Υποψήφιος Βιολογία Γενικής Παιδείας

ΘΕΜΑ 1ο

Το Τreponema pallidum αποτελεί ένα παθογόνο μικρόβιο το οποίο πλήττει τον ανθρώπινο οργανισμό.

α. Τι είδους ασθένεια προκαλεί στον άνθρωπο;

β. Με ποιους τρόπους μπορεί να μεταδοθεί στον άνθρωπο; γ. Σε ποια κατηγορία μικροοργανισμών κατατάσσεται;

δ. Ένα αντιβιοτικό θα μπορούσε να επηρεάσει την ανάπτυξη του παραπάνω μικροοργανισμού;

ε. Με ποιον τρόπο αναπαράγεται;

Απάντηση:

α. Το Τreponema pallidum προκαλεί τη σύφιλη η οποία είναι ένα σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα.

β. Στον άνθρωπο μεταδίδεται κυρίως με τη σεξουαλική επαφή αλλά και μέσω του αίματος ή των παραγώγων του (π.χ. σε περίπτωση μετάγγισης ή χρήση μολυσμένης σύριγγας), καθώς και από τη μολυσμένη μητέρα στο έμβρυο.

γ. Το Τreponema pallidum κατατάσσεται στα βακτήρια που είναι προκαρυωτικοί οργανισμοί.

δ. Σήμερα η αντιμετώπιση των βακτηριακών λοιμώξεων στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στα αντιβιοτικά. Επειδή τα αντιβιοτικά, γενικά, δρουν αναστέλλοντας την παραγωγή ουσιών στα βακτήρια συνεπώς είναι αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση του συγκεκριμένου μικροοργανισμού.

ε. Αναπαράγεται όπως και τα υπόλοιπα βακτήρια κυρίως μονογονικά με απλή διχοτόμηση.

ΘΕΜΑ 2ο

Γιατί σε ορισμένες περιπτώσεις η λήψη αντιβιοτικών δε συμβάλλει στην καταπολέμηση του μολυσματικού παράγοντα;

Απάντηση:

Τα αντιβιοτικά, γενικά, δρουν αναστέλλοντας την παραγωγή ουσιών στα βακτήρια, στους μύκητες και στα πρωτόζωα, δεν είναι όμως αποτελεσματικά έναντι των ιών, καθώς αυτοί δε διαθέτουν δικό τους μεταβολικό μηχανισμό, αφού αποτελούν υποχρεωτικά ενδοκυτταρικά παράσιτα. Συνεπώς αν ο μολυσματικός παράγοντας είναι ιός αυτός δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με τη χορήγηση αντιβιοτικού.

Η αλόγιστη χρήση των αντιβιοτικών έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία στελεχών βακτηρίων που είναι ανθεκτικά στα αντιβιοτικά. Συνεπώς αν ο μολυσματικός παράγοντας είναι ένα στέλεχος βακτηρίου ανθεκτικό απέναντι σε ένα συγκεκριμένο αντιβιοτικό, το στέλεχος αυτό δεν θα μπορεί να αντιμετωπισθεί με το αντιβιοτικό αυτό.

ΘΕΜΑ 3ο

Ποια οξέα του ανθρώπινου οργανισμού και με ποιο τρόπο παρεμποδίζουν την είσοδο των μικροοργανισμών στον οργανισμό μας;

Απάντηση:

Το γαλακτικό οξύ που περιέχεται στον ιδρώτα και τα λιπαρά οξέα που περιέχονται στο σμήγμα δημιουργούν δυσμενές χημικό περιβάλλον για τα μικρόβια. Στο βλεννογόνο του στομάχου εκκρίνεται το υδροχλωρικό οξύ, το οποίο καταστρέφει τα περισσότερα μικρόβια που εισέρχονται με την τροφή στο στόμαχο.

ΘΕΜΑ 4ο

Τα παθογόνα μικρόβια που προσβάλλουν τον οργανισμό του ανθρώπου παράγουν διάφορες χημικές ουσίες. Να περιγράψετε τις συνέπειες για τον ανθρώπινο οργανισμό από την δράση αυτών των ουσιών.

Απάντηση:

Πολλά παθογόνα βακτήρια απειλούν την υγεία μας μέσω ουσιών που παράγουν. Οι ουσίες αυτές ονομάζονται τοξίνες και διακρίνονται σε ενδοτοξίνες και εξωτοξίνες. Οι ενδοτοξίνες βρίσκονται στο κυτταρικό τοίχωμα ορισμένων παθογόνων βακτηρίων και είναι υπεύθυνες για συμπτώματα όπως ο πυρετός, η πτώση της πίεσης του αίματος κ. ά. Οι εξωτοξίνες εκκρίνονται από τα παθογόνα βακτήρια και με την κυκλοφορία του αίματος διασπείρονται στο εσωτερικό του ανθρώπινου οργανισμού και προσβάλλουν, ανάλογα με τη φύση τους, συγκεκριμένα όργανα. Ο πόνος στην περίπτωση της φλεγμονής μπορεί να οφείλεται στη δράση τοξινών που απελευθερώνονται από τους μικροοργανισμούς επάνω στα νευρικά κύτταρα του ανθρώπου. Επιπλέον χημικές ουσίες που απελευθερώνονται από μικροοργανισμούς, προσελκύουν φαγοκύτταρα, τα οποία φτάνουν με την κυκλοφορία του αίματος στο σημείο της φλεγμονής όπου δρουν καταστρέφοντας τους παθογόνους μικροοργανισμούς. Τέλος, τοξικές ουσίες που παράγονται από έναν παθογόνο μικροοργανισμό μπορούν να δράσουν ως αντιγόνο και να ενεργοποιήσουν την ανοσοβιολογική απόκριση του ανθρώπου.

ΘΕΜΑ 5ο

Ο ανθρώπινος οργανισμός διαθέτει διάφορους μηχανισμούς για να αντιμετωπίσει τους παθογόνους μικροοργανισμούς. Ένας μηχανισμός μη ειδικής άμυνας είναι και η φαγοκυττάρωση.

α. Ποια είδη φαγοκυττάρων γνωρίζετε;

β. Με ποιο τρόπο ενεργοποιούνται τα φαγοκύτταρα, πώς προσελκύονται στη περιοχή της φλεγμονής και με ποιο τρόπο εξουδετερώνουν τους μικροοργανισμούς;

γ. Αναφέρετε δύο τρόπους με τους οποίους ο ανθρώπινος οργανισμός, επιτυγχάνει, να κάνει τη δράση των φαγοκυττάρων εναντίον των παθογόνων μικροοργανισμών, περισσότερο αποτελεσματική.

Απάντηση:

α. Τα φαγοκύτταρα διακρίνονται στα ουδετερόφιλα και στα μονοκύτταρα. Τα τελευταία αφού διαφοροποιηθούν σε μακροφάγα εγκαθίστανται στους ιστούς.

β. Τα φαγοκύτταρα ενεργοποιούνται μετά την εμφάνιση ενός παθογόνου μικροοργανισμού στο εσωτερικό του οργανισμού μας. Χημικές ουσίες που απελευθερώνονται είτε από τραυματισμένα κύτταρα είτε από τους μικροοργανισμούς, προσελκύουν φαγοκύτταρα, τα οποία φτάνουν με την κυκλοφορία του αίματος στο σημείο της φλεγμονής όπου δρουν καταστρέφοντας τους παθογόνους μικροοργανισμούς. Ειδικά τα μακροφάγα εγκλωβίζουν τον μικροοργανισμό, τον καταστρέφουν και εκθέτουν στην επιφάνειά τους κάποια τμήματά του. Αυτό εξυπηρετεί στη συνέχεια, τη δράση των ειδικών μηχανισμών άμυνας. Με φαγοκυττάρωση αντιμετωπίζονται και οι ιοί.

γ. Ο πυρετός ενισχύει τη δράση των φαγοκυττάρων, ενώ το πλάσμα περιέχει αντιμικροβιακές ουσίες οι οποίες ενεργοποιούν τη διαδικασία της φαγοκυττάρωσης.

ΘΕΜΑ 6ο

Ένας συμμαθητής σας προσβάλλεται για δεύτερη φορά από ένα παθογόνο βακτήριο. Να περιγράψετε ποια θα είναι τα προϊόντα της ανοσοβιολογικής απόκρισης απέναντι στο βακτήριο αυτό.

Απάντηση:

Αρχικά με την εμφάνιση του βακτηρίου ενεργοποιούνται τα μακροφάγα. Τα κύτταρα αυτά, εκτός από τη δυνατότητα που έχουν να καταστρέψουν το βακτήριο, έχουν και την ικανότητα να εκθέτουν στην επιφάνειά τους τμήματα του βακτηρίου που έχουν εγκλωβίσει και καταστρέψει, λειτουργώντας έτσι ως αντιγονοπαρουσιαστικά κύτταρα. Το τμήμα του βακτηρίου που εκτίθεται συνδέεται με μια πρωτεΐνη της επιφάνειας των μακροφάγων, χαρακτηριστική για κάθε άτομο, η οποία ονομάζεται αντιγόνο ιστοσυμβατότητας. Η δευτερογενής ανοσοβιολογική απόκριση ενεργοποιείται κατά την επαφή του οργανισμού με το ίδιο αντιγόνο για δεύτερη (ή επόμενη) φορά. Στην περίπτωση αυτή ενεργοποιούνται τα κύτταρα μνήμης, ξεκινά αμέσως η έκκριση αντισωμάτων και έτσι δεν προλαβαίνουν να εμφανιστούν τα συμπτώματα της ασθένειας. Το άτομο δεν ασθενεί και πιθανότατα δεν αντιλαμβάνεται ότι μολύνθηκε. Τα κύτταρα που ενεργοποιούνται πρώτα μετά την παρουσίαση του αντιγόνου είναι τα βοηθητικά Τ- λεμφοκύτταρα μνήμης. Αυτά εκκρίνουν ουσίες που ενεργοποιούν τα Β- λεμφοκύτταρα μνήμης, προκειμένου αυτά να πολλαπλασιαστούν και τελικά να διαφοροποιηθούν σε πλασματοκύτταρα. Τα πλασματοκύτταρα στη συνέχεια εκκρίνουν μεγάλες ποσότητες αντισωμάτων ειδικών για το συγκεκριμένο βακτήριο. Η παραπάνω διαδικασία ονομάζεται χυμική ανοσία γιατί τα αντισώματα απελευθερώνονται μέσα στο αίμα και στη λέμφο, αντιδρούν με το αντιγόνο και το εξουδετερώνουν. Τέλος τόσο με τη βοήθεια μιας ειδικής κατηγορίας Τ- λεμφοκυττάρων, που ονομάζονται κατασταλτικά Τ- λεμφοκύτταρα, όσο και με τη βοήθεια των προϊόντων της ίδιας της ανοσοβιολογικής απόκρισης αυτή ολοκληρώνεται και σταματά την κατάλληλη στιγμή.

Τα θέματα επιμελήθηκαν τα φροντιστήρια

ΣΥΓΧΡΟΝΟ

ΠΛΑΤΕΙΑ ΚΑΝΙΓΓΟΣ- ΑΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΓΛΥΚΑ ΝΕΡΑ- ΠΑΛΛΗΝΗ