Περί ακραίων φυσικών καταστροφών έχει επικρατήσει στη Δύση η ορθολογιστική ερµηνεία των φαινοµένων κατά τους τελευταίους δύο αιώνες. Ωστόσο στον ισλαµικό κόσµο τέτοιου είδους φαινόµενα προσεγγίζονται µεταφυσικά, δηλαδή µε την παρουσία και δράση του θεού στα ανθρώπινα. Οι πρόσφατες πληµµύρες στο Πακιστάν παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς λαµβάνουν χώρα σε µια περιοχή όπου οι δύο κόσµοι, η Δύση και το Ισλάµ, συγκρούονται.

Οι πρόσφατες πληµµύρες έπληξαν περιοχές όπου µαίνεται η σύγκρουση µεταξύ των Ταλιµπάν αφ’ ενός και της πακιστανικής κυβέρνησης και των ΗΠΑ αφ’ ετέρου. Οι πληγείσες περιοχές είναι κυρίως πεδιάδες και κοιλάδες ευρισκόµενες εγγύς στα όρη του Καφιριστάν/Νουριστάν. Αντίθετα τα ορεινά έχουν µείνει άθικτα από τη θεοµηνία και εκεί έχουν καταφύγει όσοι πρόφτασαν από τα πεδινά. Αυτή την ώρα δεν υπάρχει τίποτε όρθιο στις πεδινές περιοχές, ενώ αντίθετα υπάρχουν υποτυπώδη φυσικά καταφύγια στα ορεινά.

Στις στρατηγικά σηµαντικές πεδινές περιοχές, όπως της κοιλάδας Σουάτ, οι Ταλιµπάν έχουν επιχειρήσει κατά το παρελθόν να αποκτήσουν τον πλήρη έλεγχο από την πακιστανική κυβέρνηση. Πριν από τις πληµµύρες οι στα ορεινά εδρεύοντες αντάρτες Ταλιµπάν δηµιούργησαν δίκτυα πληροφοριών, προπαγάνδας, στρατολόγησης και εξοπλισµού ανάµεσα στον γηγενή πληθυσµό για να αντιπαρέλθουν τον κυβερνητικό έλεγχο και σταδιακά να αποσπάσουν τις περιοχές από το Ισλαµαµπάντ.

Η εν λόγω σύγκρουση µαινόταν µέχρι την ώρα που εκδηλώθηκαν οι πληµµύρες οι οποίες προκάλεσαν την πλήρη καταστροφή του οικιστικού δικτύου της περιοχής. Πέραν του υγρού στοιχείου δεν υπάρχει τίποτε όρθιο και η πακιστανική κυβέρνηση προσπαθεί να επανακτήσει τον έλεγχο της περιοχής, αποστέλλοντας ανθρωπιστική βοήθεια. Οι πληµµύρες προκάλεσαν αυτό που επεδίωκαν οι Ταλιµπάν στρατιωτικά, ένα κενό εξουσίας στις πληγείσες περιοχές.

Λόγω της ολοσχερούς καταστροφής και της ανεπάρκειας της πακιστανικής κυβέρνησης να µεριµνήσει για την υγεία των κατοίκων και να αποκαταστήσει τις ζηµιές σε σύντοµο διάστηµα, η διογκούµενη οργή των πληγέντων µουσουλµάνων κατοίκων κατά του Ισλαµαµπάντ αναµένεται να ευνοήσει τη δράση των Ταλιµπάν οι οποίοι επιδιώκουν να κερδίσουν από αυτή την κρίση σε ιδεολογικό και επιχειρησιακό επίπεδο.

Ιδεολογικά οι Ταλιµπάν θα παρουσιάσουν στους πληγέντες κατοίκους την καταστροφή ως θεϊκή οργή, µε το νερό ως καθαρτήρια δύναµη, κατά του Ισλαµαµπάντ στον πόλεµο «εναντίον των εχθρών του Θεού». Για την «αποκατάσταση της θεϊκής τάξης» θα ζητήσουν, ως «µαχητές του θεού», την κάθε είδους στήριξη των κατοίκων εναντίον της πακιστανικής κυβέρνησης. Κάποιοι κάτοικοι µε χαµηλό ή ανύπαρκτο ηθικό λόγω των καταστροφών και αγανακτησµένοι από την απουσία κρατικής στήριξης δεν θα είναι δύσκολο να πειστούν στα κελεύσµατα των Ταλιµπάν.

Σε αυτή την περίπτωση οι Ταλιµπάν έχουν το τακτικό πλεονέκτηµα σε σχέση µε το Ισλαµαµπάντ: παρ’ ότι έχουν υποστεί και αυτοί απώλειες στα πεδινά, οι δυνάµεις τους είναι άθικτες στα ορεινά, ενώ ο πακιστανικός στρατός απουσιάζει και από τα πεδινά. Πολλοί κάτοικοι έχουν καταφύγει στα ορεινά για να σωθούν και βρίσκονται ήδη µε τους Ταλιµπάν, οι οποίοι αναµένεται να αναπτύξουν ένα δίκτυο στοιχειώδους ανθρωπιστικής βοήθειας µε κεφάλαια ισλαµικής ελεηµοσύνης προερχόµενα από µυστικό δίκτυο αραβικών χωρών.

Στο εν λόγω χρονικό σηµείο η ταχύτητα παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας καθίσταται καίριας σηµασίας. Με το Ισλαµαµπάντ σε ανεπάρκεια και κατανοώντας την εύθραυστη ισορροπία δυνάµεων στην περιοχή, η Ουάσιγκτον σπεύδει να βοηθήσει ανθρωπιστικά, κυρίως από αέρος, και να προλάβει τους Ταλιµπάν οι οποίοι είναι ήδη στην περιοχή και έχουν χρονικά το τακτικό πλεονέκτηµα.

Περιµένοντας να αποσυρθεί το νερό από τα πεδινά, τόσο το Ισλαµαµπάντ και η Ουάσιγκτον όσο και οι Ταλιµπάν ανυποµονούν να δουν τις επιπτώσεις που θα έχει η πληµµύρα στο ηθικό των κατοίκων. Είτε ως θεοµηνία είτε ως φυσικό φαινόµενο, το απρόσµενο κατακλυσµιαίο νερό εµπλούτισε γεωπολιτικά την περιοχή, προσδίδοντας νέα χαρακτηριστικά σε έναν πόλεµο µε βάθος χρόνου.

ΤΡΕΧΟΥΝ ΟΙ ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΙ

να προλάβουν τους Ταλιµπάν που παίρνουν το πάνω χέρι λόγω ανυπαρξίας της πακιστανικής κυβέρνησης

Ο Ευάγγελος Βενέτης είναι ισλαµολόγος – ιρανολόγος στο Πανεπιστήµιο Λέιντεν της Ολλανδίας και επιστηµονικός συνεργάτης του ΕΛΙΑΜΕΠ.