Σαουδική Αραβία, η Ρωσία, το Ιράν και το Ιράκ έχουν ένα κοινό: τη διαφθορά του πολιτικού συστήματος από τα έσοδα του πετρελαίου. Τώρα η πτώση των τιμών του πετρελαίου αναμένεται να δημιουργήσει προβλήματα ασφάλειας στις χώρες αυτές και στους γείτονές τους.

Οι προκλήσεις που αφορούν την ασφάλεια λόγω της πτώσης των τιμών του πετρελαίου είναι πιο σημαντικές από τους οικονομικούς κινδύνους που δημιουργούνται. Για παράδειγμα, οι δυσκολίες που αντιμετώπισε η Ευρωπαϊκή Ενωση το 2015 μπορεί να ενταθούν. Επομένως πληθαίνουν οι φωνές που καλούν πλούσιες χώρες να χρησιμοποιήσουν τα οικονομικά οφέλη από την πτώση των τιμών του πετρελαίου ώστε να χρηματοδοτήσουν προσπάθειες για την αντιμετώπιση των γεωπολιτικών επιπτώσεων. Υπό το πρίσμα αυτό μπορεί να εξηγηθεί η πρόσφατη πρόταση του υπουργού Οικονομικών της Γερμανίας Βόλφγκανγκ Σόιμπλε να πληρώνεται η φιλοξενία των προσφύγων με την επιβολή ευρωπαϊκού φόρου στη βενζίνη.

Οι πολιτικοί στις ανεπτυγμένες χώρες πρέπει να πάψουν να βλέπουν την πτώση των τιμών του πετρελαίου ως κίνδυνο για την οικονομία και να αρχίσουν να σκέφτονται τις γεωπολιτικές επιπτώσεις. Καμία χώρα δεν μπορεί να αντιμετωπίσει μόνη της τις επιπτώσεις από το όλο και πιο φθηνό πετρέλαιο.

Ο Χάρολντ Τζέιμς είναι καθηγητής Ιστορίας και Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο του Princeton, καθηγητής Ιστορίας στο European University Institute και συνεργάτης του Center for International Governance Innovation.