Oι εκατό πρώτες ημέρες της κυβέρνησης δεν ήταν σπριντ. Δεν ήταν ούτε προθέρμανση για τον μαραθώνιο. Ήταν τα πρώτα τρία χιλιόμετρα στα οποία ο μαραθωνοδρόμος βρίσκει τον ρυθμό του. Αν τον έχει βρει, θα το δούμε στα επόμενα χιλιόμετρα. Η μορφολογία των μαραθωνίων διαφέρει κατά περίπτωση. Ο συγκεκριμένος έχει μεγάλες ανηφόρες στην αρχή. Όμως οι μεταφορές έχουν τα όριά τους. Στην πολιτική, η πλήρης μορφολογία της διαδρομής είναι άγνωστη. Ο καλός πολιτικός δρομέας ανοίγει ο ίδιος τον δρόμο. Τον διαμορφώνει. Και τον διανύει μαζί με την κοινωνία. Επί του παρόντος, η κοινωνία παρακολουθεί τον δρομέα με συμπάθεια. Ασφαλώς, όχι από την άνετη θέση του θεατή. Η κοινωνία θα χρειαστεί να τρέξει, επίσης.

Δεν είναι ακόμα σαφές πόσο η κοινή γνώμη έχει συνειδητοποιήσει την κατάσταση της χώρας που της αποκαλύφθηκε με αρκετά βίαιο τρόπο. Όμως σε κάθε περίπτωση πρόκειται για τους ίδιους ανθρώπους που βιώνουν τη μόνη υπαρκτή πραγματικότητα, ακόμα κι αν η εικόνα της δεν σχηματιζόταν με ευκρίνεια στα μάτια τους. Η αίσθηση των πραγμάτων σε συνδυασμό με τη ζοφερή τους εικόνα θα μπορούσε να έχει οδηγήσει σε εκρηκτικές φοβικές αντιδράσεις. Αλλά αυτό δεν συνέβη. Αντίθετα, η ψυχολογία της κοινωνίας εξισορροπείται από την προσδοκία που γέννησε η νέα κυβέρνηση.

Συνήθως, ωστόσο, οι άνθρωποι τρέφονται με αντιφατικές προσδοκίες. Και το ερώτημα είναι αν η αποδοχή της νέας πολιτικής κατάστασης, όπως απεικονίζεται δημοσκοπικά στην απόλυτη πολιτική ηγεμονία της σημερινής κυβέρνησης, οφείλεται στα διπλά μηνύματα που έχει εκπέμψει. Ίσως αυτό να ισχύει σε έναν βαθμό. Όμως, η υψηλή δημοφιλία του υπουργού Οικονομικών, τελείως ασυνήθιστη για τη θέση του, είναι αψευδής δείκτης μιας συναίνεσης για την κατεύθυνση που πρέπει να πάρουμε, τώρα που έχουμε μια σχετική επίγνωση της πραγματικότητας.

Βέβαια η συναίνεση δεν προκαταβάλλεται ποτέ για το μέλλον. Αλλά ανοίγει ένα παράθυρο ευκαιρίας για να δρομολογηθούν τώρα όσα θα έπρεπε να είχαν συντελεστεί εδώ και δεκαετίες, στη Δημόσια Διοίκηση, στην παιδεία, στην υγεία, στο Ασφαλιστικό, στις παραγωγικές δομές και στις δομές της αγοράς εργασίας. Είναι όμως δυνατόν να ανοίξουν τόσα μέτωπα μαζί; Ίσως αυτή η στιγμή, της έναρξης εφαρμογής του ΠΣΑ, να είναι η μόνη κατά την οποία αυτό θα μπορούσε να γίνει. Δηλαδή, ίσως είναι η στιγμή για ρηξικέλευθες αποφάσεις που δεν θα ξεθεμελιώνουν διά μιας τις υπάρχουσες δομές, αλλά θα θέτουν το σύστημα σε κίνηση μετασχηματισμού χωρίς επιστροφή.

Η εκ των προτέρων εκτίμηση των αντιστάσεων δεν είναι ποτέ δυνατή. Αλλά η υπερεκτίμησή τους συχνά αντανακλά τους συντηρητικούς φόβους των ίδιων των πολιτικών. Γιατί μαζί με τις αδράνειες της κοινωνίας πρέπει να νικηθούν και οι αδράνειες του πολιτικού προσωπικού. Ο σημερινός Πρωθυπουργός, από ιδιοσυγκρασία και πεποίθηση, φαίνεται αρκετά κατάλληλος γι΄ αυτή τη δουλειά. Η «αυτονομία της πολιτικής», που εξακολουθεί να ιεραρχείται ψηλά στην ατζέντα του, σημαίνει τον ριζικό μετασχηματισμό της. Επί παραδείγματι, οι βουλευτές θα πάψουν να αντλούν τη νομιμοποίησή τους από τη διαμεσολαβητική της δυνατότητα ανάμεσα σε μια τοπική κοινωνία και σε μια απρόσιτη κεντρική εξουσία. Η περιφερειακή διοικητική μεταρρύθμιση και η αλλαγή του εκλογικού νόμου πρέπει να διατηρήσουν την ουσιώδη τους σύνδεση, παρά τις αντιδράσεις ενός διακομματικού κατεστημένου που τείνει ενστικτωδώς στην αυτοαναπαραγωγή του.

Η πολιτική θα αλλάξει μαζί με την κοινωνία. Τώρα που ταλαντευόμαστε μεταξύ φόβου και προσδοκίας δίνεται η ευκαιρία της διπλής αλλαγής. Τώρα που εκτός από την αίσθηση έχουμε και την εικόνα ενός ζοφερού παρόντος, χρειάζεται να αποκτήσουμε και πιο ευκρινείς εικόνες για το μέλλον που θα ανταμείψει την προσπάθεια και τις θυσίες που θα καταβάλουμε. Την ίδια ώρα που τίθεται σε εφαρμογή το Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης, χρειάζεται να μιλήσουμε για την εργασία, την ανταγωνιστικότητα, την υγεία και την παιδεία. Να ανανεώσουμε τους στόχους και να κάνουμε τα πρώτα κρίσιμα βήματα που θα κλειδώσουν τις μεταρρυθμίσεις στην επιχειρηματικότητα, στο σύστημα υγείας στο σχολείο και το πανεπιστήμιο. Από την κρίση θα βγούμε διαφορετικοί. Καλύτερα τη διαφορά να την κάνουμε εμείς οι ίδιοι. Αν δεν αρχίσουμε να χτίζουμε σήμερα, θα καταλήξουμε να διαχειριζόμαστε ερείπια στα οποία η ζωή δεν είναι πια δυνατή.

ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΙΣ

Να κλειδώσουμε τις μεταρρυθμίσεις στην επιχειρηματικότητα, στο σύστημα υγείας στο σχολείο και το πανεπιστήμιο

Τελευταία Νέα