Φαντασµαγορικό φινάλε για το «Oprah Winfrey show» στις 25 Μαΐου. Οι τηλεθεατές του υπολογίζονται σε 15 εκατοµµύρια. ∆ισεκατοµµύρια εκείνοι που τελούν υπό την επήρεια των αξιών που επέβαλε
Μερικοί βιαστικοί µιλούν και για «τέλος εποχής». Κάθε άλλο. Είναι ακόµη άγνωστο το φινάλε της τηλεόρασης που ταυτίστηκε µε το πρόσωπο της Οπρα, αλλά και η πορεία της παγκόσµιας κοινωνίας, η οποία συντονίστηκε µε τον τηλεοπτικό λόγο, που καθιέρωσε καιεθίστηκε στησύγχυσηδηµόσιουκαι ιδιωτικού µε αποτέλεσµα αυτό τον θολό πολτό αξιών,ο οποίοςεξακολουθεί να παράγει φαινόµενα αποπνικτικά για τη σκέψη.

Γιατί η Οπρα Γουίνφρεϊ, ιδανικό πρότυπο του µιντιακού κόσµου που υποκλίνεται στο ποσοτικό (ηµεγαλύτερη τηλεθέαση, η πλουσιότερη γυναίκα κ.λπ.) φαινόµενο, µετους όρους ενός κόσµου που πορεύτηκε – προς πού αλήθεια; – µε τους φαντασµαγορικούς µύθους και τις αξίες της τηλεοπτικής εποχής και των επικοινωνιακών θαυµάτων, απλώς αλλάζει τηλεοπτική σελίδα. Ιδιοκτήτρια πλέον καναλιού θα συνεχίσει να κάνει τηλεόραση. Αυτό δεν αναιρεί τογεγονός ότι δύο δεκαετίες λαµπρής τηλεοπτικής καριέρας απαιτούσαν το ανάλογο τηλεοπτικό φινάλε, που θα αποτελούσε ένα ιστορικό ψευδογεγονός. Με την παρουσία πλήθους σελέµπριτι-ζ, απότον Τοµ Χανκς και τον Τοµ Κρουζ µέχρι τη Μαντόνα και την Αρίθα Φράνκλιν και την ίδιατην Οπρα να κλαίει από συγκίνηση µπροστά σε 13.000 κοινού live που είχαν κατακλύσει το United Center στο Σικάγο. Χειροκρότηµα!

Τετραπέρατηκαι διορατική, προφανώς και προτίµησε τη σκηνοθεσία µιας «αποχώρησης» από το τηλεοπτικό προσκήνιο, καθώς στο ίδιοακριβώς πόστο, µόνοντη φθορά θαµπορούσε πλέον να ακολουθήσει.

Πάµφτωχο τέκνο του Μισισίπι, εµπνεύστηκε απόδυο φράσεις σε όλητης τη ζωή: της γιαγιάς της ότι «δεν είναι όµορφη, οπότεπρέπει να γίνει πολύ έξυπνη» και του ιεροκήρυκαΤζέσε Τζάκσον ότι «η τελειότητα είναιαντίδοτο για τον ρατσισµό». Οι δυο τους, Τζάκσον και Οπρα, έκλαιγαν από συγκίνηση σε κοντινό πλάνο τηβραδιά που ο Οµπάµα ανακηρυσσόταν πρόεδρος των ΗΠΑ. Ενδειξη ήκαι ζωντανή απόδειξη της εσωτερικής ήδη σύγχυσης προσωπικοτήτων, οι οποίες υπηρέτησαν µια σαφή πολιτική και πολιτισµική επιλογή της αµερικανικής τηλεόρασης που ήταν η αναγόρευση του προσωπικού σουξέ, της προσωπικής ικανοποίησης και ψυχοεκτόνωσης σε νέες απόλυτες αξίες. Στοιχεία δηλαδή, τα οποίακάθε άλλο παρά στη συνοχή της κοινωνίας και την πίστη στις παραδοσιακές δηµοκρατικές αξίες συνέβαλαν.

Είχαν προηγηθεί βέβαια, της δικής της µέγιστης συµβολής, ιστορικές αλλαγές στην τηλεόραση. Η αποκάλυψη ότι τα τηλεπαιχνίδια που είχαναναλάβει να λαµπρύνουντο «αµερικανικό όνειρο», ότι µπορεί η µόρφωσηνα χαρίσει πλούτο, ήταν όλα στηµένα (υπόθεση Quiz show), µε τον Phil Donahue, τον πρώτο παρουσιαστή τοκ-σόου που επέβαλε κοινό live στο στούντιο για να αντανακλά – υποτίθεται – την κοινωνική σύνθεση και τις διαθέσεις του τηλεοπτικού κοινού, νααποσύρεται, αφήνοντας µεγάλο κενό στο είδοςτωνλαϊκών προγραµµάτω ν,αλλά πάνωαπ’ όλα είχανσυντελεστεί µεγάλες κοινωνικές αλλαγές. Στα µέσα της δεκαετίας του ‘90 (1986) που αναλαµβάνει η Οπρα, ο κόσµος είχε επιστρέψει στα σπίτια του µετάτην κατάρρευση µεγάλων κοινωνικών κινηµάτων, είχε απογοητευτεί απότο «µαζικό»,αποζητούσε άµεσες «λύσεις» σταπροσωπικά του και γοητευόταν από την έννοια του σουξέ, µε αποτέλεσµα ένα διαρκές άγχος που τον έφερνε στα ντιβάνια της ψυχανάλυσης.

Εδώ ακριβώς ανέλαβε η Οπρα, µορφωµένη, πανέξυπνη,µε εξαιρετικό λόγο, πουκατάφερνε ναεκλαϊκεύει τις δυσκολότερες έννοιες, να αναδείξει την «προσωπικότητα», να λουστράρει εκ νέου το «αµερικανικό όνειρο» µε όρους φυσικά τηλεόρασης και να ανακουφίσειτο αίσθηµααποτυχίας και κυρίως αποµόνωσης της µικροαστικής και λαϊκής τάξης. Κάθε ιδιαιτερότητα, κάθε ακραία ιδιωτική συµπεριφορά, κάθε πάθος και λάθος γινόταν θέαµα στα σαλονάκια της. Κάθε κριτικήαυτού του θεάµατος χαρακτηριζόταν «ελιτισµός». Και µέσα σε 4 χρόνια η σύγχυση µεταξύ ιδιωτικότητας και παραδοξότητας, ασθένειας και ανευθυνότητας και κυρίως µεταξύ πραγµατικότητας και fiction είχε συντελεστεί. Το reality ήτανο νέος τηλεοπτικόςόρος πουθα σφράγιζε ανεξίτηλα τη δηµόσια σφαίρα.

Πάντως η ενσάρκωση του «Αµερικανικού Ονείρου» δεν έχει πει την τελευταία της λέξη. Απλώς είναι άγνωστο αν θα την πει µπροστά σε πλήθη κοινού ή σε ένα περιορισµένο ακροατήριο που θα τηνακολουθήσει ώς το δικό της επαγγελµατικό τέλος ίσως τότε, µαζί µε το πραγµατικό «τέλος εποχής».

Τελευταία Νέα