Αναζήτηση
Με τα στεγασμένα πολυτελή καταστρώματα και τα μαρμάρινα μπάνια, το 100 μέτρων γιοτ «Christina O» συμβολίζει μια ολόκληρη εποχή για την Ελλάδα. Ηταν εκεί όπου το 1957 ο Τζον Κένεντι και ο Ουίνστον Τσόρτσιλ συναντήθηκαν για πρώτη φορά. Εκεί το 1968 ο ιδιοκτήτης του Αριστοτέλης Ωνάσης και η Τζάκι Κένεντι έκαναν τη γαμήλια δεξίωσή τους.
ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ. Ενας από τους φιλοξενουμένους στο γιοτ ήταν και ο Ιωάννης Παύλος Παπανικολάου, γνωστός εφοπλιστής και φίλος του Ωνάση. Το 1998, δύο δεκαετίες μετά, η κόρη του Ωνάση, Χριστίνα, δώρισε το σκάφος στην ελληνική κυβέρνηση, ο Παπανικολάου έθεσε ως στόχο να το αγοράσει και να το ανακαινίσει.
Δύο χρόνια μετά, σύστησε εταιρείες σε ένα από τα πλέον αδιαφανή κέντρα οφσόρ στον πλανήτη: στις Νήσους Κουκ στον Νότιο Ειρηνικό Ωκεανό. Στις 7 Απριλίου 2000 ο Παπανικολάου και ο ιρλανδός δικηγόρος Αϊβορ Φιτζπάτρικ δημιούργησαν την υπεράκτια εταιρεία Christina GP Limited. Οι δύο άντρες αναφέρονταν στα έγγραφα ως διευθυντές της οφσόρ, αλλά χρησιμοποιούσαν ως μέτοχο μια εντεταλμένη (nominee) εταιρεία, τη Stockcorp. Οι εντεταλμένοι (nominees) είναι φυσικά πρόσωπα ή εταιρείες που, κατόπιν αμοιβής, νοικιάζουν τα ονόματά τους ώστε οι πραγματικοί ιδιοκτήτες των οφσόρ –στη συγκεκριμένη περίπτωση οι Παπανικολάου και Φιτζπάτρικ –να μη χρειάζεται να αποκαλύψουν τα δικά τους. Αυτό είναι ένα νομικό τέχνασμα της offshore οικονομίας.
Αλλά η υπεράκτια δομή που χρησιμοποιήθηκε για την απόκτηση του «Christina O» δεν σταματούσε εδώ. Πέντε ημέρες αργότερα, οι Παπανικολάου και Φιτζπάτρικ δημιούργησαν μια οφσόρ ετερόρρυθμη εταιρεία με έδρα τις Νήσους Κουκ, την οποία ονόμασαν Christina Limited Partnership. Και τοποθέτησαν την Christina GP στη θέση του εταίρου.
Ενας άλλος εταίρος, που προστέθηκε τον Αύγουστο του 2000, ήταν ο εκατομμυριούχος ιρλανδός κατασκευαστής Ρόμπερτ «Πίνο» Χάρις. Σύμφωνα με δικαστικά έγγραφα, ο Χάρις επένδυσε περίπου 145.000 ευρώ στο πλοίο και παρείχε δάνειο ύψους 14,3 εκατομμυρίων ευρώ με αντάλλαγμα το 4% της εταιρείας. Τελικά η Christina Limited Partnership πλήρωσε σχεδόν 66 εκατομμύρια ευρώ για το σκάφος.
Στόχος των συνεταίρων ήταν να ανακαινίσουν το γιοτ και να αναβιώσουν την παλαιά του δόξα, ώστε να μπορέσουν να το νοικιάσουν και να αποκομίσουν κέρδη. Ομως οι διαφωνίες για τη διαχείριση του «Christina O» οδήγησαν τα συμβεβλημένα μέρη στο Δικαστήριο Διεθνούς Διαιτησίας του Λονδίνου.
Ο Φιτζπάτρικ διατήρησε «ηγετικό» ρόλο στους συνεταιρισμούς – ιδιοκτήτες του σκάφους. Ο Παπανικολάου, που απεβίωσε το 2010, σύμφωνα με την εκτελέστρια της διαθήκης του Μαριέλα Τζώνη, πούλησε το μερίδιό του στο «Christina O». Η κ. Τζώνη δήλωσε ότι δεν μπορούσε να βρει τα έγγραφα της πώλησης επειδή ο πελάτης της συνεργαζόταν με δικηγόρους από το Λονδίνο εκείνη την περίοδο.
Καμία από τις εταιρείες με έδρα τις Νήσους Κουκ που δημιουργήθηκαν από τον Παπανικολάου και τον Φιτζπάτρικ για την απόκτηση και την ανακαίνιση του γιοτ δεν περιλαμβάνονται στη λίστα με τις οφσόρ του υπουργείου Οικονομικών. Η κ. Τζώνη είπε ότι ο πελάτης της ποτέ δεν απέκτησε κάποιο εισόδημα από το σκάφος και ως εκ τούτου δεν χρειαζόταν να προχωρήσει σε σχετική φορολογική δήλωση.
Σύμφωνα με την κ. Τζώνη, οι εφοπλιστές στην Ελλάδα χρησιμοποιούν συνήθως οφσόρ επειδή διευκολύνουν τη συνεργασία τους με τους ξένους συνεργάτες τους. «Είναι νόμιμο, δεν υπάρχει κάτι παράξενο», ανέφερε.
ΠΟΛΥΤΕΛΕΙΕΣ. Οσο για το «Christina O», εξακολουθεί να «υπερηφανεύεται» για τη διάσημη πισίνα με το μωσαϊκό που μετατρέπεται σε πίστα χορού και τα σκαμπό του μπαρ που ο Αριστοτέλης Ωνάσης παρήγγειλε να φτιαχτούν από δέρμα ακροβυστίας ρυγχοφαλαινών. Η μίσθωση του γιοτ αρχίζει από 60.000 δολάρια την ημέρα για ένα μικρό γκρουπ.
Εν τω μεταξύ, ο Χάρις έγινε είδηση στην Ιρλανδία το 2008 επειδή κέρδισε μια δικαστική μάχη για την επιστροφή φόρου εισοδήματος ύψους 9 εκατομμυρίων ευρώ, η οποία προέκυψε από τις δαπάνες, περιλαμβανομένης της αγοράς και της ανακαίνισης του «Christina O» μέσω της εταιρείας στις Νήσους Κουκ. Ο Φιτζπάτρικ και ο Χάρις δεν απάντησαν στα αιτήματα της ICIJ για σχόλια σχετικά με την υπόθεση.
