Φέτος θα συμπλήρωνε τρία χρόνια απασχόλησης σε μεγάλη ξενοδοχειακή μονάδα της Υδρας. Στις 27 Ιουνίου όμως έφτασαν οι μαθητευόμενοι και την επομένη τής ανακοίνωσαν ότι η σύμβασή της δεν ανανεώνεται. Η Βενετία Σχοινά και άλλοι 17 ντόπιοι συνάδελφοί της έχασαν το πόστο του καλοκαιριού και πέρασαν ξανά το κατώφλι της ανεργίας. Αναπάντεχα. Καθώς οι ξενοδόχοι αναμένουν ρεκόρ αφίξεων φέτος, η ίδια και οι συνάδελφοί της προσδοκούσαν ότι η βιομηχανία του τουρισμού θα είχε ανάγκη την πείρα τους.
Η μηνιαία αμοιβή της στην κουζίνα του ξενοδοχείου ήταν 780 ευρώ. Οι μαθητευόμενοι δεν θα στοιχίσουν πάνω από 360 ευρώ (τα μισά καλύπτονται από επιδοτούμενα προγράμματα). «Μας είπαν ότι φεύγουμε γιατί δεν έχει πολλές κρατήσεις το ξενοδοχείο και κάνουν αναγκαστικά περικοπές. Στη θέση μας όμως ήρθαν 12 μαθητευόμενοι και θα έφερναν και άλλους οκτώ», λέει στα «ΝΕΑ» η Βενετία Σχοινά.

Οπως ορίζει Κοινή Υπουργική Απόφαση του 2010, το ποσοστό των ασκουμένων σε κάθε ξενοδοχείο δεν πρέπει να υπερβαίνει το 17% του τακτικού προσωπικού. Στην πράξη όμως σωματεία εργαζομένων καταγγέλλουν κατάχρηση του θεσμού της μαθητείας από τους εργοδότες. Είναι μια ιστορία παλιά, που αρχίζει μετά την πτώση της δικτατορίας, μαζί με τα μεταπολιτευτικά σχέδια για ανάδειξη της Ελλάδας σε τουριστικό προορισμό.

ΑΠΟ ΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΩΝ ΞΕΝΙΑ. Ο σεφ Νίκος Φωτιάδης ξεκίνησε την καριέρα του με πρακτική άσκηση το καλοκαίρι του ’79 στο Ξενία Επιδαύρου. Τότε ήταν πρωτοετής στη Σχολή Τουριστικών Επαγγελμάτων της Πάρνηθας. Στην κουζίνα τού ξενοδοχείου, πέρα από τον μάγειρο, υπήρχαν δύο σπουδαστές και δύο τακτικοί υπάλληλοι.

«Ουσιαστικά με το έργο μας αντικαθιστούσαμε τακτικό προσωπικό. Η αμοιβή μας ήταν 500 δραχμές τον μήνα όταν ο ανειδίκευτος εργάτης λάμβανε 16.000 δραχμές», θυμάται ο κ. Φωτιάδης. Οι απαιτήσεις από τους εκπαιδευόμενους ήταν δυσανάλογες των απολαβών. Κατά τη διάρκεια του Φεστιβάλ της Επιδαύρου εργάζονταν στην κουζίνα από τις πέντε τα ξημερώματα μέχρι τα μεσάνυχτα. Εξαντλητικά ήταν τα ωράρια και στη δεύτερη πρακτική του κ. Φωτιάδη τον επόμενο χρόνο στο Ξενία Κύθνου: 13 ώρες την ημέρα χωρίς ρεπό.

«Από τότε μέχρι σήμερα δεν έχουν αλλάξει πολλά. Τα νούμερα έχουν διαφοροποιηθεί. Οι μαθητευόμενοι είναι περισσότεροι και η εργασία τους εξίσου εντατική. Μπροστά στην πιθανότητα καριέρας πολλά παιδιά κάνουν υποχωρήσεις. Είναι απαραίτητη η αναβάθμιση των κρατικών σχολών αλλά και η αμοιβή όσων κάνουν πρακτική άσκηση με μισθούς ανειδίκευτου εργάτη, όχι λιγότερους», παρατηρεί ο σεφ.

Στα χρόνια του, εάν οι εκπαιδευόμενοι αντιμετώπιζαν προβλήματα με την εργοδοσία, απευθύνονταν στον επιθεωρητή της σχολής για να παρέμβει. Οταν ήταν ο ίδιος καθηγητής σε ιδιωτική σχολή τη δεκαετία 1999-2009, θυμάται ότι έλυσαν τη συνεργασία τους με μεγάλη ξενοδοχειακή μονάδα της Χαλκιδικής γιατί απασχολούσε τους μαθητευόμενους σε μη αμειβόμενες υπερωρίες και τους έβαζε να κοιμούνται σε υπόγεια. Στην –ίσως –μοναδική προσπάθεια προσέγγισης των μαθητευομένων από το συνδικαλιστικό κίνημα, σωματείο μεγάλου ξενοδοχείου της Αθήνας τους υποδέχτηκε δέκα ημέρες μετά την ανάληψη των καθηκόντων τους. Τους συγκέντρωσαν σε μια αίθουσα, τους μοίρασαν ανακοινώσεις για τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους, τους είπαν ότι βρίσκονται εκεί για να μάθουν. Εδώ και 22 χρόνια δέχεται αυτό το ξενοδοχείο εκπαιδευόμενους. Και η εργοδοσία τηρεί την ποσόστωση που απαιτείται σε σχέση με το τακτικό προσωπικό. Αρκεί και μια βόλτα στους διαδρόμους του, όπως έκαναν πρόσφατα τα «ΝΕΑ», για να διαπιστώσεις ότι πλάι στους μαθητές, οι οποίοι ξεχωρίζουν από το καρτελάκι που φέρουν στο πέτο, υπάρχει πάντα κάποιος έμπειρος υπάλληλος.

Η ΝΕΑ ΑΜΦΙΣΒΗΤΟΥΜΕΝΗ ΜΑΘΗΤΕΙΑ. Η εκμετάλλευση όμως των μαθητευομένων εις βάρος του τακτικού προσωπικού συνεχίζεται σε άλλες μονάδες, σύμφωνα με τον Νίκο Παπαγεωργίου, πρόεδρο του Συνδικάτου Εργατοϋπαλλήλων Επισιτισμού – Τουρισμού στην Αττική. Τον περασμένο Μάρτιο, όπως λέει, η κόρη του ολοκλήρωσε την πρακτική της σε ξενοδοχείο, αλλά θα πληρωθεί τον Οκτώβριο. Για τον ίδιο αλλά και τον Παναγιώτη Προύτζο, πρόεδρο της αντίστοιχης Πανελλήνιας Ομοσπονδίας, ο κλάδος τους θα πληγεί από μια άλλη μορφή μαθητείας: το πρόγραμμα voucher, αλλιώς γνωστό και ως «επιταγή επαγγελματικής κατάρτισης». Δέκα χιλιάδες άνεργοι νέοι έως 29 ετών αναμένεται να εκπαιδευτούν θεωρητικά και να απορροφηθούν μέχρι τον Οκτώβριο του 2014 σε τουριστικές επιχειρήσεις με ένα πρόγραμμα συνολικού προϋπολογισμού 39 εκατομμυρίων ευρώ από κονδύλια του ΕΣΠΑ. Οι επιχειρήσεις που θα τους απασχολούν κερδίζουν προσωπικό για πέντε μήνες και συνολικά 100 ώρες εργασίας χωρίς κανένα κόστος.
Σύμφωνα με τα συναρμόδια υπουργεία Εργασίας και Τουρισμού, μέσω αυτού του καναλιού θα αντιμετωπιστεί σε έναν βαθμό το πρόβλημα ανεργίας των νέων. Τα σωματεία όμως αντιδρούν καθώς η μη επιβάρυνση των εργοδοτών με εισφορές και μισθοδοσία για την απασχόληση των νέων μπορεί να οδηγήσει στην ανεργία τακτικό προσωπικό. «Κεντρικό ξενοδοχείο της Αθήνας, που άνοιξε φέτος με νέα διεύθυνση, σκόπευε να κάνει πάνω από 80 προσλήψεις, αλλά τελικά τις περιόρισε στις 20 περιμένοντας να καλύψει τις υπόλοιπες θέσεις από το πρόγραμμα voucher», λέει ο κ. Προύτζος.

Ακόμα είναι νωρίς για να εκτιμηθούν οι επιπτώσεις της εισόδου αυτών των νέων στην τουριστική βιομηχανία. Οπως επισημαίνει στα «ΝΕΑ» ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων Ανδρέας Ανδρεάδης, μετά τις υπουργικές εξαγγελίες το πρόγραμμα προχώρησε αργά. Μέχρι στιγμής τα Κέντρα Επαγγελματικής Κατάρτισης επεξεργάζονται 2.000 αιτήσεις –από τις οποίες υπάρχουν και άκυρες καθώς κάποιοι υποψήφιοι είχαν ψευδώς δηλώσει ότι έχουν πτυχία ξένων γλωσσών. Εχουν υπογραφεί συνολικά 300 συμβάσεις και περίπου 250 νέοι ολοκληρώνουν τη θεωρητική τους προετοιμασία. Αυτό το καλοκαίρι φαίνεται πως θα περάσει χωρίς να απορροφηθεί μεγάλος αριθμός νέων σε ξενοδοχειακές μονάδες. Σύμφωνα με τον κ. Ανδρεάδη, το τακτικό προσωπικό διασφαλίζεται καθώς στους όρους του προγράμματος είναι υποχρεωτικό τα ξενοδοχεία που θα ζητήσουν νέους μέσω voucher να μην απασχολούν φέτος και του χρόνου λιγότερους επαγγελματίες από όσους είχαν την αντίστοιχη περίοδο του 2012.