Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) κινείται διστακτικά αλλά αναπόφευκτα προς την πολιτική ποσοτικής χαλάρωσης. Η απειλή του αποπληθωρισμού –λόγω και της αναποτελεσματικότητας των μέτρων που έχουν ληφθεί ώς τώρα –δεν αφήνει πολλά περιθώρια για κάτι άλλο. Το ερώτημα είναι κατά πόσον η ΕΚΤ θα μπορέσει να κινηθεί αρκετά γρήγορα.

Η ΕΚΤ έχει, ώς τώρα, χαλαρώσει τη νομισματική της πολιτική μέσω της αγοράς υψηλής ποιότητας στοιχείων ενεργητικού των τραπεζών και καλλιεργεί την ιδέα για την αγορά εταιρικών ομολόγων.

Είναι όμως φανερό ότι αυτό δεν φθάνει για την αντιμετώπιση του αποπληθωρισμού. Η προσφορά υψηλής εξασφάλισης τίτλων από τον ιδιωτικό τομέα είναι περιορισμένη αντανακλώντας την κυριαρχία του τραπεζικού δανεισμού στην Ευρώπη και τη χαμηλή ανάπτυξη της αγοράς τιτλοποιημένων στοιχείων. Η αύξηση της προσφοράς των τίτλων αυτών θα πάρει χρόνο που δεν υπάρχει για τους διαμορφωτές της οικονομικής πολιτικής.

Εκτιμάται ότι ο πρόεδρος της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι θα προχωρήσει με μικρά βήματα τον Ιανουάριο του 2015 στην πολιτική αγοράς κρατικών ομολόγων δεδομένων των φόβων της Γερμανίας ότι η πολιτική ποσοτικής χαλάρωσης είναι η άλλη όψη του νομίσματος του πληθωρισμού.

Το πρόβλημα είναι ότι στην περίπτωση του αποπληθωρισμού η πολιτική ποσοτικής χαλάρωσης βοηθά μόνο μεταβάλλοντας τις προσδοκίες που υπάρχουν για αυτόν. Ομως όταν οι προσδοκίες για αποπληθωρισμό είναι εδραιωμένες, όπως συμβαίνει τώρα στην Ευρώπη, οι καταναλωτές και οι επενδυτές αναβάλλουν τις αποφάσεις τους για την πραγματοποίηση δαπανών υπό τον φόβο ότι οι τιμές και τα κόστη θα είναι χαμηλότερα αύριο. Μιλάμε για το φαινόμενο των αυτοεκπληρούμενων προσδοκιών που δεν αντιμετωπίζεται με ημίμετρα.

Οι προσδοκίες για αποπληθωρισμό μπορεί να μετατραπούν σε πληθωριστικές προσδοκίες μόνο με την ενθάρρυνση αύξησης των δαπανών των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων. Και αυτό μπορεί να γίνει μόνο με πολιτικές «σοκ και δέους», με γενναία μέτρα ποσοτικής χαλάρωσης από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.

Ο Μπάρι Αϊχενγκριν είναι καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Μπέρκλεϊ της Καλιφόρνια και Αμερικανικής Ιστορίας και Θεσμών στο Κέιμπριτζ.

Τελευταία Νέα