Να τιναχθεί στον αέρα κινδυνεύει ο προϋπολογισμός όλων των έργων για την Αττική αν έως τον Ιούνιο δεν κλείσουν όλες οι χωματερές. Μετά τον Ιούνιο η Ευρωπαϊκή Ενωση απειλεί με πρόστιμο 35.000 ευρώ την ημέρα για κάθε χωματερή που θα παραμένει ενεργή. «Με αυτά τα πρόστιμα, ένας χρόνος καθυστέρησης θα κοστίσει όσο όλος ο προϋπολογισμός των έργων της Αττικής», λένε παράγοντες της Περιφέρειας Αττικής.

Επισήμως σήμερα σε όλη την Ελλάδα υπάρχουν 82 ενεργοί Χώροι Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων. Τους τελευταίους έξι μήνες – χωρίς ωστόσο να καταγραφούν – έγιναν 89 αφού ορισμένοι ΧΑΔΑ άρχισαν να επαναχρησιμοποιούνται. Στην πραγματικότητα είναι εκατοντάδες, αφού όπως λένε επιθεωρητές Περιβάλλοντος «η έλλειψη χωροθετημένων χώρων διαχείρισης απορριμμάτων έχει μετατρέψει ρέματα, λατομεία, δάση και χώρους έξω από κλεισμένους ΧΑΔΑ σε χωματερές…».

Στην Αττική και στα νησιά του Αργοσαρωνικού υπάρχουν επισήμως 34 ΧΑΔΑ. Συνολικά οι υπό αποκατάσταση ΧΑΔΑ είναι 395. Ο υπουργός Περιβάλλοντος Γιώργος Παπακωνσταντίνου εμφανίστηκε χθες αισιόδοξος ότι τελικά μπορούμε να αποφύγουμε το πρόστιμο. «Είναι μια συζήτηση που κάνουμε συνεχώς με την ΕΕ. Υπάρχει κατανόηση ακριβώς γιατί αναγνωρίζουν ότι υπάρχει προσπάθεια και πρόοδος. Αρα πιστεύω ότι θα μπορέσουμε να αποφύγουμε το πρόστιμο», τόνισε χαρακτηριστικά.

Και επειδή είναι πλέον κοινό μυστικό – όπως λένε πηγές από την Περιφέρεια – ότι σκουπίδια εξακολουθούν να καταλήγουν ακόμη και στους θεωρητικά κλειστούς ΧΑΔΑ, η Περιφέρεια Αττικής πραγματοποίησε στο τέλος Οκτωβρίου αεροφωτογράφιση όλων των χωματερών. «Με τον τρόπο αυτόν έχουμε μια ασφαλή και σύγχρονη καταγραφή του τι υπάρχει σήμερα με στόχο να αποτρέψουμε κάθε περαιτέρω ανεξέλεγκτη διάθεση, είτε από δήμους, είτε από ιδιώτες», λέει ο περιφερειάρχης Αττικής Γιάννης Σγουρός.

Εκτός από την απειλή των προστίμων, η κατάσταση με τις ανεξέλεγκτες χωματερές δημιουργεί και άλλα ζητήματα, αφού υπάρχει άγνοια για το τι απόβλητα (βιομηχανικά, τοξικά κ.ά.) καταλήγουν σε αυτές. «Απευθύνω έκκληση, τόσο στους δημάρχους όσο και σε κάθε ιδιώτη, να μην απορρίπτουν ανεξέλεγκτα απορρίμματα σε ΧΑΔΑ και δηλώνω ότι αν διαπιστωθεί οποιαδήποτε σχετική παράβαση θα κινηθούν αυστηρές διαδικασίες και κυρώσεις εναντίον κάθε υπαίτιου», συμπληρώνει ο περιφερειάρχης Αττικής.

Μάλιστα, από την Περιφέρεια διατυπώνονται υπόνοιες για δήμους, για τους οποίους λένε ότι αν και ήταν δική τους δουλειά, είτε λόγω αδιαφορίας, είτε λόγω οικονομικής στενότητας άφησαν στη μέση το θέμα. «Υπάρχουν περιπτώσεις ΧΑΔΑ που μπαίνουν σε διαδικασία αποκατάστασης και όταν αναλαμβάνει ο δήμος για τις απαραίτητες μελέτες – που συνοδεύουν το έργο – το πρόγραμμα μπλοκάρει. Γι’ αυτό και υπάρχει πρόβλημα», επισημαίνουν.

Στους ΧΑΔΑ, σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Περιβάλλοντος, καταλήγουν σήμερα τα σκουπίδια του 6% του πληθυσμού (περίπου 650.000 κάτοικοι). Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι καταλήγουν σε ΧΑΔΑ περίπου 310.000 τόνοι σκουπιδιών την ημέρα (5,7% των σκουπιδιών). Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, τον Οκτώβριο του 2010 κατέληγαν σε ΧΑΔΑ τουλάχιστον ένα εκατομμύριο τόνοι σκουπιδιών τον χρόνο.

«Τα σκουπίδια είναι χρήμα», λένε όσοι ασχολούνται με τη διαχείριση των σκουπιδιών. Το κόστος από τη συνολική διαχείριση – συλλογή και μεταφορά – εκτιμάται σε ένα δισ. ευρώ τον χρόνο. Από το υπουργείο Περιβάλλοντος λένε ότι το 2014 αναμένεται να έχουν ολοκληρωθεί τα έργα για τη διαχείριση των σκουπιδιών στην Αττική.

Ο σχετικός διαγωνισμός έχει προγραμματιστεί να γίνει περίπου σε λιγότερο από έναν μήνα και ο συνολικός προϋπολογισμός ανέρχεται σε 430 εκατομμύρια ευρώ – το Δημόσιο θα συνεισφέρει στη χρηματοδότηση με κοινοτικές ενισχύσεις σε 30% του κόστους – και ο ανάδοχος του έργου κατασκευής τεσσάρων εργοστασίων (σε Φυλή, Ανω Λιόσια, Κερατέα και Γραμματικό) σχεδιάζεται να αναλάβει για 20-25 χρόνια τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων.