Αντικύθηρα: Στα ίχνη ενός νέου θησαυρού

Ενα χάλκινο δόρυ μήκους 2,20 μ., ένα χρυσό δαχτυλίδι, μία άγκυρα, συστάδες πήλινων αγγείων αλλά και τα χάλκινα μέρη μιας κλίνης είναι η πρώτη «ψαριά» των αρχαιολόγων – δυτών που βούτηξαν σε βάθος 55 μ. σε ένα από τα διασημότερα και πλουσιότερα ναυάγια του αρχαίου κόσμου, εκείνο των Αντικυθήρων. Θησαυροί που μοιάζουν ίσως μικροί, αν αναλογιστεί κάποιος ότι το εμπορικό πλοίο που ναυάγησε στην ανατολική ακτή των Αντικυθήρων μεταξύ του 75 και του 50 π.Χ. μετέφερε εμπόρευμα βάρους 300 τόνων.

Ικανοί όμως να «πουν» πολλά για όσα κρύβονται στο ξύλινο σκαρί που ήταν φορτωμένο με πολύτιμα εμπορεύματα από την Ανατολή και προορισμό τις επαύλεις πλουσίων στη Ρώμη και στο οποίο επέστρεψε διεθνής ερευνητική ομάδα 38 χρόνια μετά τον Ζακ Ιβ Κουστό.

Τα ίχνη ενός νέου αγάλματος δείχνει το χάλκινο δόρυ που ήδη έχει ανελκυστεί από τον βυθό, καθώς δεν φαίνεται να συνανήκει σε κανένα από τα ήδη γνωστά που βρίσκονται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.

Η διαπίστωση αυτή γεννά ελπίδες για τον εντοπισμό ενός νέου έργου τέχνης και οι ερευνητές έχουν κάθε λόγο να πιστεύουν ότι θα καταφέρουν να βρουν το άγαλμα από το οποίο προέρχεται το δόρυ, καθώς έχουν ήδη επισημάνει στο πλάτωμα, όπου έχει «αράξει» το πλοίο, πολλούς ανερμήνευτους εκ πρώτης όψεως μεγάλους όγκους καλυμμένους με μικροοργανισμούς της θάλασσας και επίπαγο (κρούστα), οι οποίοι «χτυπούν» όταν τους πλησιάζει ο ανιχνευτής μετάλλου.

Δεν ήταν άλλωστε τυχαία η δήλωση της προϊσταμένης της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων Αγγελικής Σίμωσι που υποστήριξε ότι περιμένει να βρεθούν «καλλιτεχνήματα ανάλογα του Εφήβου».

Και αν ένας νέος Εφηβος ετοιμάζεται να ξυπνήσει από τον λήθαργο αιώνων, μια τραγική ιστορία εκτιμούν οι ερευνητές ότι βρίσκεται πίσω από το χρυσό δαχτυλίδι. Δεν αποκλείεται να ανήκε σε επιβάτιδα του πλοίου, μέλλουσα νύφη που είχε ξεκινήσει από την Ασία, έχοντας φορτώσει στο πλοίο τα προικιά της, για να πάει και να παντρευτεί στην Ιταλία. Εικασία που βασίζεται στο γεγονός ότι το δαχτυλίδι βρέθηκε κοντά σε γυναικείο σκελετό, γύρω από τον οποίο έχουν εντοπιστείδιάσπαρτα κι άλλα κοσμήματα.

ΠΗΛΙΝΑ ΑΓΓΕΙΑ. Εντυπωσιακές είναι και οι συστάδες πήλινων αγγείων που εντοπίστηκαν σε απόσταση 200 μ. από το πλοίο. Αμφορείς τοποθετημένοι στη σειρά, που μετέφεραν πιθανόν λάδι και κρασί προς πώληση, βρέθηκαν όπως ακριβώς ήταν τοποθετημένοι για την ασφαλή μετακίνησή τους.

Η ανακάλυψή τους ωστόσο έχει διχάσει την επιστημονική ομάδα, καθώς η Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων εκτιμά, σύμφωνα με την κ. Σίμωσι, ότι το πλοίο κόπηκε σε κομμάτια και ότι οι συγκεκριμένοι αμφορείς κύλησαν σε άλλο σημείο, αλλά αποτελούν μέρος του φορτίου του.

Οι αμερικανοί συνεργάτες της από το Ωκεανογραφικό Ινστιτούτο Γουντς Χόουλ της Μασαχουσέτης, με επικεφαλής τον Μπρένταν Φόλεϊ, εκτιμούν ότι τα αγγεία ανήκουν σε δεύτερο πλοίο το οποίο συνόδευε το πρώτο κι έπεσε κι αυτό θύμα της καταιγίδας με τους έντονους ανατολικούς ή βορειοανατολικούς ανέμους που έστειλε στον βυθό και το πρώτο πλοίο.

Αυτά τα ευρήματα είναι τα πρώτα που έρχονται στην επιφάνεια μετά την ανασκαφική έρευνα του 1976. Δεν είναι όμως και τα μοναδικά για τρεις λόγους.

Πρώτον, επειδή η φετινή αποστολή είναι σε εξέλιξη και θα ολοκληρωθεί στις 15 Οκτωβρίου.

Δεύτερον, επειδή ακόμη οι δυσμενείς καιρικές συνθήκες στην περιοχή δεν έχουν επιτρέψει να χρησιμοποιηθεί το υπερεξελιγμένο σκάφανδρο Εxosuit. Οι δυνατοί άνεμοι και τα ψηλά κύματα των προηγούμενων ημερών ήταν τόσο έντονα που δεν επέτρεψαν στο πλοίο του Πολεμικού Ναυτικού που το μετέφερε να προσεγγίσει το σημείο της ανασκαφής και τελικά δόθηκε παράταση μιας εβδομάδας (η τρέχουσα) ώστε να χρησιμοποιηθεί στο ανασκαφικό έργο.