Η λάμψη της αντικατοπτριζόταν στην παραλία του Λαγανά. Και ο αρχοντικός χαρακτήρας της Ζακύνθου αποτυπώθηκε με μοναδική παραστατικότητα στην αρχιτεκτονική δομή της έπαυλης Σαρακίνα. Στον σεισμό του 1953 οι δείκτες του ρολογιού σταμάτησαν για τη μεγαλοπρεπή βίλα. Σήμερα το μόνο που έχει απομείνει είναι το «κουφάρι» της

Tην παρομοίασαν ακόμη και με το παλάτι των Βερσαλλιών στο Παρίσι. «Οι μικρές Βερσαλλίες της Ζακύνθου», είπαν για αυτή. Οι «ρίζες» της όμως είναι βενετσιάνικες και όχι παριζιάνικες. Η έπαυλη της Σαρακίνας είναι αντίγραφο παλάτσου της Βενετίας και οικοδομήθηκε βάσει των σχεδίων μιας βίλας στο προάστιο Τέρα Θέρμα. Ο αρχιτέκτονάς της παραμένει άγνωστος. Περισσότερο γνωστή είναι η ανοικοδόμησή της, που τοποθετείται στις πρώτες δεκαετίες του 19ου αιώνα. Δεν πρόκειται για απλή βίλα.

Μοναχική και επιβλητική δέσποζε αρχοντικά στην κορυφή του λόφου πάνω από την παραλία του Λαγανά, στον Παντοκράτορα της Ζακύνθου. Οπως αναφέρει ένας από τους ιδιοκτήτες της, ο Νίκος Λούντζης, στο βιβλίο του «Η Ζάκυνθος κάποτε…», η Σαρακίνα σχεδιάστηκε με δύο διαφορετικές προσόψεις: «Η δυτική πρόσοψη δεσπόζει από ψηλά στον κάμπο, πάνω από αμφιθεατρικά σταφιδάλωνα και την ίσια βαθιά «μαΐστρα». Η μεγάλη κεντρική βεράντα, με διπλές πέτρινες σκάλες, έχει κόγχες με μαρμάρινα αγάλματα. Η ανατολική πρόσοψη, στραμμένη στον κόλπο του Λαγανά, βρίσκεται σε σχέση διαλεκτική με την επιθετικότητα των πανύψηλων δέντρων του πάρκου».

Η Σαρακίνα αποτελούνταν από δύο ορόφους και οι γραμμές της ήταν… καθαρά νεοκλασικές. Η τεράστια σάλα χορού, τα σαλόνια, οι ταπετσαρίες στους τοίχους καθώς και τα σκαλιστά ταβάνια που κοσμούσαν τον πρώτο όροφο του κτιρίου επιβεβαιώνουν ότι η έπαυλη αποτέλεσε σημείο συνάντησης επιφανών προσώπων της εποχής και σε αυτές δόθηκαν πολλές δεξιώσεις. Φιλοξένησε σπουδαίες προσωπικότητες από τον χώρο των γραμμάτων και της πολιτικής, όπως ο Χαρίλαος Τρικούπης όταν εκείνος επισκέφτηκε την Ζάκυνθο. Στον δεύτερο όροφο βρίσκονταν τα υπνοδωμάτια, ενώ στις πλαϊνές πτέρυγες του ισογείου βρίσκονταν οι στάβλοι των αλόγων, κάβες και άλλοι αποθηκευτικοί χώροι. Λίγο πιο μακριά από την έπαυλη, το παρεκκλήσι του Αϊ-Γιάννη Προδρόμου «περιφρουρούσε» τον οικογενειακό τάφο και κοσμούσε το καταπράσινο πάρκο της βίλας.

ΠΕΙΡΑΤΕΣ. Ο επικρατέστερος θρύλος, θέλει τη Σαρακίνα να παίρνει το όνομά της από τους σαρακηνούς πειρατές. Είχαν, λέει, ένα ορμητήριο σε εκείνο τον λόφο και ένας πρόγονος της οικογενείας Λούντζη διαχειριζόταν τους θησαυρούς τους. Κάποια στιγμή έφυγαν και εκείνος έμεινε ο μοναδικός «κύριος» της έπαυλης. Ετσι προέκυψε και η συγκεκριμένη ονομασία. Αν και όπως εκτιμά ο Ν. Λούντζης, η συγκεκριμένη εκδοχή αγγίζει περισσότερο τον μύθο και λιγότερο την αλήθεια. Και αυτό γιατί, όπως εξηγεί, επί Ενετοκρατίας εάν συνέβαινε κάτι τέτοιο «θα αρκούσε να στείλει ένα απόσπασμα ο βενετσιάνος άρχοντας και να το κατάσχει».

Ο πιο γνωστός ιδιοκτήτης της έπαυλης πάντως ήταν ο ιστορικός Ερμάννος Λούντζης. «Πριν από τον Ερμάννο, σε αυτήν έζησαν ο πατέρας του, Μάρκος Λούντζης και ο Αναστάσιος Λούντζης», λέει ο σημερινός ιδιοκτήτης. Επισημαίνει μάλιστα ότι –σε αντίθεση με πολλά κτίρια-διαμάντια του νεοκλασικισμού στην Ελλάδα –η Σαρακίνα δεν έζησε καμία περίοδο παρακμής. «Υπήρξε ολοκληρωτική καταστροφή μετά τους σεισμούς του 1953. Εκείνη τη χρονιά δεν γκρεμίστηκε ολοσχερώς χάρη στις γεωλογικές ιδιαιτερότητες της περιοχής. Ωστόσο, η ζημιά δεν ήταν επισκευάσιμη και στη συνέχεια η βίλα, έρμαιο των κακών καιρικών συνθηκών και των μετέπειτα σεισμών κατέρρευσε», εξηγεί ο κ. Λούντζης.

Η ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ. Η έπαυλη πάντως κατοικούνταν μέχρι το 1953. Τελευταίος κάτοικός της ήταν ο πατέρας του Νίκου Λούντζη, Αλέξανδρος. «Οταν έγινε ο σεισμός ο πατέρας μου ήταν εκεί μαζί με την αδελφή μου, εγώ βρισκόμουν στην Αθήνα. Ανησυχήσαμε για τη ζωή τους γιατί η καταστροφή ήταν τεράστια. Οχι μόνο για εμάς αλλά για ολόκληρο το νησί. Η πόλη καταστράφηκε και μετά ακολούθησε η φωτιά», θυμάται ο Νίκος Λούντζης και συμπληρώνει: «Ημουν πολύ νέος και αποδέχθηκα την καταστροφή. Αποτέλεσε όμως μια τρομακτική αλλαγή για όλη την οικογένεια».

Η τελευταία προσπάθεια

Το 2006, με στόχο την αποκατάσταση και επαναχρησιμοποίηση της έπαυλης ως πολιτιστικό κέντρο, οι ιδιοκτήτες Μαρία και Νίκος Λούντζης αποφάσισαν, σε συνεργασία με το Μουσείο Μπενάκη, να δημιουργήσουν το σωματείο Οι Φίλοι της Σαρακίνας Ζακύνθου. Ανάμεσά τους συγκαταλέγονταν ο πρώην πρωθυπουργός Γεώργιος Ράλλης, ο πρόεδρος της ΔΗΜΑΡ Φώτης Κουβέλης αλλά και δεκάδες ακόμα μέλη που επιθυμούσαν τη διάσωση της έπαυλης και τη «μετεξέλιξή» της σε κέντρο της επτανησιακής κληρονομιάς. «Στόχος ήταν να γίνει πολιτιστικό κέντρο και να αποξενωθεί από ιδιοκτησία της οικογένειάς μου. Ωστόσο, με την εξέλιξη των προγραμμάτων δεν βρέθηκαν τα σχετικά κονδύλια και τώρα, λόγω της οικονομικής κρίσης, είναι αδύνατο να πραγματοποιηθεί αυτό που αρχικά είχαμε ονειρευτεί. Η Σαρακίνα έχει σχεδόν γκρεμιστεί και τα ποσά για την ανακατασκευή της είναι υπέρογκα», εξηγεί ο κ. Ν. Λούντζης, ο οποίος πάντως επισκέπτεται κάθε καλοκαίρι τη Ζάκυνθο και την αγαπημένη του Σαρακίνα. Αν και ερειπωμένη πια, τον εντυπωσιάζει με τον ίδιο τρόπο που το έκανε και στα παιδικά του χρόνια. Αλλωστε, για εκείνον, το ερείπιο της έπαυλης «δεν σώζεται μόνο ως μαρτυρία, αλλά με ιδιότυπη μεταθανάτια ομορφιά».