Ενας άνδρας πέφτει σε λήθαργο και όταν ξυπνάει έχει μεταμορφωθεί σε γυναίκα. Είναι ο ίδιος άνθρωπος, με την ίδια προσωπικότητα, αλλά σε σώμα γυναίκας. Πραγματικότητα ή φαντασία; Τριάντα ή τριακοσίων ετών; Αυτή είναι η αλλόκοτη ιστορία που έγραψε η Βιρτζίνια Γουλφ το 1928 για τον «Ορλάντο» και την τοποθέτησε στην ελισαβετιανή Αγγλία, όπου ο ανδρογυνισμός και ο τρανσβεστισμός ήταν συστατικά του θεάτρου εκείνης της εποχής.

Αυτό τον θεατρικό χειμώνα το μυθιστόρημα της Γουλφ μεταφέρθηκε σε θεατρικό κείμενο και ανέβηκε σε δύο σκηνές της Αθήνας. Από τη μια, ο Σταύρος Τσακίρης εγκαινίασε το ανακαινισμένο Σύγχρονο Θέατρο και παρουσίασε για δεκαπέντε παραστάσεις τον «Ορλάντο» που είχαμε δει το 2008 στο Bios. H Μαριάνθη Σοντάκη ερμήνευσε τον ομώνυμο ρόλο και ο κιθαρίστας Αντώνης Μιτζέλος περιέγραφε τα ταξίδια του πρωταγωνιστή.

Από την άλλη, στο θέατρο Ιλίσια-Βολανάκη η παράσταση του έργου είναι βασισμένη στο μυθιστόρημα της Γουλφ και στον μονόλογο των Μπομπ Γουίλσον και Ντάριλ Πίκνεϊ. Ο Σάκης Παπακωνσταντίνου σκηνοθετεί τη Νίκη Σερέτη και γύρω της τοποθετεί τρεις υπηρέτες (Δημήτρης Δημητρόπουλος, Ελενα Κωνσταντινίδου, Νεκτάριος Σμυρνάκης), οι οποίοι ταυτόχρονα εκτελούν χρέη βιογράφων.

Η ιστορία του ή της Ορλάντο διαδραματίζεται σε τρεις πράξεις. Ως νεαρό αγόρι γεννημένο στην ελισαβετιανή Αγγλία έχει την πρώτη του ερωτική απογοήτευση. Στη συνέχεια ταξιδεύει στην Κωνσταντινούπολη, όπου ανακαλύπτει τη δόξα και γίνεται πρέσβης. Στο απόγειο της πορείας του πέφτει σε έναν εβδομαδιαίο ύπνο, κατά τη διάρκεια του οποίου αλλάζει φύλο, γίνεται γυναίκα και τελικά επιστρέφει στην Αγγλία.

Η Ορλάντο αρχίζει τη γνωριμία με το καινούργιο φύλο της. Οι αλλαγές αφορούν την ίδια αλλά και τη σχέση της με την κοινωνία. Ως γυναίκα, νικάει τις δεσμεύσεις του χρόνου αναζητώντας την ταυτότητα που της ταιριάζει. Είναι άνδρας ή γυναίκα; Αριστοκράτης, παρίας, φτωχός ή πλούσιος; Είναι νέος ή τριακοσίων χρονών; Κυνηγάει τον έρωτα ή τη δόξα; Θέλει να γίνει ποιητής ή πρεσβευτής; Είναι ελεύθερος ή αιχμάλωτος σε αόρατα δίχτυα; Είναι όλα αυτά και άλλα πολλά. «Μεγάλωσα», γράφει η Βιρτζίνια Γουλφ, «χάνω τις ψευδαισθήσεις μου, πιθανόν για να αποκτήσω καινούργιες».

Χρειάζονται περίπου τρεις αιώνες προτού η ηρωίδα κατορθώσει να καταλάβει τι είναι αυτό που ψάχνει, προτού καταφέρει να γίνει μια ανεξάρτητη γυναίκα που τα έχει ζήσει όλα –τις χαρές και τις απογοητεύσεις, τη δόξα και το κουτσομπολιό, την απώλεια, τη δημιουργία, τον έρωτα. Ταυτόχρονα, παραμένει ένα πλάσμα της φαντασίας, ένα πλάσμα που προσπαθεί να γίνει αληθινό, να ζήσει μια κανονική ζωή, κάτι τρομερά δύσκολο όταν «υπήρξες για τόσο καιρό άνδρας και πρέσβης της Αυτού Μεγαλειότητος, όταν έχεις κρατήσει στην αγκαλιά σου μια βασίλισσα και αρκετές κυρίες ευγενούς αλλά και ταπεινής καταγωγής», όπως λέει.