Αναζήτηση
Γεννημένοςστις εργατικές συνοικίες της Νάπολι, ο Φραντσέσκο Ρόσι (που πέθανε το περασμένο Σάββατο σε ηλικία 92 ετών) καταπιάστηκε με τον κινηματογράφο την περίοδο που το ιταλικό σινεμά προσπαθούσε να απεμπλακεί από τη νεορεαλιστική κληρονομιά του. Αυτός όμως όχι μόνο δεν την απαρνήθηκε, αλλά τη συνδύασε πετυχημένα με άλλα, αμιγώς αφηγηματικά φιλμικά είδη όπως το θρίλερ και η πολιτική σάτιρα. Βλέπετε, είχε ήδη τις περγαμηνές του: υπήρξε βοηθός σκηνοθέτη σε δυο θρυλικές ταινίες του Λουκίνο Βισκόντι («Η γη τρέμει» και «Σένσο», γυρισμένες το 1948 και το 1953 αντίστοιχα), ενώ έγραψε το σενάριο και για μια τρίτη ταινία του μεγάλου δημιουργού, το «Μπελίσιμα» του 1951.
Ως σκηνοθέτης, κέρδισε κοινό και κριτική με τον αριστουργηματικό «Σαλβατόρε Τζουλιάνο» του 1962, ένα φιλμ πάνω στη δράση του φημισμένου σισιλιάνου επαναστάτη, κινηματογραφημένο με γνήσια έμπνευση: πρόκειται ουσιαστικά για ένα ψευδοντοκιμαντέρ, πολύ πριν το είδος εδραιωθεί, με τον ίδιο τον Σαλβατόρε Τζουλιάνο να απέχει ουσιαστικά από τα επί της οθόνης δρώμενα. Ο Ρόσι αποδεικνύεται ένας μοναδικός ζογκλέρ διαφορετικών φιλμικών στυλ –όχι τυχαία, ο Μάρτιν Σκορσέζε τη θεωρεί μία από τις καλύτερες ταινίες που γυρίστηκαν ποτέ.
ΧΡΥΣΟΣ ΛΕΩΝ.Ο πολιτικός, αιχμηρότατος λόγος του Ρόσι δεν καταλάγιασε με τα χρόνια και ο ίδιος δεν εγκατέλειψε ποτέ τη Νάπολι. Στο επίσης υπέροχο «Τα χέρια πάνω από την πόλη» του 1963 που αρχίζει με τη σοκαριστική σκηνή ενός κτιρίου που καταρρέει, ο κτηματομεσίτης Εντουάρντο Νοτόλα (τον ενσαρκώνει ο Ροντ Στάιγκερ) επιδιώκει με όλα τα μέσα να γίνει κάτοχος της πόλης. Προετοιμάζεται μάλιστα να συμμετάσχει στο δεξιό ψηφοδέλτιο, την τελευταία στιγμή όμως αλλάζει πλεύση και κατεβαίνει με το Κέντρο, αναλαμβάνοντας τελικά τον κτιριακό σχεδιασμό και τον έλεγχο της πόλης, σε συνεργασία φυσικά με το κράτος και το οργανωμένο έγκλημα. Η ταινία θα βραβευτεί με τον Χρυσό Λέοντα στο Φεστιβάλ Βενετίας (φωτογραφία).
Τον δε Χρυσό Φοίνικα θα τον κερδίσει το 1972 με την «Υπόθεση Ματέι», μια ταινία για τη ζωή του θρυλικού ιταλού Χριστιοανοδημοκράτη Ενρίκο Ματέι (τον ενσαρκώνει ο συχνός συνεργάτης του σκηνοθέτη Τζιαν Μαρία Βολοντέ), ο οποίος μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο κατόρθωσε να αλλάξει το προφίλ της Ιταλίας –κάνοντας παράλληλα και πολλούς εχθρούς. Το δε 1962 έχασε τη ζωή του σε ένα «ύποπτο» αεροπορικό δυστύχημα. Σημειώστε πως η ταινία προβλήθηκε στο Φεστιβάλ Βενετίας το 2012 σε μια αναπαλαιωμένη εκδοχή της (καθώς το νεγκατίφ είχε καταστραφεί). Υπεύθυνος για τη σωτηρία του φιλμ ο Σκορσέζε.
Ο Ρόσι συνέχισε να σκηνοθετεί μέχρι το 1997 (τελευταία του ταινία η «Ανακωχή», με τον Τζον Τορτούρο στον ρόλο του Πρίμο Λεβί). Αφήνει πίσω του τη βαριά κληρονομιά ενός κινηματογράφου εντόνως πολιτικοποιημένου αλλά και απολύτως ψυχαγωγικού –χρόνια πριν ο Κώστας Γαβράς είχε τελειοποιήσει τη συνταγή με το «Ζ».
