Σχεδόν δύο δεκαετίες μετά τη δύσκολη διάλυση ενός τεράστιου συνοριακού τείχους που φτιάχθηκε με σκοπό να κρατήσει τους ανθρώπους μέσα στη χώρα, οι βουλγαρικές Αρχές με εξίσου μεγάλη δυσκολία προσπαθούν να φτιάξουν ένα νέο τείχος κατά μήκος των συνόρων της χώρας με την Τουρκία, αυτή τη φορά για να κρατήσουν ανθρώπους έξω από τη χώρα.

Αντιμέτωπη με ένα κύμα προσφύγων από τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική –καθώς και τον κίνδυνο ανάμεσά τους να βρίσκονται τζιχαντιστές που σχεδιάζουν τρομοκρατικές επιθέσεις –η Ευρώπη ενισχύει τις άμυνές της σε πολλά μέτωπα. Ενα από αυτά βρίσκεται στη Βουλγαρία, την πρώην κομμουνιστική χώρα που πριν από δύο δεκαετίες ανησυχούσε για το πώς θα εμποδίσει τους πολίτες της να διαφύγουν στο εξωτερικό. Τους τελευταίους 16 μήνες η κυβέρνηση της Βουλγαρίας εκπαιδεύει νέους συνοριοφύλακες, τοποθετεί εξοπλισμό παρακολούθησης των συνόρων και φτιάχνει τα πρώτα 30 χιλιόμετρα του συνοριακού φράχτη που ολοκληρώθηκαν τον Σεπτέμβριο.

Η ενίσχυση των ελέγχων στα σύνορα Βουλγαρίας – Τουρκίας είναι μια εμφανής απόδειξη για την ταραχή που επικρατεί στη Γηραιά Ηπειρο σχετικά με τις οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές επιπτώσεις της μαζικής εισόδου μεταναστών. Με τον καιρό να καλυτερεύει σύντομα και το κύμα των προσφύγων να αυξάνεται, τα κράτη της Νότιας Ευρώπης ενισχύουν τα σύνορά τους, τα μέτρα φύλαξης και χτίζουν τείχη. Περισσότεροι από 200.000 πρόσφυγες θεωρείται ότι πέρυσι εισήλθαν σε ευρωπαϊκό έδαφος από ξηράς και θαλάσσης –εκείνοι που δεν εντοπίστηκαν είναι εξίσου πολλοί.

«Αυτή τη στιγμή στο δυτικό μέρος της Τουρκίας, στα σύνορα με την Ελλάδα και τη Βουλγαρία, υπάρχουν χιλιάδες σύροι πρόσφυγες που περιμένουν μια ευκαιρία για να τα διασχίσουν» λέει ο Μαρκ Πιερινί, ειδικός για την Τουρκία και τη Μέση Ανατολή. «Οσον αφορά τους τζιχαντιστές που επιστρέφουν, ανέρχονται σε δεκάδες». Ο Σλάβκο Βελκόφ, βούλγαρος ειδικός σε θέματα ασφαλείας, πιστεύει ότι το τζιχαντιστικό κίνημα στη Βουλγαρία είναι μικρότερο από όσο παραδέχονται οι Αρχές.

Κατά κάποιον τρόπο, ο νέος φράχτης στη Βουλγαρία θα οδηγήσει τους παράνομους διακινητές προσφύγων να επιλέξουν άλλους δρόμους. «Το 2012 ενισχύθηκε η ασφάλεια κατά μήκος των συνόρων με την Ελλάδα και φτιάχθηκε φράχτης» λέει ο Ζιλ Αρίας Φερνάντεζ, υποδιευθυντής της Frontex που συντονίζει τη συνοριακή ασφάλεια στην ΕΕ. «Ως αποτέλεσμα, οι μετανάστες προτίμησαν να κατευθυνθούν στη Βουλγαρία για να περάσουν από εκεί σε ευρωπαϊκό έδαφος». Τότε οι Βούλγαροι αποφάσισαν την κατασκευή του φράχτη συνολικού μήκους 160 χλμ. Το αποτέλεσμα ήταν εντυπωσιακό. Τα 11.000 γνωστά «περάσματα» παράτυπων μεταναστών μειώθηκαν σε 4.000.

Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι οι πρόσφυγες δεν μπαίνουν στην Ευρώπη, εξηγεί ο Φερνάντεζ. Περισσότεροι από 170.000 πρόσφυγες έφθασαν στην Ευρώπη από τις αφρικανικές ακτές μέσω θαλάσσης στη Νότια Ιταλία το 2014. Τους δύο πρώτους μήνες του 2015 ο αριθμός τους σε σύγκριση με την περσινή αντίστοιχη περίοδο αυξήθηκε κατά 42%. Εδώ, στην Ανατολική Μεσόγειο το ποσοστό τους αυξήθηκε 107% σε σύγκριση με πέρυσι.

«Αναμένουμε αύξηση των προσφύγων τον Απρίλιο και τον Μάιο σίγουρα» λέει ο Τζόρνταν Μαλίντοφ, υπεύθυνος κέντρου φιλοξενίας προσφύγων στην βουλγαρική πόλη Χαρμανλί, 33 χλμ. από τα τουρκικά σύνορα. Ενας από τους λόγους για τους οποίους οι βούλγαροι αξιωματούχοι επιθυμούν να ολοκληρωθεί γρήγορα ο φράχτης είναι για να δείξουν στους ευρωπαίους ηγέτες ότι η χώρα αξίζει να γίνει δεκτή στη Συνθήκη Σένγκεν, ώστε να μη χρειάζονται βίζες ή διαβατήρια οι πολίτες της για να κινηθούν στην Ευρώπη. Η Βουλγαρία έγινε δεκτή στην ΕΕ το 2007, όμως δεν έχει ενταχθεί στη Σένγκεν εν μέρει λόγω των προβλημάτων στα σύνορα.

Ο δρόμοςτου Αιγαίου

Ολοι εκείνοι που αποτυγχάνουν να μπουν στην Ευρώπη από τα σύνορα μεταξύ Βουλγαρίας και Τουρκίας λόγω του φράχτη που κατασκευάζεται κατά μήκος του ποταμού Ρέτζοβο αποπειρώνται πλέον, σύμφωνα με αξιωματούχους της Frontex, να διασχίσουν το Αιγαίο και να περάσουν από την Τουρκία στα ελληνικά νησιά.