«Λένε ωμά ψέματα στον λαό. Το καλύτερο που έχουν να κάνουν είναι να φύγουν από το ευρώ, να επιβάλουν γρήγορα περιορισμούς στην κίνηση κεφαλαίων και να διαπραγματευθούν την επιστροφή τους στο κοινό νόμισμα όταν θα έχουν κάνει πραγματικές μεταρρυθμίσεις».

Οι δηλώσεις αυτές ανήκουν σε ανώτατη πηγή από την Ανατολική Ευρώπη. Για την ακρίβεια, προέρχονται από το στρατόπεδο «εκείνων που ξόδεψαν τη ζωή τους πολεμώντας τους μαρξιστές» όπως γράφει ο ανταποκριτής του ιστότοπου Politico στις Βρυξέλλες, στον οποίο και έγιναν αυτές οι δηλώσεις. Και δείχνουν ότι στο ζήτημα της κρίσης, εκτός από τη γνωστή διαίρεση ανάμεσα στον Βορρά και τον Νότο και την επίσης γνωστή αντιπαράθεση ανάμεσα στην Ελλάδα και τις χώρες που μπήκαν σε Μνημόνιο και στη συνέχεια κατάφεραν να βγουν στις αγορές, υπάρχει και μια τρίτη διαχωριστική γραμμή που ακολουθεί το παλιό, θρυλικό Σιδηρούν Παραπέτασμα. Οι χώρες που βρίσκονται στ’ ανατολικά αυτής της γραμμής ίσως να είναι και οι πιο αρνητικά διακείμενες απέναντι στην Ελλάδα.

Για δύο λόγους. Ο πρώτος είναι οικονομικός. Ο πρωθυπουργός της Σλοβακίας, για παράδειγμα, δυσκολεύεται να πείσει την κοινή του γνώμη ότι πρέπει να βοηθηθεί ξανά και ξανά η Ελλάδα, όταν ο κατώτατος μισθός στη χώρα του είναι 380 ευρώ και στην Ελλάδα 683. Η Εσθονία και η Λετονία, που αναγκάστηκαν να επιβάλουν αιματηρή λιτότητα προκειμένου να μην καταρρεύσουν, ακούνε με δυσφορία τις κορόνες περί ανθρωπιστικής κρίσης στην Ελλάδα. Αυτό δεν σημαίνει αναγκαστικά ότι έχουν δίκιο: ο στόχος κάθε ένωσης κρατών είναι η εξίσωση προς τα πάνω, όχι προς τα κάτω. Εξηγεί όμως τη μεγάλη επιφύλαξη με την οποία μας αντιμετωπίζουν οι Ανατολικοί. Εξηγεί γιατί την ώρα που ο Αλέξης Τσίπρας υποστηρίζει ότι είμαστε πιο κοντά σε μια λύση από ποτέ, ο (λετονός) αντιπρόεδρος της Επιτροπής Βάλντις Ντομπρόφσκις δηλώνει ότι «η πρόοδος δεν είναι ικανοποιητική». Εξηγεί γιατί το πιο άγριο σφυροκόπημα ώς τώρα το δέχθηκε ο Γιάνης Βαρουφάκης χθες στη Ρίγα.

Ο δεύτερος λόγος είναι γεωπολιτικός. Οι χώρες του πρώην ανατολικού συνασπισμού έχουν υποφέρει κάτω από τον ρωσικό ζυγό. Εχουν μείνει για δεκαετίες έξω από την κυκλοφορία των ιδεών, την ανταλλαγή εμπειριών, τη διεκδίκηση αξιωμάτων. Το όνειρό τους ήταν να αποτινάξουν τη σοβιετική δικτατορία και να ενταχθούν στην Ευρώπη. Βλέπουν λοιπόν με πολύ κακό μάτι το φλερτ της Αθήνας με τη Μόσχα, ιδιαίτερα μάλιστα σε μια στιγμή που έχουν λόγους να ανησυχούν για τις επεκτατικές βλέψεις του Πούτιν. Η εικόνα του Λαφαζάνη να υποκλίνεται μπροστά στον Αλεξέι Μίλερ είναι βέβαιο ότι ξύπνησε τις χειρότερές τους μνήμες.

Το ισχυρότερο επιχείρημα της νέας ελληνικής κυβέρνησης είναι ότι αν αναγκαστεί να φύγει από το ευρώ, θα διαλυθεί η ευρωζώνη. Αλλά αυτό δεν λέει τίποτα στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Φυσικά, το ειδικό τους βάρος είναι μικρό. Φυσικά, την κρίσιμη στιγμή αυτό που θα μετρήσει είναι οι επιλογές του Βερολίνου. Ο «πολωνός υδραυλικός», πάντως, έχει βγάλει τα συμπεράσματά του.