Σε συμφωνία-ορόσημο προχώρησε χθες το Εθνικό Ιδρυμα Υγείας των ΗΠΑ με την οικογένεια της αποθανούσης προ 62 ετών Ενριέτας Λακς. Πρόκειται για μια μαύρη φτωχή αγρότισσα από τον αμερικανικό Νότο, η οποία απεβίωσε το 1951 από καρκίνο. Η καλλιέργεια των καρκινικών κυττάρων της, χωρίς η ίδια να τα έχει δωρίσει ή να έχει δώσει την άδειά της την εποχή εκείνη, βοήθησε σε έρευνες γενετικής και ιατρικές μελέτες. Ο κατάλογος της συμβολής των κυττάρων της στη δημιουργία φαρμάκων μοιάζει ατελείωτος: χρησιμοποιήθηκαν, μεταξύ άλλων, στη θεραπεία του έρπητα, της λευχαιμίας, της γρίπης, της αιμοφιλίας και της νόσου Πάρκινσον. Επιπλέον βοήθησαν στην επίτευξη της χαρτογράφησης του ανθρώπινου γονιδιώματος, στη χημειοθεραπεία, στην κλωνοποίηση, στην τεχνητή γονιμοποίηση, καθώς και σε δοκιμές ατομικής βόμβας. Θεωρούνται ένα από τα πιο σημαντικά υλικά που έχουν διερευνηθεί τον τελευταίο αιώνα και έχουν μελετηθεί με τόση λεπτομέρεια που πλέον είναι γνωστή στους επιστήμονες κάθε ιδιότητά τους. Εντούτοις, αποτέλεσαν το έναυσμα για τη δημιουργία μιας βιομηχανίας που εμπορεύεται ανθρώπινο βιολογικό υλικό αποφέροντας εκατομμύρια, χωρίς ποτέ η οικογένειά της να πάρει μέρος από τα κέρδη. Η συμφωνία που κατάφερε η οικογένειά της προβλέπει περιορισμό της εμπορικής διανομής ολόκληρης της αλληλουχίας του DNA της, κάθε χρήση θα πρέπει να παίρνει άδεια η οποία θα εκδίδεται με τη σύμφωνη γνώμη εξαμελούς επιτροπής. Η επιτροπή αποτελείται από δύο άτομα της οικογενείας της, ενώ οι επιστημονικές ανακοινώσεις που έχουν προκύψει από κύτταρά της θα πρέπει να φέρουν το όνομά της. Χρήματα, πάντως, δεν προβλέπονται.