Παράσιτος είναι εκείνος που σιτίζεται προσκολλημένος σε κάποιον άλλον. Είναι ο ξένος που καταφεύγει σε κάποιον άλλον για να τραφεί. Αυτός που τον «φιλοξενεί» είναι ο ξενιστής του.
Το τσιμπούρι, ο κοριός, ο ψύλλος και οι ψείρες είναι οι πλέον γνωστοί παράσιτοι. Είναι διαδεδομένες οι εύστοχες λαϊκές εκφράσεις: «μου έγινε τσιμπούρι» και «έπιασα ψείρες», «τον ρούφηξαν οι κοριοί».
Το πιο διάσημο θεατρικό κείμενο που αναλύει αριστουργηματικά αυτή τη σχέση ξενιστή και παράσιτου είναι ο «Ταρτούφος» του Μολιέρου. Εκεί ένας μεγαλοαστός φιλοξενεί, τρέφει, στεγάζει και εξαρτάται από έναν υποκριτή θρησκόληπτο. Οπως με ιδιοφυή τρόπο ο μεγάλος κωμωδιογράφος αναπτύσσει, ο αλιτήριος απατεώνας που επιδεικτικά και εξακολουθητικά φοιτά στις λειτουργίες, στους εσπερινούς, στις ολονυχτίες, σε γάμους, κηδείες και βαφτίσια και με βαθιές μετάνοιες και μεγάλους σταυρούς ρητορεύει την πίστη του, ψαρεύει τον μεγαλοαστό που δεν είναι ένας αφελής (όπως μερικές ερμηνείες θέλουν να τον παρουσιάζουν) αλλά ένας πλούσιος που έχει κάτι να κρύψει, πράγμα που τον κάνει να φυλάσσεται και να επιλέγει προστάτες που ελπίζει να τον καλύψουν σε περίπτωση που αποκαλυφθεί η παρανομία του.
Πράγματι ο μεγαλοαστός υπήκοος των Λουδοβίκων σε στιγμές αδυναμίας ή ακόμη και πραγματικής αλληλεγγύης ένεκα φιλίας, είχε δεχθεί να αναλάβει τη φύλαξη στοιχείων μιας αντιμοναρχικής συνωμοσίας. Είναι ένα στοιχείο βάθους του αριστουργήματος του Μολιέρου που επιφανειακές σκηνοθεσίες ξεπερνούν ή το προβάλλουν μόνο ως δομικό στοιχείο της κωμικής ίντριγκας. Αρα ο «αφελής» Οργκόν δεν είναι ένας αφελής αστός αλλά μια πρώτη και αδρή μικρογραφία του αστού, που λίγα χρόνια αργότερα θα γίνει ο φορέας της μεγάλης ανατροπής μέσω της Γαλλικής Επανάστασης, ο πολίτης μιας νέας πολιτικής και πολιτειακής δομής, του αστικού κράτους.
Οταν λοιπόν επισκεπτόμενος ως καλός χριστιανός τον ναό εντυπωσιάζεται από τις γονυκλισίες του Ταρτούφου τον προσελκύει ενώ και ο απατεώνας υποκριτής προσκολλάται στον αστό για να τον απομυζήσει (τώρα μόλις σκέφτηκα πως αντί του γενικού όρου μίζα μπορεί θαυμάσια να γράφουμε και να κυριολεκτούμε: μύζα!). Ο παράσιτος, όπως και στην επικράτεια των ζωυφίων, για να σιγουρευτεί πως ασφαλώς θα τρέφεται και θα στεγάζεται στον ξενιστή του, απλώνει ρίζες, βυθίζεται και αγκιστρώνεται στο σώμα το φιλόξενο. Αν ο ξενιστής για οποιονδήποτε λόγο θελήσει να απαλλαγεί από τον παράσιτο, π.χ. το τσιμπούρι, πρέπει για να το ξεριζώσει να ματώσει.
Ο αστός του Μολιέρου αποκαλύπτει στον Ταρτούφο την παράνομη φύλαξη των ύποπτων αντιμοναρχικών στοιχείων που κρύβει στο σπίτι του. Θέλει σε περίπτωση αποκάλυψης της ενέργειάς του τη μαρτυρία του θρησκόληπτου και φερέγγυου στο καθεστώς παράσιτου. «Σε φιλοξενώ, κάλυψέ με». Ετσι ο παράσιτος θα φθάσει στην αναίδεια να διεκδικεί όχι απλώς μερίδιο στην περιουσία του αστού, αλλά και ένταξη στον οικογενειακό ιστό, είτε ως γαμπρός είτε ως εραστής της συζύγου του ξενιστή του! Και όταν αποκαλυφθεί η απάτη του και το πλαστό του προσωπείο, καταφεύγει στον εκβιασμό, αφού είναι γνώστης του μυστικού του ξενιστή του.
Αυτό το δίδυμο είναι αναγνωρίσιμο πλέον και πριν βέβαια από τον Μολιέρο και μετά στις ανθρώπινες κοινωνίες και σχέσεις. Αλλοτε λαϊκά μιλάμε για «βδέλλες» και άλλοτε πιο διανοούμενα για «φίδι στον κόρφο μας» και «αβγό του φιδιού».
Δεν είναι άγνωστοι στον στενό οικογενειακό μας κύκλο ή στον ευρύτερο συγγενείς ή «φίλοι» που προσκολλώνται σε μια πλούσια «πηγή» είτε για να καρπωθούν υλικά οφέλη είτε προνόμια ή τιμές. Για να κρατηθούν με διάρκεια στον ξενιστή τους προσπαθούν να δημιουργήσουν σχέσεις συνενοχής, να πληροφορηθούν για κρυμμένα μυστικά, αμαρτίες, προδοσίες, χρέη, ελαττώματα. Να βάλουν για ώρα ανάγκης τον ξενιστή στο χέρι.
Αλλά και ολόκληρες συντεχνίες, ταξικά οργανωμένα συμφέροντα, ιδεολογικά μορφώματα προσκολλώνται σαν βδέλλες σε εξουσίες, σε επαγγελματικά σωματεία, σε δημιουργικές πηγές που παράγουν έργο, πλούτο, ιδέες. Αλλοτε εμφανίζονται ως οπαδοί, άλλοτε ως φύλακες και άλλοτε ως συμπληρωματικές δυνάμεις που προσφέρουν προστασία ή ακόμη και εγγύηση.
Ποινικοί κατάδικοι, εγκληματίες του Κοινού Ποινικού Δικαίου προσκολλώνται ως ειδικοί σε επαναστατικά γκρουπούσκουλα. Λογιστές απομυζούν επιχειρηματίες, αφού γίνουν εγγυητές οικονομικών παρανομιών και εν συνεχεία εκβιαστές και προδότες των αφεντικών και των ευεργετών τους.
Υπάρχουν βέβαια και οι παράσιτοι που περιφέρονται από ξενιστή σε ξενιστή, σαν τον χαρτοπαιχτικό μπαλαντέρ προστίθενται κάθε φορά σε ένα σχήμα, πολιτικό, οικογενειακό, επιχειρηματικό, επιστημονικό και διεκδικούν εκβιάζοντας μεγαλύτερο μερίδιο από την πραγματική αναλογία των συσχετισμών.
Σε μερικές περιπτώσεις ο παράσιτος είναι παράκλητος από τον ξενιστή, ο οποίος χρειάζεται συχνά ένα άλλοθι ιδεολογικό, ηθικό, οικονομικό για να διεισδύσει σε αγορές δύσπιστες, σε αυλές περίκλειστες ή σε μεθόδους δυσπρόσιτες.
Κάποιοι γίνονται ξενιστές εγνωσμένων απατεώνων για να αποκτήσουν πιστοποιητικά που διαθέτει ο παράσιτος οικείος σε κυκλώματα, σε λέσχες, σε μυστικές εταιρείες και σε φειδωλά χαρτοφυλάκια.
Γνωρίζουμε όλοι λογιστές που κρατώντας διπλά βιβλία εξασφάλιζαν τη φοροδιαφυγή των εργοδοτών τους και μετά την αποκάλυψη πως πλούτιζαν εις βάρος των αφεντάδων τους εξελίχθηκαν σε εκβιαστές, καταδότες στην Εφορία και όχι λίγες φορές σε προστάτες του δημόσιου συμφέροντος.
Γνωρίζουμε όλοι πανεπιστημιακούς βοηθούς που με την τσάντα του καθηγητή διαχειρίζονταν τα συμφέροντα της έδρας και με εκβιασμούς, επειδή γνώριζαν και συμμετείχαν σε καταχρήσεις στη διαχείριση κονδυλίων και στη διανομή σε ημετέρους θέσεων και προνομίων, έφθασαν χωρίς άλλα προσόντα, εκτός από τη διαπλοκή και τον εκβιασμό, σε καθηγητικές έδρες.
Χρειάζεται να αναφερθεί κανείς σε πολιτικούς, δικαστές, στρατιωτικούς, υπαλλήλους που κατέληξαν στη φυλακή διότι εθήτευσαν σε μία από τις δύο ιδιότητες είτε ως ξενιστές βρωμερών παρασίτων είτε ως παράσιτοι επίορκων ξενιστών;
Θα ισχυριστούν βέβαια κάποιοι πως υπάρχουν απαραίτητα παράσιτα στους υγιείς οργανισμούς που εξασφαλίζουν ισορροπίες στην εντερική χλωρίδα. Και όταν πολλαπλασιαστούν πάνω από το επιτρεπτό χτυπιούνται με αντιβιώσεις και άλλα παρασιτοκτόνα.
Το ερώτημα είναι αν στην κοινωνία και στην πολιτική και πνευματική ζωή υπάρχει παρασιτοκτόνο να εξουδετερώσει όσα σαπρόφυτα αναρριχητικά προσκολλώνται σε αφελείς ή ενόχους ή καιροσκόπους ξενιστές, με αποτέλεσμα να συναποτελούν έλκη, όγκους, εστίες μόλυνσης.
Σχόλια
Τελευταία Νέα
