Ενα πρόγραμμα για την αντιμετώπιση της ανεργίας ήταν αυτό που το 2000 ένωσε 17 άνεργες από τον Δήμο Πτελεού Μαγνησίας και ίδρυσαν έναν γυναικείο αγροτικό συνεταιρισμό. Δεκατέσσερα χρόνια μετά, η «Φτελιά» τους όπως είναι το όνομά του, είναι οικοτεχνία – πρότυπο.

Η προσπάθεια των 25 –πια –γυναικών του συνεταιρισμού, με τα γλυκά του κουταλιού και κυρίως τις παραδοσιακές πίτες με φρέσκα υλικά της περιοχής, είναι μια από τις επιτυχημένες επιχειρηματικές δράσεις στην πρωτογενή παραγωγή και μεταποίηση που πλέον θα εντάσσονται στους δύο νέους καινοτόμους θεσμούς –το Πολυλειτουργικό Αγρόκτημα και την Οικοτεχνία –που θέσπισε με πολυνομοσχέδιο το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.

Σε σχετική ημερίδα που διοργανώθηκε στις 27 Φεβρουαρίου, ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Αθανάσιος Τσαυτάρης τόνισε μεταξύ άλλων: «Με αυτούς τους νέους θεσμούς προσπαθούμε να φέρουμε τον καταναλωτή στο χωράφι του γεωργού. Να φέρουμε την οικοτεχνία, δηλαδή τον τρόπο μεταποίησης της πρώτης ύλης, στο ίδιο το χωράφι του γεωργού».

Σημειώνεται ότι με το Πολυλειτουργικό Αγρόκτημα θα εξασφαλίζεται η άμεση διάθεση των προϊόντων του παραγωγού –πρωτογενών ή μεταποιημένων –στους καταναλωτές σε ανταγωνιστικές τιμές και χωρίς μεσάζοντες. Μάλιστα, πολύ σύντομα τα αγροκτήματα αυτά θα αποκτήσουν και σήμα με το οποίο θα πιστοποιείται η ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών τους.

Δέκα πρωτοπόροι δημιουργοί πολυλειτουργικών αγροκτημάτων και εκπρόσωποι οικοτεχνιών που συμμετείχαν στην ημερίδα παρουσιάζουν στα «ΝΕΑ» τις επιχειρηματικές τους δράσεις.

ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΣ ΚΑΡΕΛΑΣ

Μια… μελωδική ξενάγηση στη φύση

Μεγάλωσε στις ΗΠΑ, σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες και Διεθνείς Σχέσεις και εργάστηκε στο Ευρωκοινοβούλιο και στον ΟΗΕ. Οταν ο 39χρονος Φραγκίσκος Καρέλας χρειάστηκε να κάνει ένα τοπογραφικό στις εκτάσεις που ανήκαν στην οικογένειά του από το 1890, στις Γούβες Λακωνίας, αποφάσισε να ασχοληθεί με τη γη. «Σκέφτηκα να κάνω ένα βιολογικό αγρόκτημα, δημιουργώντας ουσιαστικά έναν πολυχώρο σε μια αγροτική γη», εξηγεί ο Φραγκίσκος, ο οποίος το 2003 ξεκίνησε το βιολογικό αγρόκτημα και ξενώνα Ευμέλεια, που στα αρχαία ελληνικά σημαίνει μελωδία. Η επιχείρηση, που βρίσκεται μέσα σε 150 στρέμματα με ελιές, συνδυάζει πολλά πράγματα: το βιολογικό αγρόκτημα, από το οποίο πωλούν μεταξύ άλλων ελαιόλαδο, βότανα, κρασί, τις υποδομές διανυκτέρευσης με τις πέντε κατοικίες, τον οικοτουρισμό, τα σεμινάρια γευσιγνωσίας.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΩΡΟΣ

Αγρόκτημα εκπαιδευτικού χαρακτήρα

Γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα. Τα τελευταία 20 χρόνια, όμως, ο 65χρονος Κωνσταντίνος Μώρος έχει γίνει αγρότης στην Αμφίκλεια.

Μαζί με τον γιο του Φαίδωνα ασχολούνται από τις αρχές του 1990 με το αγρόκτημα Αμφίκαια, το οποίο συνδυάζει τη διαμονή αλλά και τη σωστή διατροφή. «Στα 200 στρέμματα καλλιεργούμε, ακολουθώντας τη φυσική καλλιέργεια, 13 ποικιλίες αρωματικών φυτών, δεχόμαστε επισκέψεις από σχολεία, χρησιμοποιούμε υλικά φιλικά προς το περιβάλλον ενώ πραγματοποιούμε δράσεις υγείας και αθλητισμού. Το Αμφίκαια είναι ένα με τη φύση» εξηγεί ο κ. Μώρος. Το αγρόκτημα διαθέτει 14 πετρόκτιστα σπίτια και δύο ξύλινα ενώ από το 1996 πατέρας και γιος πρωτοστάτησαν και στη διάσωση ελληνικών φυλών αλόγων. «Εκτός από τα οικόσιτα ζώα, έχουμε κυρίως θεσσαλικά άλογα αλλά και κάποια σκυριανά».

ΠΕΤΡΟΣ ΝΑΟΥΜΙΔΗΣ

Η πιπεριά που ταξιδεύει σε Ευρώπη και ΗΠΑ

Το 1972 άνοιξε το πρώτο εστιατόριο της οικογένειας Ναουμίδη στον Αγιο Παντελεήμονα Φλώρινας. Παράλληλα, στο αγρόκτημά τους, σε υψόμετρο περίπου 600 μέτρων, καλλιεργούσαν τη φημισμένη κόκκινη πιπεριά Φλωρίνης. «Καλλιεργούσαμε και μεταποιούσαμε την πιπεριά μόνο για το εστιατόριό μας. Οταν όμως είδαμε ότι η ζήτηση για τα προϊόντα μας ήταν μεγάλη, αποφασίσαμε, το 2008, να δημιουργήσουμε την πετρόκτιστη μονάδα, όπου συσκευάζουμε το προϊόν» τονίζει ο Πέτρος Ναουμίδης.

Η οικοτεχνία απέκτησε ένα δεύτερο εστιατόριο, το οποίο σερβίρει την πιπεριά Ναουμίδης. «Είμαστε το παράδειγμα γι’ αυτό που θέλει να θεσμοθετήσει το υπουργείο. Καλλιεργούμε, μεταποιούμε και πουλάμε. Αυτή τη στιγμή το προϊόν φτάνει σε χώρες της ΕΕ, στη Ρωσία και στις ΗΠΑ».

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΥ

Παραδοσιακό σαπούνι με αισθητική

Το 2008 η Κωνσταντίνα Παπαγεωργοπούλου και ο σύζυγός της αποφάσισαν να ανοίξουν ξανά το σαπουνοποιείο, που είχε ιδρύσει στις αρχές του περασμένου αιώνα ο παππούς της οικογένειας, εφαρμόζοντας, μάλιστα, την ίδια ψυχρή μέθοδο παρασκευής σαπουνιού, χωρίς δηλαδή βρασμό του λαδιού. «Μετά τη συνταξιοδότησή μας, και έχοντας την πρώτη ύλη, ελαιόλαδο από τα κτήματά μας σε Ακράτα και Κορωπί, είπαμε να προσπαθήσουμε. Με σύγχρονο πια εξοπλισμό και διατηρώντας τις παραδόσεις κατά τη διάρκεια της παρασκευής, φτιάχνουμε λευκό σαπούνι, το οποίο ανταποκρίνεται στην αισθητική του σύγχρονου καταναλωτή, αξιοποιώντας το περίσσευμα λαδιού της προηγούμενης χρονιάς από τους ελαιώνες» λέει η κυρία Παπαγεωργοπούλου. Στο εργαστήρι της οικογένειας, στο Λεβίδι Αρκαδίας, καθημερινά φτιάχνουν περίπου 120 σαπούνια.

ΣΟΦΙΑ ΔΗΜΑΚΟΠΟΥΛΟΥ

Χρυσό μετάλλιο στο μέλι «Αξιον Εστί»

Η παράδοση της οικογένειας Δημακόπουλου στον χώρο της μελισσοκομίας ξεκινά το 1957 στο χωριό Στεμνίτσα. Οταν, χρόνια μετά, η οικογένεια μετακόμισε στο Αργος, ανέλαβε τα ηνία η δεύτερη γενιά.

Οπως εξηγεί η Σοφία Δημακοπούλου, το 2007 είναι μια χρονιά ορόσημο για την οικοτεχνία καθώς έγινε η μετάβαση σε βιολογική μελισσοκομία. Μέλι Ελάτης, βανίλια Μαινάλου, μέλι ανθέων είναι μερικά από τα προϊόντα που παράγουν. Γρήγορα ήρθαν και οι διακρίσεις. Σε διεθνή διαγωνισμό, που διεξήχθη στην Ιταλία, για την ανάδειξη του καλύτερου ποιοτικά βιολογικού μελιού ανάμεσα σε 250 δείγματα, το βιολογικό μέλι Ελάτης και το βιολογικό μέλι Καστανιάς Αξιον Εστί κέρδισαν χρυσό και αργυρό μετάλλιο αντίστοιχα. «Διαθέτουμε τα προϊόντα σε καταστήματα βιολογικών προϊόντων, σε φαρμακεία ανά την Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό».

ΠΑΥΛΟΣ ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ

Εμπνευσμένο από τη γιαγιά Καλυψώ

Εζησε 13 χρόνια στο εξωτερικό, σπουδάζοντας Βιολογία – Οικολογική Γεωργία και κάνοντας έρευνα σε Ταϊλάνδη και Κίνα. Πριν από δύο χρόνια ο Παύλος Γεωργιάδης, επέστρεψε στην Αλεξανδρούπολη και αποφάσισε να συνεχίσει την καλλιέργεια των υπεραιωνόβιων δέντρων στον αρχαίο ελαιώνα της Μάκρης. «Κάναμε τη μετατροπή σε βιολογική καλλιέργεια και πλέον από τα 1.300 δέντρα παράγουμε 2 τόνους βιολογικό ελαιόλαδο Calypso. Ενας από τους βασικούς μας στόχους είναι η εκπαίδευση του κόσμου στον τομέα της προστασίας της βιοποικιλότητας», λέει ο 32χρονος, ο οποίος είναι ο πρώτος βιοκαλλιεργητής ελιάς στην Αλεξανδρούπολη. Τον πρώτο χρόνο στόχευσε στην αγορά του εξωτερικού, «τον δεύτερο χρόνο στραφήκαμε στην τοπική αγορά για να γνωρίσουν το ελαιόλαδο μας».

ΝΙΚΟΣ – ΜΥΡΤΑ ΚΑΛΑΜΠΟΚΑ

Πολυβραβευμένο βιολογικό ελαιόλαδο

Οι εκπαιδευτικοί Νίκος και Μύρτα Καλαμποκά θέλησαν πριν από μερικά χρόνια να αξιοποιήσουν τα επτά ενοικιαζόμενα δωμάτια που είχαν στο Πλωμάρι Λέσβου και να προσφέρουν το κάτι παραπάνω στους πελάτες τους. «Ξεκινήσαμε μαθήματα μαγειρικής και περιπάτους. Κάποια στιγμή θελήσαμε να τους πάμε και στο αγρόκτημά μας, για να μάθουν για τη βιολογική καλλιέργεια της ελιάς, την οποία είχαμε αρχίσει από το 1996», εξηγεί ο Νίκος. Το 2008 η οικογένεια Καλαμποκά άρχισε να τυποποιεί το δικό της βιολογικό λάδι Ειρήνη Πλωμαρίου και μέχρι σήμερα έχει λάβει περισσότερα από 32 διεθνή βραβεία. «Αυτή τη στιγμή έχουμε 20.000 ελαιόδεντρα και παράγουμε ετησίως 20-30 τόνους ελαιόλαδο». Το λάδι τους φτάνει στη Δανία, στη Σουηδία, στην Ολλανδία, ακόμη και την Ιαπωνία.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΟΡΟΝΤΙΝΗΣ

Διαμονή ανάμεσα σε ελαιόδεντρα και ροδιές

Το όνειρο του πατέρα της οικογένειας συνεχίστηκε από τη σύζυγό του Νέλλυ Κοροντίνη και τα παιδιά τους Γιάννη και Νίκο, οι οποίοι ολοκλήρωσαν το εστιατόριο των 400 τ.μ. στην Ερμιόνη Αργολίδας, μέσα σε μια έκταση 200 στρεμμάτων, με περίπου 3.500 ελαιόδεντρα και 1.200 ροδιές. Το 2007 ήταν έτοιμα και τα δύο συγκροτήματα τουριστικών κατοικιών στο κτήμα Κοροντίνη. «Παράγουμε ελαιόλαδο, καλλιεργούμε λαχανικά εποχής. Ζυμώνω ψωμί, φτιάχνουμε μαρμελάδες και γλυκά κουταλιού ενώ πολύ δημοφιλή είναι τα κουλουράκια με ελαιόλαδο, πορτοκάλι ή χυμό ροδιού» λέει η κυρία Κοροντίνη. Ωστόσο τα προϊόντα δεν βγαίνουν εκτός αγροκτήματος, καθώς δεν υπήρχε συγκεκριμένο πλαίσιο που να τους επιτρέπει να έχουν μια τέτοια εμπορική δραστηριότητα. «Ο θεσμός του Πολυλειτουργικού Αγροκτήματος είναι μια καλή βάση» λένε.

ΜΙΝΑ ΦΕΙΔΑ

Αγροκτηνοτροφικά προϊόντα 40 χρόνια

Στις αρχές της δεκαετίας του 1970 θέλησε να φέρει στην Αττική κάτι από τη νοσταλγία της Μεσσηνίας. Αγόρασε αρχικά 10 στρέμματα στον Μαραθώνα, όπου φύτεψε πορτοκαλιές, λεμονιές, μανταρινιές. Η επιχειρηματίας Μίνα Φειδά άρχισε τότε να καταλαβαίνει τι σημαίνει βιολογικό προϊόν και καθαρή τροφή – «όταν μιλούσαμε εκείνη την εποχή για βιολογικά προϊόντα μάς θεωρούσαν γραφικούς» λέει. Σιγά σιγά η έκταση μεγάλωσε, με την αγορά ακόμη 30 στρεμμάτων, οπότε και ιδρύθηκαν οι Οικολογικές Αγροτικές Καλλιέργειες. «Κηπευτικά εποχής, κρασί από τα αμπέλια, ελαιόλαδο από τα ελαιόδεντρα της οικογένειας στη Μεσσηνία, βιολογικά αβγά είναι τα προϊόντα μας, τα οποία μπορεί να βρει κανείς σε ορισμένα καταστήματα οικολογικών προϊόντων. Εμαθα να φτιάχνω μόνη μου τυρί – μισό κατσικίσιο μισό πρόβειο – το οποίο πλέον πουλάω».

BIKY NTOYMA

Βιολογικό χοιρινό και αγριογούρουνο

Ο παππούς της ήταν κτηνοτρόφος και είχε αγελάδες. Ο πατέρας της, στα τέλη της δεκαετίας του 1990, ίδρυσε την εταιρεία Αγρόκτημα Ντούμα στο Μεγάλο Ελευθεροχώρι Λάρισας, με στόχο την παραγωγή και τη διάθεση βιολογικών προϊόντων. Οπως εξηγεί η Βίκυ Ντούμα, η εταιρεία ξεκίνησε με βιολογικά μαύρα χοιρινά και αγριογούρουνα ενώ ο πατέρας της, Θωμάς, ήταν αυτός που έφερε αμερικανικούς βίσονες. «Στα 8.000 στρέμματα της φάρμας μας φιλοξενούνται αγριογούρουνα της περιοχής Ολύμπου, μαύρα χοιρινά, βίσονες, σπάνια βοοειδή, αίγες, ενώ ζουν ελεύθερα και 15 άγρια άλογα. Από το βιολογικό κρέας φτιάχνουμε αλλαντικά χωρίς πρόσθετο λίπος, το οποίο προωθούμε στην ελληνική αγορά, όπως και το κατσικίσιο γάλα που παράγουμε. Αυτό το διάστημα γίνονται προσπάθειες ώστε τα προϊόντα να φτάσουν στο εξωτερικό».