Ωρα με την ώρα, όμως, η εντύπωση ότι το καθεστώς του Μπασάρ αλ Aσαντ καταρρέει, ενισχύεται. Και αυτή η εντύπωση, σε συνδυασμό με το απόλυτο διπλωματικό τέλμα, ενισχύει με τη σειρά της έναν διττό φόβο σχετικά με το χημικό οπλοστάσιο της Συρίας.

Τον επισημαίνουν αναλυτές, τον εκφράζουν λιγότερο ή περισσότερο ανοιχτά αμερικανοί αξιωματούχοι: ο φόβος μήπως ο Μπασάρ αλ Ασαντ χρησιμοποιήσει, ως έσχατο μέσο προκειμένου να δαμάσει την εξέγερση και να κρατηθεί στην εξουσία, χημικά όπλα εναντίον όχι μόνο των ανταρτών αλλά και αμάχων είναι υπαρκτός• παράλληλα, όμως, εκφράζονται ανησυχίες μήπως το χημικό οπλοστάσιο του συριακού καθεστώτος – και σύμφωνα με τις εκτιμήσεις διαθέτει ένα από τα μεγαλύτερα οπλοστάσια χημικών όπλων παγκοσμίως, συμπεριλαμβανομένου αερίου μουστάρδας, αερίου σαρίν και VX – πέσει σε λάθος χέρια, ακόμα και στα χέρια της Αλ Κάιντα.

«Καθώς η κατάσταση επιδεινώνεται, η πιθανότητα να σκεφτεί αυτό το καθεστώς να χρησιμοποιήσει χημικά όπλα εναντίον του ίδιου του λαού του πρέπει να μας απασχολήσει όλους», δήλωσε χθες η πρεσβευτής των ΗΠΑ στον ΟΗΕ, Σούζαν Ράις. «Η συριακή κυβέρνηση καταρρέει. Αλλά με τι θα μοιάζει αυτή η κατάρρευση; Θα μπορούσε να πέσει στη Δαμασκό αλλά όχι αλλού• θα μπορούσε να καταρρεύσει σε άλλες περιοχές αλλά όχι στις περιοχές των αλεβιτών – υπάρχουν πολλές παραλλαγές σε αυτό», σημείωνε ο Ρόμπερτ Μάλεϊ από την International Crisis Group.

Σύμφωνα με τους «Νιου Γιορκ Τάιμς», η κυβέρνηση Ομπάμα επεξεργάζεται ήδη σχέδια έκτακτης ανάγκης. Αξιωματούχοι του Πενταγώνου συζητούν με αξιωματούχους του ισραηλινού υπουργείου Αμυνας για το κατά πόσον το Ισραήλ θα μπορούσε να κινηθεί ώστε να καταστρέψει τις συριακές εγκαταστάσεις όπλων. Σύμφωνα εντούτοις με τους δύο αμερικανούς αξιωματούχους που επικαλείται η εφημερίδα, η κυβέρνηση Ομπάμα δεν συνηγορεί υπέρ μιας τέτοιας επίθεσης – ενέχει τον κίνδυνο να δώσει στον Aσαντ μια ευκαιρία να συσπειρώσει τον λαό του έναντι του ισραηλινού εχθρού.

ΣΤΗ ΔΑΜΑΣΚΟ. Η συριακή τηλεόραση μετέδωσε χθες τις πρώτες εικόνες του σύρου Προέδρου έπειτα από τη βομβιστική επίθεση της Τετάρτης, βάζοντας τέλος στις φήμες ότι ίσως να είχε χάσει και αυτός τη ζωή του, αλλά και στην ακόμα εντονότερη φημολογία πως είχε εγκαταλείψει τη Δαμασκό και είχε καταφύγει στη Λατάκια. Οι εικόνες ήταν μαγνητοσκοπημένες, έδειχναν όμως την ορκωμοσία του νέου υπουργού Αμυνας και στις φωτογραφίες που μετέδωσαν τα διεθνή πρακτορεία ως τόπος λήψης αναφερόταν η Δαμασκός.

Οι φήμες, που οργιάζουν στη Συρία, ήθελαν επίσης την Ασμα, τη σύζυγο του Aσαντ, να έχει καταφύγει στη Ρωσία. «Αστειότητες» τις χαρακτήρισε η Μόσχα. Ο σύρος Πρόεδρος, όμως, παραμένει σιωπηλός, δεν έχει πει λέξη για την επίθεση που του στέρησε τον γαμπρό του, υφυπουργό Αμυνας και «στρατηγικό εγκέφαλο» του καθεστώτος Ασέφ Σαουκάτ, τον υπουργό Αμυνάς του Νταβούντ Ρατζάτ και τον αναπληρωτή αντιπρόεδρό του Χασάν Ταρκμανί – η συριακή τηλεόραση είχε μεταδώσει αρχικά και τον θάνατο του σύρου υπουργού Εσωτερικών, του Μοχάμεντ Σάαρ, τελικά όμως φαίνεται πως αυτός απλώς τραυματίστηκε. Σε κάθε περίπτωση, η σιωπή του Ασαντ απλώς ενισχύει τον αντίκτυπο του ισχυρού πλήγματος που δέχθηκε το καθεστώς του, τόσο σε συμβολικό όσο και σε πρακτικό επίπεδο.

ΒΙΑΙΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ. Το καθεστώς απάντησε βέβαια με σφοδρότητα στην επίθεση της Τετάρτης. Τα κυβερνητικά στρατεύματα εξαπέλυσαν χθες ευρείας κλίμακας επίθεση εναντίον των ανταρτών στη Δαμασκό, χρησιμοποιώντας τεθωρακισμένα και ελικόπτερα• σφοδρές συγκρούσεις αναφέρονταν στις νότιες, τις βορειοανατολικές, καθώς και ορισμένες δυτικές συνοικίες της, ήχοι από πυροβολισμούς και εκρήξεις ακούγονταν σε ολόκληρη την πρωτεύουσα, οι δρόμοι ακόμα και στις «ήσυχες» περιοχές ήταν έρημοι. Αλλά οι αντάρτες έδειχναν να πετυχαίνουν τη μία εντυπωσιακή νίκη μετά την άλλη. Ο Ελεύθερος Συριακός Στρατός έφτασε σε σημείο να πάρει χθες υπό τον έλεγχό του τμήματα των συνόρων της Συρίας. Επειτα από μάχες με κυβερνητικούς στρατιώτες οι αντάρτες κατέλαβαν, σύμφωνα με τις πληροφορίες, τον έλεγχο δύο κρίσιμων περασμάτων στα σύνορα με την Τουρκία, του Μπαμπ αλ Αουα και του Τζαραμπλούς, καθώς και του βασικότερου μεθοριακού περάσματος στο Ιράκ, πάνω στη Λεωφόρο Βαγδάτης – Δαμασκού, στο Αμπού Καμάλ – πρόκειται για μια από τις σημαντικότερες εμπορικές οδούς στη Μέση Ανατολή. Αργά χθες, το Ιράκ ανακοίνωσε πως κλείνει από τη δική του πλευρά το πέρασμα και ενισχύει τα σύνορα με στρατιώτες.

ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ. Οι συγκρούσεις και το χάος αυξάνουν σημαντικά τον αριθμό των σύρων προσφύγων: σύμφωνα με λιβανέζο αξιωματούχο, μέσα σε ένα εικοσιτετράωρο πέρασαν τα σύνορα με τον Λίβανο περισσότεροι από 20.000 Σύροι. Οι νεκροί των δύο τελευταίων ημερών στη Συρία είναι δεκάδες αν όχι εκατοντάδες, Μόσχα και Πεκίνο όμως άσκησαν βέτο στο ψήφισμα που είχε καταθέσει η Δύση προκειμένου να εντείνει την πίεση στον Ασαντ, απειλώντας τον με νέες, μη στρατιωτικές κυρώσεις με ταυτόχρονη επίκληση του άρθρου 7, που θα μπορούσε τελικά να επιτρέψει την ανάληψη στρατιωτικής δράσης. Απογοητευμένος, ο Λευκός Οίκος προειδοποίησε τη Ρωσία και την Κίνα πως τοποθετούνται στη «λάθος πλευρά της ιστορίας» και στη «λάθος πλευρά του συριακού λαού».

Το ιδανικό σενάριο μιας μεταβατικής κυβέρνησης υπό την αιγίδα της διεθνούς κοινότητας που θα εκπροσωπούσε όλες τις πλευρές στη Συρία, σουνίτες και αλεβίτες, κούρδους και χριστιανούς, μοιάζει πλέον με όνειρο θερινής νυκτός. Η Συρία θα μπορούσε να καταλήξει κατακερματισμένη, ή να βυθιστεί σε έναν σεχταριστικό πόλεμο όπως το Ιράκ μετά τον Σαντάμ. Και οι φόβοι ανάφλεξης της ευρύτερης περιοχής δυναμώνουν.