Στις 9 Φεβρουαρίου 1995 ο πρόεδρος του Μεξικού Ερνέστο Ζεντίγιο απηύθυνε μήνυμα στον λαό για να ανακοινώσει ότι είχε διατάξει τη σύλληψη των ηγετών του Απελευθερωτικού Στρατού των Ζαπατίστας (EZLN), οι οποίοι πήραν τα όπλα στην επαρχία Τσιάπας την 1η Ιανουαρίου 1994, κηρύσσοντας πόλεμο στο μεξικανικό κράτος. Εκείνο το απόγευμα του Φεβρουαρίου, μια εκπρόσωπος της εισαγγελίας ανακοίνωσε από τηλεοράσεως την άσκηση ποινικής δίωξης εναντίον του Ραφαέλ Σεμπάστιαν Γκιγέν Βισέντε. Δίπλα της βρίσκονταν δύο φωτογραφίες: στη μια φαινόταν ένας νεαρός με μούσι και στην άλλη διακρινόταν το πρόσωπο ενός άνδρα να καλύπτεται από μια κουκούλα. Το βλέμμα ήταν ίδιο: εκείνο του υποδιοικητή Μάρκος, της πιο σημαντικής μορφής του ένοπλου κινήματος στο Μεξικό.

Την περασμένη εβδομάδα συμπληρώθηκαν 20 χρόνια από την εξέγερση των Ζαπατίστας και οι αντάρτες άνοιξαν στους τουρίστες τις πόρτες των «καρακόλες», των περιοχών που ελέγχουν μέσω του Συμβουλίου Καλής Διακυβέρνησης, όπως το έχουν ονομάσει. Το μήνυμά τους ήταν σαφές: το κίνημά τους είναι ακόμα ζωντανό. Ομως από τους εορτασμούς έλειπε ο Μάρκος, που σε λίγους μήνες συμπληρώνει τα 57 του χρόνια. Ο απόφοιτος Φιλοσοφίας και γιος ενός ζεύγους που διατηρούσε κατάστημα επίπλων παραμένει άφαντος και όλοι οι δημοσιογράφοι ρωτούσαν να μάθουν πού βρίσκεται.

ΕΞΙ ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΩΝ. Ο σουμπκομαντάντε Μάρκος συμπληρώνει έξι χρόνια απουσίας από τα ΜΜΕ. Τον Δεκέμβριο του 2007 ενημέρωσε τους οπαδούς του ότι θα αποσυρθεί «για αρκετό χρόνο». Κράτησε την υπόσχεσή του.

Η οικογένειά του με καταγωγή από τα βόρεια της χώρας είχε οκτώ παιδιά, τα οποία απλώνονται σήμερα σε όλο το πολιτικό φάσμα. Ενώ ο Ραφαέλ, το τέταρτο από τα παιδιά, είναι ο πιο γνωστός αντάρτης στο σύγχρονο Μεξικό, η μεγαλύτερη αδελφή του Μερσέντες ντελ Κάρμεν είναι ανώτατο στέλεχος της κυβέρνησης του προέδρου Ενρίκε Πένια Νιέτο. Η Παλόμα, όπως είναι γνωστή, είναι στέλεχος του υπουργείου Εσωτερικών και έπαιξε σημαντικό ρόλο στη μεταβίβαση της εξουσίας στον Νιέτο το 2012.

Σε συνέντευξή του τον Μάρτιο του 2001, ο Μάρκος αναγνώρισε ότι ένα από τα λάθη του ήταν ότι δεν είχε προβλέψει την «προσωποποίηση» του κινήματος που χρειάζεται πρωταγωνιστές, κάτι το οποίο «πολλές φορές… εμποδίζει τον κόσμο να δει τι βρίσκεται πίσω».

Το ξεθώριασμα της φιγούρας του Μάρκος άφησε περιθώριο για να αναδειχθούν οι υπαρχηγοί του Νταβίντ και Ορτανσία, που φάνηκαν να ηγούνται τώρα του κινήματος. Η πρώτη δημόσια επανεμφάνιση του Μάρκος έγινε τον Ιανουάριο του 2009, δύο χρόνια μετά την ανακοίνωση της απόσυρσής του. Εμφανίστηκε στην επέτειο των 15 ετών από την έναρξη της ένοπλης εξέγερσης. «Εκείνοι που είχαν τον Μπαράκ Ομπάμα ως φάρο, θα απογοητευθούν», είπε λίγες ημέρες πριν εγκατασταθεί στον Λευκό Οίκο ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ.

ΒΑΡΙΑ ΑΡΡΩΣΤΟΣ. Το 2010 είχε εξαπλωθεί μια φήμη που έδωσε αφορμή και για ένα βιβλίο το οποίο υπέγραψε ο Λουίς Αλβάρεζ, στέλεχος ενός αριστερού κόμματος που γνώριζε από παλιά τον Μάρκος. Οτι ο Μάρκος ήταν πολύ άρρωστος και έπασχε από καρκίνο. Ενας δημοσιογράφος που κινείται κοντά στους Ζαπατίστας επιβεβαίωσε ότι ο κομαντάντε ήταν ασθενής και ταξίδευε στην Πόλη του Μεξικού για θεραπείες, αρνήθηκε όμως να προσδιορίσει την ασθένεια. Εσπασε τη σιωπή του το 2011 για να πενθήσει τον θάνατο του Σαμουέλ Ρουίζ, του εμβληματικού επισκόπου του Σαν Κριστόμπαλ ντε λας Κάσας, που ενεργούσε ως διαμεσολαβητής μεταξύ του κινήματος των αυτοχθόνων και της κυβέρνησης. Λίγο μετά ξεκίνησε μια δημόσια αλληλογραφία με τον φιλόσοφο Λουίς Βιγιόρο.

ΜΗΝΥΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΑ ΒΟΥΝΑ.Εν μέσω των έντονων φημών για την ασθένειά του, σήμερα η παρουσία του σουμπκομαντάντε Μάρκος έχει περιορισθεί σε κάποια μηνύματα με την υπογραφή του «κάπου από τα βουνά του Νοτιοανατολικού

Μεξικού»

Τελευταία Νέα