Εάν ο Οσάµα Μπιν Λάντεν είχε σκοτωθεί στη διάρκεια της προεδρίας του Τζορτζ Μπους, ίσως να είχε γίνειο µάρτυρας των αντιδυτικών κινηµάτων σε όλον τον µουσουλµανικό κόσµο. Αυτές οι ηµέρες πέρασαν.Οι ιστοσελίδεςτων τζιχαντιστών θρηνούν τον δολοφονηθέντα µέντορά τους,όµως λίγοι Αραβες δείχνουν ενδιαφέρονγια κάποιον που δεν έφερε τίποτε άλλο στην περιοχή παρά χάος και στερήσεις, προκαλώντας τις ΗΠΑ σε πόλεµο και, κυρίως, ενισχύοντας τα καθεστώτα που οι ριζοσπάστες ισλαµιστές ήθελαν ναανατρέψουν. Οι αυταρχικοί άραβες ηγέτες στην αρχή είδαν την πολιτική τους ζωή να παρατείνεται µετά την 11η Σεπτεµβρίου: καλύτερα ο Μπεν Αλι, έλεγαν πολλοί, παρά οΜπιν Λάντεν. Τώρα οι δικτάτορες –ο Μπεν Αλι της Τυνησίας και ο Χόσνι Μουµπάρακ της Αιγύπτου – εκδιώχθηκαν, ενώ οι αντίστοιχοι στη Λιβύη και τη Σαουδική Αραβία παραµένουν γραπωµένοι στην εξουσία παίζοντας το παλιό χαρτί του αραβικού πετρελαίου. Από τη Λιβύη έως το Μπαχρέιν και από τη Συρία έως τηνΥεµένη, ένα πλουραλιστικό πολιτικό σύστηµα είναι ο στόχος της νεαρής, αστικής µεσαίας τάξης που έχει σιχαθεί την παλαιά τάξη πραγµάτων.

Τελικά, ο Μπιν Λάντεν δεν απέδωσε. Παγίδευσε τις ΗΠΑ µε αποτέλεσµα να εισβάλλουν και να καταλάβουν το Ιράκ µόνο και µόνο για να µετατραπεί σε πεδίο αντιπαράθεσης των σιιτών ηγετών του Ιράν, προς µεγάλη θλίψη τόσο των νεοσυντηρητικών στην Ουάσιγκτον όσο και των ακραίων σουνιτών που αποτελούν την Αλ Κάιντα. ∆εν είχε τίποτε να προσφέρει πέραν του µίσους προς τη ∆ύση. Η όλο και µικρότερη σηµασία της Αλ Κάιντα και η νοµιµότητα του αυταρχισµού που άρχισε να µειώνεται άνοιξεέναν πολιτικό χώρο για την Επανάσταση των Γιασεµιών στην Τύνιδα και την εξέγερση της Πλατείας Ταχρίρ στην Αίγυπτο. Οι ισλαµιστές ενεπλάκησαν στα αντικυβερνητικά κινήµατα – κάποιοι µπορεί κάποτε να είχαν σαγηνευθεί από τη µυθολογία της Αλ Κάιντα, όµως οι περισσότεροι πλέον ζητούν έναµείγµα δηµοκρατίας και πλουραλισµού µε τις ισλαµικές αρχές. Το τουρκικό παράδειγµα ενός λαϊκού κράτους µε ισλαµική γεύση αποτελεί όλο και συχνότερα θέµα συζήτησης στα αραβικά ΜΜΕ. Ο πιο χαρισµατικός απότους διεθνείς τροµοκράτες δενυπάρχει πλέον: αυτό σηµαίνει ότι θα διαλυθεί το δίκτυό του ή πρέπει να περιµένουµε µεγαλύτερη βία από τα ορφανά του; Το µέχρι τώρα Νο2 της Αλ Κάιντα, ο αιγύπτιος γιατρός Αϊµάν αλ Ζαουάχρι προσπάθησε – χωρίς µεγάλη απήχηση – να παρέµβειµε µήνυµά του τον Απρίλιο στις εξελίξεις στη χώρα του επαινώντας τον Αµπντούλ αλ Ζοµόρ, πρώην αξιωµατικό των υπηρεσιώνΑσφαλείας που είχε προµηθεύσει τιςσφαίρες µε τις οποίες δολοφονήθηκε ο πρόεδρος της Αιγύπτου Ανουάρ Σαντάτ το 1981. Ο Αλ Ζοµόρ απελευθερώθηκε µετά την πτώση του Μουµπάρακ και ανακοίνωσε τηδηµιουργία ισλαµιστικού κόµµατος που θα ζητά να εφαρµοστεί η σαρία.Πολύ πιο ανησυχητικέςείναι οι προσπάθειες των παρακλαδιών της Αλ Κάιντα στη Βόρεια Αφρική καιτην Αραβική Χερσόνησο. Οποιεσδήπο τε µελλοντικές τροµοκρατικές επιθέσεις πάντως δεν θα προκαλέσουν το φαινόµενο της χιονοστιβάδας. Η τροµοκρατία έχει τη δική της πολιτική οικονοµία: όταν επαναλαµβάνεται πολύ συχνά, χωρίςόφελος, χάνει την επιρροή της. Οικληρονόµοι τουΜπιν Λάντενµπορούν ακόµα να προκαλέσουν καταστροφές, όµως έχασαν την πολιτική δυναµική. Μέσα στουςκόλπους των ακραίων ισλαµιστών η σύγκρουση τώρα γίνεται µεταξύ των Σαλαφιστών που επιθυµούν την αυστηρή εφαρµογή της σαρία και της Μουσουλµανικής Αδελφότητας, διχασµένης µεταξύ της νέας γενιάς και των ηλικιωµένων.

Τώρα για τις ΗΠΑ η πρόκληση είναι να εκµεταλλευθούν τον θάνατο του Μπιν Λάντεν και να πιέσουν για την επίλυση της σύγκρουσης µεταξύ Ισραήλ και Παλαιστινίων. Ο Οµπάµα ίσως έχειµία µοναδικήευκαιρία – όπως ο Μπους µετά τον πόλεµο του Κόλπου το 1991, όταν πίεσε τον Σαµίρ και τον Αραφάτ να στείλουν εκπροσώπους στην ειρηνευτική διάσκεψη της Μαδρίτης. Το πολιτικό κεφάλαιο που δηµιουργήθηκε από τον θάνατο του Μπιν Λάντεν δεν θα κρατήσει για πάντα – πρέπει να επενδυθεί σύντοµα. Αλλωστε, η τραγική ιστορία της Μέσης Ανατολής αποτελείται από ευκαιρίες που έµειναν ανεκµετάλλευτες.

Λίγοι Αραβες δείχνουν ενδιαφέρον για κάποιον που δεν έφερε τίποτε άλλο στην περιοχή παρά χάος και στερήσεις

Τώρα για την Αµερική η πρόκληση είναι να πιέσει για την επίλυση της σύγκρουσης µεταξύ Ισραήλ και Παλαιστινίων

ο Ζιλ Κεπέλ είναι καθηγητής Μεσανατολικών Σπουδών στο Ινστιτούτο Πολιτικών Ερευνών στο Παρίσι και συγγραφέας του βιβλίου «Η αλ Κάιντα µε δικά της λόγια»

Τελευταία Νέα