Στις Σκουριές της Χαλκιδικής, μέσα στο πυκνό δάσος πάνω από το χωριό της Μεγάλης Παναγιάς, το χιόνι που έπεσε στα μέσα της εβδομάδας δεν έκρυψε τα καμένα φορτηγά και τα σημάδια από την καταδρομική επίθεση 40 – 50 κουκουλοφόρων την περασμένη Κυριακή στο εργοτάξιο της Ελληνικός Χρυσός.

Εργάτες με κίτρινα αδιάβροχα ξεφόρτωναν με γερανό τα καινούργια κοντέινερ στη θέση εκείνων που καταστράφηκαν από τη φωτιά και τα σκάγια των κυνηγητικών όπλων των δραστών. Και στη συγκέντρωση των μεταλλωρύχων, στο λυόμενο κτίριο κοντά στην είσοδο του εργοταξίου, το κλίμα ήταν πολύ βαρύ.

Πιο άσχημο και από πέρυσι τον Μάρτιο, όταν οι ίδιοι είχαν κατασκηνώσει στο βουνό, προκειμένου να εξασφαλίσουν ότι οι εργασίες για τη διάνοιξη του νέου μεταλλείου θα ξεκινούσαν απρόσκοπτα. Στις Σκουριές χτυπά η καρδιά των κατοίκων της Βορειοανατολικής Χαλκιδικής. Οι κάτοικοι όλων των χωριών, από την Αρναία και τα ορεινά Μαντεμοχώρια μέχρι την παραθαλάσσια Ιερισσό και τα Νέα Ρόδα, έχουν στραμμένο το βλέμμα εδώ πάνω.

Η σχεδιαζόμενη επένδυση ύψους 1,3 δισ. ευρώ μέχρι το 2016 από τον καναδικό κολοσσό Eldorado Gold (μητρική της Ελληνικός Χρυσός) για την εξόρυξη 9,6 εκατ. ουγκιών χρυσού είναι το πρώτο και το τελευταίο θέμα συζήτησης σε κάθε σπίτι, κατάστημα κι έξω στον δρόμο. Η άγρια επίθεση των κουκουλοφόρων, που απείλησαν να κάψουν ζωντανούς φύλακες του εργοταξίου και πυρπόλησαν εγκαταστάσεις και οχήματα, δηλητηρίασε ακόμη περισσότερο την τοπική κοινωνία.

«Στα μεταλλεία εργάστηκε ο παππούς μου και οι γονείς μου. Εχω ένα αγοράκι 15 μηνών και θέλω να μεγαλώσει εδώ. Θα έπαιρνα το παιδί μου να φύγω αν είχαν έστω βάση όσα ισχυρίζονται εκείνοι που αντιδρούν στην επένδυση». Η Πασχαλιά Μήλιου είναι ηλεκτρολόγος μηχανικός της Ελληνικός Χρυσός στις Σκουριές. Οπως οι περισσότεροι εδώ πάνω, η ζωή της είναι ταυτισμένη με τα μεταλλεία που βγάζουν πολύτιμα μέταλλα από την αρχαιότητα.

«Θέλουμε την επένδυση και θα αγωνιστούμε για τις θέσεις εργασίας μας. Το μεγαλύτερο κακό που έκαναν όσοι αντιδρούν είναι να χωρίσουν στα δύο οικογένειες, να αποξενώσουν φίλους και γείτονες. Η τελευταία επίθεση δεν ήταν έκπληξη για μας» διηγούνται οι μεταλλωρύχοι Βασίλης Λιόπας και Γιάννης Σαραντούδης.

Η εταιρεία έχει προσλάβει 1.200 άτομα, ενώ εκκρεμούν 5.000 αιτήσεις, σε μία περιοχή που δεν προσελκύει κανέναν άλλο επενδυτή και η ανεργία φθάνει στο 40%. Ορισμένοι μεταλλωρύχοι ανησυχούν μήπως τα επεισόδια αποθαρρύνουν τους επενδυτές. Θεωρούν βέβαιο ότι στην καταδρομική επίθεση συμμετέχουν άτομα που ταξίδεψαν από άλλες πόλεις –«δεν μπορεί γείτονας να κάψει τον γείτονα» σημειώνουν. Και όπως λένε, μπορούν και οι ίδιοι να πάρουν τις καραμπίνες για να διασφαλίσουν την εργασία τους. Στη διαδρομή για τη Μεγάλη Παναγιά είναι φανερά τα ίχνη οξείδωσης στις πέτρες δίπλα στον δρόμο, σημάδι ότι μεταλλεύματα υπάρχουν παντού εδώ πάνω. Μέσα στο χωριό η ατμόσφαιρα μυρίζει μπαρούτι. Οι περισσότεροι αρνούνται να μιλήσουν στα μέσα ενημέρωσης, καθώς φοβούνται ότι θα πυροδοτηθούν νέες αντιδράσεις. Η Μεγάλη Παναγιά είναι ίσως το μοναδικό από τα Μαντεμοχώρια με τα ίδια πάνω κάτω ποσοστά εκείνων που υπερασπίζονται την επένδυση κι εκείνων που την πολεμούν.

Ο Λάζαρος Τόσκας, πολιτικός μηχανικός και τοπικό στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ, ανήκει στους δεύτερους. Μετά την επίθεση στις Σκουριές υποδείχτηκε από τους φύλακες ως υποκινητής και συνελήφθη για ηθική αυτουργία στα κακουργήματα που διαπράχθηκαν. Αφέθηκε ελεύθερος, καθώς η εισαγγελέας ζήτησε συμπλήρωση της δικογραφίας. Εξω από τα Δικαστήρια Πολυγύρου είχαν συγκεντρωθεί δεκάδες κάτοικοι που τον υποδέχτηκαν με χειροκροτήματα.

Ο Τόσκας μάς δείχνει δασικούς χάρτες και υποστηρίζει ότι το ανοιχτό όρυγμα (open pit) που σχεδιάζεται στις Σκουριές θα έχει την ίδια έκταση με τη Μεγάλη Παναγιά. «Στα 2.500 χρόνια μεταλλευτικής δραστηριότητας εξορύχτηκαν στη Χαλκιδική 35 εκατ. τόνοι μεταλλευμάτων. Η εταιρεία σχεδιάζει να εξορύξει 350 εκατ. τόνους σε 20 χρόνια» ισχυρίζεται.

Με γεωγραφικούς όρους, οι αντιδράσεις κατά των μεταλλείων πυκνώνουν κατηφορίζοντας από το βουνό προς τα παραθαλάσσια χωριά της ΒΑ Χαλκιδικής κι έχουν επίκεντρο την Ιερισσό. Σε αντίθεση με τα ορεινά χωριά, όπου τα μεταλλεία είναι η μοναδική προοπτική εργασίας, στην παραθαλάσσια ζώνη πολλοί δραστηριοποιούνται στον τουρισμό, στη γεωργία και την αλιεία. Η πλατεία της Ιερισσού είναι γεμάτη με πανό κατά της εξόρυξης χρυσού. Μετά τα επεισόδια της Κυριακής, η αστυνομική παρουσία είναι έντονη. Κάτοικοι πέρασαν τα πρώτα βράδια έξω από το αστυνομικό τμήμα όπου γίνονταν προσαγωγές και χτυπούσαν τις καμπάνες.

Ο Τόλης Παπαγεωργίου και η Μαρία Καδόγλου ήταν τα δύο άτομα που υποδείχτηκαν μαζί με τον Λ. Τόσκα ως υποκινητές της επίθεσης στις Σκουριές. Δεν εμφανίστηκαν μέχρι να παρέλθει η διάρκεια του αυτόφωρου και σημειώνουν ότι καταδρομική επέμβαση στο εργοτάξιο, παρά την αγριότητά της, ήταν ίσως η μοναδική ευκαιρία να γίνουν γνωστές οι αντιδράσεις κατά της επένδυσης.

«Το έργο στις Σκουριές θα αποστραγγίσει τρία μεγάλα ρέματα. Το βουνό θα καλυφθεί με απόβλητα και σκόνη θα σκεπάσει τα πάντα. Κι όλα αυτά, χωρίς να κερδίσει ένα ευρώ το κράτος. Ακόμη και η φορολόγηση της πολυεθνικής εταιρείας είναι αστεία» υποστηρίζουν. Και όλοι τώρα στο μπλοκ των πολέμιων της επένδυσης περιμένουν την απόφαση του ΣτΕ επί της προσφυγής που κατέθεσαν κατά του έργου.