Η κρίση έχει μεγαλώσει τις ουρές της ντροπής στα δημόσια νοσοκομεία. Το κόστος μιας επίσκεψης σε ιδιώτη γιατρό, οι ελλείψεις σε σημαντικές ειδικότητες στους συμβεβλημένους με τον ΕΟΠΥΥ γιατρούς έχουν άμεση συνέπεια την ταλαιπωρία και την αναμονή. Από την άλλη, οι μνημονιακές υποχρεώσεις της χώρας που έχουν επιβάλει οι δανειστές απαιτούν την αναδιοργάνωση του Εθνικού Συστήματος Υγείας (ΕΣΥ), καθώς ενόσω οι δαπάνες μειώνονται, αυξάνεται το βάρος που καλούνται να σηκώσουν οι δημόσιες δομές υγείας.
Σε εφημερία του Ευαγγελισμού, πριν από μερικές ημέρες, ο ιατρός διαλογής έδειξε την αίθουσα αναμονής σε ασθενή που είχε να αναφέρει μόνο πόνο στον λαιμό, σε άλλον με μύκητες στο πόδι (τους είχε δύο μήνες), καθώς και σε μία κυρία με χρόνιο πόνο στη μέση, η οποία κατέφθασε στα… επείγοντα με τις μαγνητικές τομογραφίες στο χέρι. Ενας ηλικιωμένος που το πρόβλημά του ξεκινούσε από μια παρωνυχίδα, συνοδευόταν από τον περίπου 40 ετών γιο του. Εκείνος φώναζε ότι ο πατέρας του πέθαινε από τους πόνους και έπρεπε αμέσως να τον δουν οι χειρουργοί. Ο ηλικιωμένος κοιτούσε σαστισμένος και με αγωνία εάν ο γιος του θα κατάφερνε να ξεγελάσει όλους τους επιστήμονες και τους ασθενείς που περίμεναν, για να μπει στον χώρο εφημερίας, αντί να κλείσει ραντεβού σε χειρουργό.
Εάν κάποιος επισκεφθεί δημόσιο νοσοκομείο σε ημέρα γενικής εφημερίας, θα διαπιστώσει ότι ολοένα και περισσότεροι ασθενείς κάνουν αναγκαστική επιλογή τη δημόσια περίθαλψη. Και το σκηνικό, όπως παραδέχονται οι γιατροί, επιβαρύνεται από το γεγονός ότι πλέον στις ουρές στοιβάζονται ακόμη και πολίτες που δεν αντιμετωπίζουν άμεσο πρόβλημα υγείας.
Αυτό άλλωστε φάνηκε και σε πρόσφατη έρευνα, που βρίσκεται στα συρτάρια του υπουργείου Υγείας. Το 24% των ασθενών κλείνει ραντεβού στο ΕΣΥ για να εξεταστεί από νοσοκομειακό γιατρό, παρότι δεν αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα υγείας, ή απλώς και μόνο για συνταγογράφηση της αγωγής του.
«Υπολογίζω ότι περίπου το 25% είναι τα πραγματικά επείγοντα περιστατικά. Θα βελτιωνόταν ιδιαίτερα η κατάσταση εάν υπήρχε νομοθεσία που θα μας επέτρεπε να μη δεχόμαστε μη επείγοντα περιστατικά. Αυτό βέβαια προϋποθέτει και την εκπαίδευση των ασθενών. Κάτι που ισχύει σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες», λέει ο Γιώργος Σφυρόερας, αγγειοχειρουργός Β’ επιμελητής στο Νοσοκομείο Αττικόν.
Οργάνωση παρόμοια με εκείνη των ευρωπαϊκών τακτικών εφαρμόζει ο Ευαγγελισμός, χωρίς όμως να έχει δικαίωμα να διώξει ασθενή που δεν είναι επείγον περιστατικό. Ετσι, παρότι δίδεται προτεραιότητα στα κατεπείγοντα περιστατικά, οι ουρές που σχηματίζουν οι ασθενείς μεγαλώνουν και από δεκάδες πολίτες που δεν έχουν να πληρώσουν ιδιώτη γιατρό με αποτέλεσμα να απευθύνονται στο ΕΣΥ.
Επειγοντα και εφημεριες. Οι ασθενείς όμως αναγκάζονται να τρυπώσουν στις εφημερίες των δημόσιων νοσοκομείων για έναν επιπλέον λόγο: πολλές φορές, τα ραντεβού στα τακτικά εξωτερικά είναι κλεισμένα ακόμη και για τους επόμενους δύο μήνες ή, σε κάποιες περιπτώσεις, δεν υπάρχουν γιατί η αναμονή είναι ακόμη μεγαλύτερη. Για παράδειγμα, για να εξεταστεί κάποιος στην Αγγειολογική Κλινική του Λαϊκού θα πρέπει να περιμένει δύο μήνες και τρεις ημέρες.
Ειδήμονες του χώρου δεν κρύβουν τα λόγια τους και παραδέχονται ότι «εάν δεν υπάρξει καλή οργάνωση, με την προγραμματισμένη μείωση γιατρών και προσωπικού που έρχεται τα επόμενα χρόνια –το Μνημόνιο επιβάλλει ότι για κάθε πέντε που βγαίνουν στη σύνταξη μόλις μία πρόσληψη –το ΕΣΥ θα καταρρεύσει».
Με το ακουστικό στο χέρι μένουν και οι ασθενείς που χρειάζονται να κλείσουν ραντεβού στο Τμήμα Αρρυθμιών και Βηματοδότησης του Νοσοκομείου Παπανικολάου στη Θεσσαλονίκη, αφού ο αυτόματος τηλεφωνητής ενημερώνει τους ενδιαφερόμενους ότι «δεν υπάρχουν ελεύθερα ραντεβού».
Η αμέσως επόμενη λύση για τους ασφαλισμένους είναι να αναζητήσουν γιατρό συμβεβλημένο με τον ΕΟΠΥΥ, διαδικασία που στην πράξη αποδεικνύεται δύσκολη σε αρκετές περιπτώσεις. Κάπως έτσι εξηγείται ότι η Μαρία Κοντογιάννη αναγκάστηκε να δοκιμάσει την υπομονή της περιμένοντας επί τέσσερις ώρες στα επείγοντα του Ευαγγελισμού, αφού ο συμβεβλημένος γιατρός ζήτησε 50 ευρώ για την επίσκεψη. Η δικαιολογία του ήταν πως είχε καλύψει το μηνιαίο πλαφόν εξέτασης των 200 ασφαλισμένων του ενιαίου Ταμείου.
Αποφευγουν τις αμοιβες. Τα επίσημα στοιχεία που διατηρεί το υπουργείο Υγείας συμβαδίζουν με τις μαρτυρίες των γιατρών και των ασθενών. Ειδικότερα, όπως προκύπτει έχει καταγραφεί αύξηση 6% στη χρήση των δημόσιων υπηρεσιών υγείας στην Αττική (1η Υγειονομική Περιφέρεια, ΥΠΕ). Ετσι, η προσέλευση των ασθενών στην 1η ΥΠΕ, στα τμήματα επειγόντων περιστατικών το 2012 σε σχέση με το 2011 είναι αυξημένη κατά 9% και στα τακτικά εξωτερικά ιατρεία (πρωινά ραντεβού) 6%. Και στις δύο περιπτώσεις, το κόστος εξέτασης είναι 5 ευρώ.
Αντίθετα, κατακόρυφη μείωση παρουσιάστηκε στα κατά πολύ ακριβότερα απογευματινά ιατρεία, όπου το κόστος εξέτασης κυμαίνεται από 50 έως 90 ευρώ. Είναι ενδεικτικό ότι το 2012 προσήλθαν 11% λιγότεροι ασθενείς σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Το 2012 προσήλθαν συνολικά 398.605 ασθενείς στα απογευματινά ιατρεία σε σχέση με τους 429.903 που είχαν προσέλθει το 2011 και 527.601 το 2010. Συγκριτικά από το 2010 έως το 2012, 128.996 λιγότεροι ασθενείς προσήλθαν πανελλαδικά στα απογευματινά ιατρεία. Την ίδια περίοδο στη λοιπή χώρα η μείωση προσέλευσης ασθενών στα απογευματινά ιατρεία φτάνει έως και 12%, ενώ το ποσοστό θα ήταν αρκετά μεγαλύτερο εάν δεν υπολογιζόταν η 2η Υγειονομική Περιφέρεια. Στη συγκεκριμένη περιφέρεια (Πειραιάς – Αιγαίο) οι περισσότεροι γιατροί δεν έκαναν απογευματινά ιατρεία και άρχισαν το 2010, όταν περικόπηκαν οι μισθοί τους. Αυτό βέβαια αυξάνει το ποσοστό των ασθενών που προσέρχεται στα απογευματινά ιατρεία, αλλά ο αριθμός όσων εξυπηρετήθηκαν σε αυτά τα παραμένει αρκετά μικρός.
Η ανάγκη των πολιτών για δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη γίνεται εμφανής και από τα γεμάτα κρεβάτια των δημόσιων νοσοκομείων. Η κάλυψη των κλινών στην Αττική το 2012 ήταν 78%, δηλαδή σχεδόν πλήρης, εάν λάβει κάποιος υπόψη ότι κάποια νοσοκομεία διαθέτουν και εικονικές κλίνες, οι οποίες καταμετρώνται, αλλά δεν υπάρχουν για να διατεθούν. Πανελλαδικά το ποσοστό κάλυψης, σύμφωνα πάντοτε με τα στατιστικά του υπουργείου Υγείας, είναι 71%.
Αναζήτηση
