Μια σουηδική οργάνωση ανακοίνωσε την Τετάρτη ότι απονέμει «τιμητικά» και από κοινού στον Εντουαρντ Σνόουντεν, τον αμερικανό ειδικό στην πληροφορική και πρώην συνεργάτη της NSA, καθώς και στον Αλαν Ρασμπρίτζερ, τον αρχισυντάκτη της βρετανικής εφημερίδας Guardian, το βραβείο Right Livelihood 2014 για τις «πράξεις πολιτικής ανυπακοής» τους, όπως χαρακτήρισε τις αποκαλύψεις τους για το εύρος των παρακολουθήσεων των επικοινωνιών από τις αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες.

Ο Σνόουντεν, ο οποίος ζει σήμερα στη Ρωσία, όπου του έχει χορηγηθεί άσυλο, καταζητείται από τις αρχές των ΗΠΑ, η κυβέρνηση των οποίων τον κατηγορεί για κατασκοπεία διότι εξέθεσε τις εκτεταμένες παρακολουθήσεις των τηλεφωνικών επικοινωνιών όπως και της δραστηριότητας στο Διαδίκτυο από μέρους της Υπηρεσίας Εθνικής Ασφαλείας (NSA) των ΗΠΑ.

Το Right Livelihood Award Foundation, το ίδρυμα που απονέμει το βραβείο, ανέφερε ότι ο Σνόουντεν τιμήθηκε για «το θάρρος του και την ικανότητά του στην αποκάλυψη του δίχως προηγούμενο εύρους των παρακολουθήσεων από μέρους ενός Κράτους». Ο Σνόουντεν, 31 ετών, όπως και πολλά από τα πρόσωπα που έχουν τιμηθεί στο παρελθόν, «αποκάλυψε παράνομες πρακτικές και αμφισβήτησε τις παρανομίες της κυβέρνησης», σχολίασε ο διευθυντής του ιδρύματος Ολε φον Εξκουλ μιλώντας στο Γερμανικό Πρακτορείο.

Ο ίδιος πρόσθεσε ότι οι διαρροές στις οποίες προχώρησε ο Σνόουντεν μπορούν να θεωρηθούν πράξεις πολιτικής ανυπακοής, αν και οι νομικές συνέπειες που θα έχουν αυτές δεν είναι ακόμη σαφείς.

Ο Σνόουντεν μοιράζεται το βραβείο —το οποίο συχνά αποκαλείται το «εναλλακτικό βραβείο Νόμπελ»— με τον Αλαν Ρασμπρίτζερ, 60 ετών, ο οποίος διαδραμάτισε κεντρικό ρόλο στη δημοσίευση του υλικού το οποίο διέρρευσε ο Αμερικανός στην εφημερίδα Γκάρντιαν.

Σνόουντεν: «Καταμηνυτής ατασθαλιών»

Ο Ρασμπρίτζερ, ο οποίος σύμφωνα με την επιτροπή η οποία απονέμει το βραβείο «οικοδομεί έναν παγκόσμιο ειδησεογραφικό οργανισμό αφοσιωμένο στην υπεύθυνη δημοσιογραφία για το κοινό καλό», δήλωσε ιδιαίτερα ικανοποιημένος για το γεγονός ότι βραβεύθηκαν ταυτόχρονα ο ίδιος και ο Σνόουντεν.

«Νομίζω ότι [ο Εντουαρντ Σνόουντεν] είναι ένας καταμηνυτής ατασθαλιών ο οποίος ανέλαβε σημαντικούς κινδύνους για την ίδια την ατομική του ελευθερία προκειμένου να ενημερώσει την κοινωνία σχετικά με πράγματα που ο κόσμος έπρεπε να γνωρίζει», εξήγησε ο Ρασμπρίτζερ.

«Κανένας από τους δύο δεν θα μπορούσε να κάνει αυτό που έκανε εάν δεν υπήρχε ο άλλος», σημείωσε ο φον Εξκουλ.

Το βραβείο, το οποίο ιδρύθηκε το 1980 για να τιμώνται εκείνοι οι οποίοι αντιμετωπίζουν «τις προκλήσεις για τον άνθρωπο στον σημερινό κόσμο» θα δοθεί στους νικητές του την 1η Δεκεμβρίου σε μια ειδική τελετή στη Βουλή της Σουηδίας στη Στοκχόλμη.

Ο Σνόουντεν είναι «πολύ χαρούμενος» για τη βράβευσή του και εξέφρασε την πρόθεση να παραστεί στην τελετή, είπε ο φον Εξκουλ.

Το ίδρυμα σχεδιάζει να θέσει το ζήτημα της ασφαλούς συμμετοχής του Σνόουντεν στην τελετή «εν ευθέτω χρόνω» όταν αναλάβει τα καθήκοντά της η επόμενη κυβέρνηση.

Το ίδρυμα ανέφερε εξάλλου ότι προτίθεται να καλύψει ένα μέρος των δικαστικών εξόδων του Σνόουντεν. Το γεγονός πως το ίδρυμα απένειμε «επίτιμα» το βραβείο στους Σνόουντεν και Ρασμπρίτζερ σημαίνει ότι δεν θα λάβουν το χρηματικό έπαθλο που το συνοδεύει.

Τα τρία πρόσωπα στα οποία απονεμήθηκε τυπικά το βραβείο θα λάβουν 500.000 κορόνες (λίγα περισσότερα από 54.000 ευρώ) προκειμένου να υποστηριχθεί το έργο τους για την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Πρόκειται για την πακιστανή δικηγόρο Ασμα Τζαχανγκίρ, η οποία τιμήθηκε για τις προσπάθειές της να προασπίσει ευάλωτες ομάδες, όπως τα παιδιά και μέλη θρησκευτικών μειονοτήτων στη χώρα της, παρά τον «μεγάλο κίνδυνο» που αντιμετώπισε.

Ο Μπασίλ Φερνάντο, γεννημένος στη Σρι Λάνκα, πρώην επικεφαλής της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Ασίας, τιμήθηκε για το «ακούραστο και εξαίρετο έργο του» όσον αφορά την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην περιοχή αυτή.

Ο αμερικανός ακτιβιστής Μπιλ Μακίμπεν τιμήθηκε διότι ενημέρωσε τον κόσμο για τους κινδύνους της κλιματικής αλλαγής με τα βιβλία του και με τη διεθνή εκστρατεία 350.org.

Συνολικά φέτος εξετάστηκαν 120 υποψηφιότητες από 53 χώρες.

Δεν τους παραχώρησαν την αίθουσα του υπουργείου

Η ανακοίνωση των νικητών για το 2014 επρόκειτο να γίνει κανονικά σήμερα Πέμπτη, αλλά επισπεύσθηκε λόγω της διαρροής της απόφασης στη σουηδική τηλεόραση. Επίσης ρόλο έπαιξε το γεγονός ότι οι οργανωτές πληροφορήθηκαν την τελευταία στιγμή πως δεν θα τους δινόταν η δυνατότητα να χρησιμοποιήσουν την αίθουσα Τύπου του υπουργείου Εξωτερικών για να κάνουν τις ανακοινώσεις τους.

Ο φον Εξκουλ εκτίμησε ότι αυτή η απόφαση οφείλεται στο γεγονός πως ένα από τα πρόσωπα που βραβεύονται είναι ο Σνόουντεν. Ομως ένας εκπρόσωπος του υπουργού Εξωτερικών της Σουηδίας Καρλ Μπιλτ δήλωσε ότι τα αυστηρότερα μέτρα ασφαλείας που τέθηκαν σε εφαρμογή από 1ης Σεπτεμβρίου περιορίζουν τη δυνατότητα να χρησιμοποιούνται οι υποδομές του ΥΠΕΞ από μη κυβερνητικές οργανώσεις.

Πέρυσι το βραβείο είχαν μοιραστεί ο αμερικανός Πολ Ουόκερ για το έργο του με στόχο την κατάργηση των χημικών όπλων, ο Ντένις Μουκουένγκε, ένας γιατρός από τη ΛΔ Κονγκό ο οποίος βοήθησε δεκάδες χιλιάδες θύματα ομαδικών βιασμών, ο παλαιστίνιος δικηγόρος Ράτζι Σουρανί ειδικευμένος σε υποθέσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ο ελβετός αγρονόμος Χανς Ρ. Χέρεν ο οποίος συνέβαλε στην προστασία των καλλιεργειών από ζιζάνια στην Αφρική.