Αναζήτηση
Μνήμες του 2009 όταν τα Βαλκάνια και η Κεντρική Ευρώπη έμειναν για εβδομάδες χωρίς φυσικό αέριο, οδηγώντας στη συνέχεια τις Βρυξέλλες να εντείνουν τις προσπάθειές τους για μείωση της εξάρτησης από την Gazprom, ξυπνά η τρέχουσα κρίση στην Ουκρανία.
Στελέχη ωστόσο της ενεργειακής αγοράς πιστεύουν ότι η παράταση της κρίσης δεν είναι προς το συμφέρον των Ρώσων.
Οι τελευταίοι πήραν, όπως λένε, το μάθημά τους το 2009, όταν η λήξη της προηγούμενης ρωσο-ουκρανικής κρίσης τους βρήκε ζημιωμένους.
Πρώτον, ως συνέπεια εκείνης της κρίσης, πολλοί ευρωπαίοι πελάτες γύρισαν τα επόμενα χρόνια την πλάτη στη Gazprom αναζητώντας αλλού πιο αξιόπιστους προμηθευτές, όπως φάνηκε από την πτώση των πωλήσεων της μέχρι και το 2012 στη Γηραιά Ήπειρο, και τη μείωση του μεριδίου της κοντά στο 20%.
Πέρασαν πολλά χρόνια προκειμένου η Gazprom να ανακτήσει την χαμένη της αξιοπιστία στις ευρωπαϊκές αγορές ως σοβαρός τροφοδότης, και μόλις το 2013 είδε και πάλι το μερίδιό της στην Ε.Ε. να αυξάνεται κοντά στο 30%.
Δεύτερον – που είναι και το κυριότερο- ακριβώς λόγω της κρίσης του 2009, η Ε.Ε. αποφάσισε έκτοτε να ασχοληθεί σοβαρότερα με την αναζήτηση εναλλακτικών δρόμων τροφοδοσίας, δηλαδή με το Νότιο Διάδρομο, που θα ξεκινήσει να υλοποιείται το 2019 μεταφέροντας μέσω του TAP αέριο της Κασπίας στις ευρωπαϊκές αγορές.
Αν κανείς προσθέσει στα παραπάνω την έρευνα της Κομισιόν κατά των μονοπωλιακών τακτικών της Gazprom, τις νέες μορφές ενέργειας όπως το πετρέλαιο από σχιστόλιθο που εξελίσσεται σε αμερικανική υπόθεση και το υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) από το Εμιράτο του Κατάρ, θα καταλάβει γιατί απειλείται η αδιαμφισβήτητη κάποτε κυριαρχία της Ρωσίας στην παγκόσμια αγορά ενέργειας.
Να γιατί, όπως λένε, πηγές της ενεργειακής αγοράς, ο Πούτιν δεν θα τραβήξει αυτή την φορά στα άκρα το σκοινί ενός ενεργειακού εκβιασμού της Δύσης…
Υποχώρηση στις τιμές του αερίου, αλλά…
Η κατάσταση πάντως παραμένει εξαιρετικά ευαίσθητη, πόσο μάλλον όταν η παροχή ενέργειας στα ευρωπαϊκά νοικοκυριά παραμένει σε σημαντικό ακόμη ποσοστό ρωσική υπόθεση.
Μπορεί μετά την χθεσινή εντολή Πούτιν να επιστρέψουν τα ρωσικά στρατεύματα στις βάσεις τους, οι διεθνείς τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αέριου να αποκλιμακώθηκαν, διατηρούνται ωστόσο ακόμη υψηλά.
Η τιμή στα συμβόλαια αργού για παραδόσεις Απριλίου υποχωρούσε χθες στη Νέα Υόρκη κατά 1,8%, στα 109,13 δολάρια το βαρέλι, και η τιμή για τα συμβόλαια φυσικού αερίου επίσης του Απριλίου έπεφτε στη Βρετανία (NBP) κατά 5,67%, έπειτα από άνοδο 9,5% τη Δευτέρα. Παρόμοια υποχώρηση κατέγραφαν και τα συμβόλαια αερίου στην Ολλανδία.
Πόσο όμως εκτεθειμένη είναι η ελληνική αγορά σε τυχόν ελλείψεις και ανατιμήσεις ; Αρκετά, είναι η απάντηση, και δείγμα της ανησυχίας είναι και οι κινήσεις της κυβέρνησης όπως το φορτίο με υγροποιημένο φυσικό αέριο από την Αλγερία που θα καταφτάσει μέχρι το τέλος της εβδομάδας στις εγκαταστάσεις του ΔΕΣΦΑ στη Ρεβυθούσα.
Για να αντιληφθεί κανείς τι θα σήμαινε εκτράχυνση της κρίσης, αρκεί να αναφέρουμε ότι η Ελλάδα μαζί με Βουλγαρία, Ουγγαρία και Ιταλία, είναι οι τέσσερις ευρωπαϊκές χώρες με τη μεγαλύτερη εξάρτηση από το Ρωσικό αέριο. Το Ρωσικό αέριο καλύπτει το 65% των αναγκών της Ελλάδας σε αέριο, έναντι του 100% σχεδόν της Βουλγαρίας, του 65%-70% της Ουγγαρίας και του 50% περίπου της Ιταλίας.
«Αν η κρίση δημιουργήσει αναταραχή στις διεθνείς αγορές, θα επηρεαστούμε, καθώς ένας από τους αλγόριθμους βάσει του οποίου προκύπτει η διεθνής τιμή του αέριου είναι και η τιμή του πετρελαίου. Είναι ακόμη μικρή η αύξηση», ανέφερε χαρακτηριστικά χθες και o υφυπουργός ΠΕΚΑ Α. Παπαγεωργίου.
Ο κίνδυνος ανατιμήσεων στην εγχώρια αγορά
Τι σημαίνει όμως αυτό ; Ότι η τιμή πώλησης του Ρωσικού φυσικού αερίου στην Ελλάδα, όπως και σε άλλες χώρες, διαμορφώνεται μέσω μιας περίπλοκης φόρμουλας που σταθμίζει και την επίδραση του πετρελαίου. Αυτό δεν σημαίνει ότι αν ανέβει 10% η τιμή του αργού, θα αυξηθεί 10% και η τιμή του φυσικού αερίου. Το τελευταίο έχει ασφαλώς μια σημαντική αυτονομία, επηρεάζεται ωστόσο ως ένα βαθμό από την πορεία του πετρελαίου.
Σε περίπτωση λοιπόν που ισχύσει το αρνητικό σενάριο επιδείνωσης της κρίσης, και ανόδου των τιμών του πετρελαίου και αέριου, δεν θα αποφύγουμε τις αυξήσεις στην εγχώρια αγορά.
Το πιθανότερο είναι να τις δούμε από τον Απρίλιο –Μάιο και μετά, καθώς η τιμή του φυσικού αερίου «κλειδώνει» στην αρχή κάθε τριμήνου.
Σήμερα, η ΔΕΠΑ πουλάει με τιμή Ρωσικού αερίου στα 465 δολάρια τα χίλια κυβικά, η οποία έχει «κλειδώσει» την 1η Ιανουαρίου και ισχύει μέχρι και τις 31 Μαρτίου. Η τιμή θα αλλάξει για το επόμενο 3μηνο, δηλαδή 1/4/2014- 31/6/2014, επομένως οι όποιες αυξήσεις θα μπορούσαν να εμφανιστούν σε αυτό ακριβώς το διάστημα.
Αλλά επειδή η τιμή που θα «κλειδώσει» την 1η Απριλίου λαμβάνει υπόψη της όλο το προηγούμενο 6μηνο, θα επηρεαστεί μόνο ως ένα βαθμό από τις τελευταίες εξελίξεις. Επομένως θα πρέπει η κρίση να κρατήσει για πάνω από ένα με δύο μήνες προκειμένου να αποτυπωθεί αισθητά στις τελικές τιμές.
