Γιατί το τρένο έτρεχε με 190 χλμ. την ώρα όταν το όριο ταχύτητας είναι τα 80 χλμ.; Και τι συνέβη με το σύστημα ασφαλείας που αναγκάζει το τρένο ή τον οδηγό της αμαξοστοιχίας να επιβραδύνει εάν έχει ξεπεράσει το όριο ταχύτητας; Αυτά τα δύο ερωτήματα βρίσκονται στην πυρήνα της έρευνας που διεξάγεται για τη σιδηροδρομική τραγωδία στο Σαντιάγο ντε Κομποστέλα, με τους 78 νεκρούς και τους δεκάδες τραυματίες, 33 εκ των οποίων νοσηλεύονται ακόμη σε κρίσιμη κατάσταση. Την ώρα που το ισπανικό έθνος πενθεί για τρίτη ημέρα τους νεκρούς –Ισπανούς και ξένους –είναι ανοιχτές δύο έρευνες: μία δικαστική και μία υπηρεσιακή. Στο μεταξύ τα «μαύρα κουτιά» έχουν αρχίσει να «μιλάνε».

Η πρώτη και πλέον σημαντική πληροφορία που δίνουν είναι η επιβεβαίωση ότι πράγματι η υπερβολική ταχύτητα είναι η αιτία του εκτροχιασμού. Το παραδέχθηκε άλλωστε και ο ίδιος ο μηχανοδηγός, ο 52χρονος Φρανθίσκο Χοσέ Γκαρθόν Αμο, ο οποίος τέθηκε υπό κράτηση ενόσω βρίσκεται ακόμη στο νοσοκομείο και χθες οι Αρχές ανακοίνωναν ότι θα ανακριθεί μόλις βελτιωθεί η κατάσταση της υγείας του. «Πήγαινα με 190 χλμ. την ώρα. Είναι τρέλα. Ελπίζω να μην υπάρχουν νεκροί», είπε στην πρώτη του επικοινωνία με τον σταθμό, αμέσως μετά τη σύγκρουση. Τα «μαύρα κουτιά» έχουν καταγράψει ακόμη μία κραυγή από την καμπίνα των μηχανοδηγών, την τελευταία προτού το τρένο εκσφενδονιστεί από τις ράγες και προσκρούσει πάνω σε τοίχο: «Πάω πολύ γρήγορα. Πάω πολύ γρήγορα. Τι μπορώ να κάνω;». Σύμφωνα με την «Ελ Παΐς», ο οδηγός –ένας εκ των δύο –ειδοποιήθηκε από το αυτόματο σύστημα συναγερμού ότι είχε ξεπεράσει το όριο ταχύτητας. Στη συνέχεια, πάτησε το ειδικό κουμπί το οποίο επιβεβαιώνει στον σταθμό ότι έλαβε το μήνυμα. Παραμένει άγνωστο όμως γιατί το τρένο δεν φρέναρε.

Τα «μαύρα κουτιά» φέρεται επίσης να επιβεβαιώνουν ότι το τρένο δεν είχε κάποιο τεχνικό πρόβλημα. Ερώτημα επί του τεχνικού μέρους έθεσε επίσης η κρατική εταιρεία Adif, η οποία είναι υπεύθυνη για τις σιδηροδρομικές υποδομές, επαναλαμβάνοντας ωστόσο ότι η αμαξοστοιχία είχε περάσει από έλεγχο το πρωί της Τετάρτης. Η υπερταχεία Alvia 730, με 218 επιβαίνοντες και πενταμελές πλήρωμα, αναχώρησε ακριβώς στις 3 το μεσημέρι (τοπική ώρα) της ίδιας ημέρας και επρόκειτο να φθάσει στο Ελ Φερόλ, στη Γαλικία της Βορειοδυτικής Ισπανίας, έπειτα από επτά ώρες. Ηταν παραμονή του Αγίου Ιακώβου, μία από τις μεγαλύτερες θρησκευτικές γιορτές της Γαλικίας και οι περισσότεροι επιβάτες ταξίδευαν με προορισμό την πρωτεύουσα της ισπανικής επαρχίας, το Σαντιάγο ντε Κομποστέλα, όπου κάθε χρόνο πραγματοποιείται προσκύνημα. Εκτροχιάστηκε μόλις τέσσερα χιλιόμετρα έξω από το Σαντιάγο ντε Κομποστέλα, στις 20.41, δύο λεπτά προτού φθάσει στον σταθμό.

ΛΑΤΡΗΣ ΤΟΥ ΙΛΙΓΓΟΥ. Ο 52χρονος οδηγός, όπως ανακοίνωσε η Adif, έχει πείρα 30 ετών πάνω στις σιδηρογραμμές. Στο αίμα του δεν βρέθηκε ίχνος αλκοόλ. Ηταν όμως λάτρης της ταχύτητας και δεν το έκρυβε. Πριν από περίπου έναν χρόνο, στις 8 Μαρτίου 2012, ανέβασε ένα μήνυμα στον προσωπικό του λογαριασμό στο facebook: μια φωτογραφία με το κοντέρ να δείχνει τα 200 χλμ. την ώρα. «Είμαι στο όριο. Δεν μπορώ να πάω πιο γρήγορα γιατί θα φάω πρόστιμο», απαντούσε στον «φίλο» του που τον συμβούλευε να φρενάρει.