Με το σακάκι ριγμένο στον αριστερό του ώμο ανέβαινε δυο δυο τα σκαλοπάτια. Ο Γιώργος Παπανδρέου πέρασε πέντε χρόνια και κάτι στην αντιπολίτευση. Την περασμένη Πέμπτη, χρειάστηκε πέντε δευτερόλεπτα παρά κάτι για να διασχίσει την απόσταση από τον εσωτερικό ημικυκλικό δρόμο μέχρι την πόρτα του Μαξίμου. Είναι νέο πρωθυπουργικό ρεκόρ. Ο Γιώργος Παπανδρέου, όπως λέει ο ίδιος, δεν κουβαλάει βάρη: «Δεν χρωστάω σε κανέναν». Και η πολιτική κληρονομιά του δεν φάνηκε στις πρώτες αυτές μέρες να λειτουργεί σαν βάρος αλλά σαν κίνητρο.

Ο νέος Πρωθυπουργός δείχνει πεινασμένος για διακυβέρνηση. Και ενδιαφέρεται να δείξει ότι δεν είναι ένας βουλιμικός της εξουσίας. Υπό άλλες συνθήκες, η έκφραση «αντιεξουσιαστές στην εξουσία» θα είχε ηχήσει σαν κωμικό οξύμωρο. Μέσα στον περιεκτικό λόγο του στο πρώτο Υπουργικό Συμβούλιο, και με την «άσκηση λογοδοσίας» (στην πραγματικότητα, προγύμναση για μελλοντικές λογοδοσίες) στην οποία υπέβαλε τα μέλη του με τον Συνήγορο του Πολίτη, η ατάκα βρήκε τη θέση της. Δεν προκάλεσε ειρωνικά γέλια αλλά χαμόγελα αισιοδοξίας.

Οι πρώτοι συμβολισμοί βρήκαν θετική υποδοχή. Η ελπίδα πήρε παράταση ζωής και αυτός ο χρόνος είναι κερδισμένος για την κυβέρνηση που θα προσπαθήσει να τη δικαιώσει. Οι πολίτες είναι πεινασμένοι για διακυβέρνηση. Υπάρχει, λοιπόν, το έδαφος για να συναντηθούν με τον Γιώργο Παπανδρέου στο πεδίο της πραγματικής πολιτικής. Αν η «ανοιχτή διακυβέρνηση» που εξήγγειλε ο νέος Πρωθυπουργός κινείται επί του παρόντος στο πεδίο των συμβολισμών, οι πρώτες κινήσεις του ιδίου και της κυβέρνησής του συνιστούν ενδείξεις ομαλής προσγείωσης σε μια πραγματικότητα περισσότερο ανώμαλη απ΄ όσο μας εμφάνιζαν προεκλογικά οι «αλήθειες» του προκατόχου του. Η Ν.Δ. άφησε την οικονομία και το κράτος σε ερείπια. Αν ο Πρωθυπουργός είχε καλέσει στο πρώτο Υπουργικό Συμβούλιο, αντί του Συνηγόρου του Πολίτη, τον Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης, τα μέλη του θα είχαν ακούσει πολύ πιο φρικιαστικές λεπτομέρειες.

Η άλλοτε «νέα διακυβέρνηση» δεν υπήρξε ποτέ. Η συντηρητική παράταξη δεν άσκησε διακυβέρνηση αλλά ωμή εξουσία. Και μακριά από την εξουσία, που συνιστά τον λόγο ύπαρξής της, αποδεικνύεται ένα κόμμα- ερείπιο. Η απελθούσα κυβέρνηση έπεσε άπρακτη και μεταβαίνοντας από τον χώρο στον οποίο απαιτείται έργο σ΄ εκείνον στον οποίο απαιτείται λόγος, τα στελέχη της μετέπεσαν σε αφασία. Έπειτα από μια δεινή ήττα και σε αναζήτηση νέας ηγεσίας, μια «περίοδος εσωστρέφειας» είναι πράγματι αναπόφευκτη. Αλλά είναι χαρακτηριστικό της εγγενούς κατάστασης πνεύματος στη Ν.Δ. ότι ακόμα και οι διεκδικητές της ηγεσίας της εμφανίζονται ανίκανοι να μιλήσουν και να πουν το πολιτικά στοιχειώδες: ότι θέτουν υποψηφιότητα για την προεδρία του κόμματος. Πρόκειται για «ενδιαφερθέντες» για την ηγεσία και «φερόμενους ως υποψηφίους» που παίζουν ένα παιχνίδι χωρίς κανόνες. Με απονομιμοποιημένα όργανα, η Ν.Δ. εμφανίζεται σε αδυναμία να ανταποκριθεί στον θεσμικό ρόλο που το Σύνταγμα της χώρας ορίζει για τα πολιτικά κόμματα. Η ιλαροτραγωδία που εκτυλίσσεται τις μέρες αυτές αποτελεί εκλεκτό μεζέ για τα ηλεκτρονικά (κυρίως) ΜΜΕ. Αν κάποιος ζούσε εκτός πραγματικότητας και έβλεπε μόνο τα δελτία των οκτώ, θα πίστευε ότι από μια ακυβέρνητη Ελλάδα μεταναστεύσαμε μαζικά σε μια ακυβέρνητη Νέα Δημοκρατία. Ευτυχώς, παραμένουμε στην Ελλάδα, με όλα μας τα προβλήματα, αλλά και με ενδείξεις ότι η χώρα κυβερνάται ξανά. Στην Ελλάδα παραμένει και η Ν.Δ. Και ίσως να βρει τον δρόμο της και να αρθρώσει πολιτικό λόγο που θα υπερβεί επιτέλους την άγρια παρόρμηση της εξουσίας.

Εν τω μεταξύ, η κυβέρνηση δεν μπορεί να επαναπαυθεί στην έκλειψη της αντιπολίτευσης. Δεν δείχνει τη διάθεση να το κάνει, αλλά δεν έχει και την αντικειμενική δυνατότητα. Ο μήνας που διανύουμε, με την κατάρτιση του προϋπολογισμού και τη διαπραγμάτευση με την Ε.Ε., θα είναι καθοριστικός για την πορεία της οικονομίας στα επόμενα τέσσερα χρόνια. Το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης είναι πρακτικά αδύνατο να περιοριστεί στα όρια του Συμφώνου Σταθερότητας σε συντομότερο χρόνο. Η προσαρμογή του κυβερνητικού προγράμματος στη δημοσιονομική πραγματικότητα είναι αναγκαία όσο και επείγουσα, με την ελπίδα ότι τουλάχιστον το έλλειμμα της γενικής πολιτικής θα υπεραναπληρωθεί στον ίδιο χρόνο, ώστε στο τέλος της τετραετίας η χώρα να βρίσκεται σε πορεία ανόρθωσης.

ΚΟΜΜΑ- ΕΡΕΙΠΙΟ

Η συντηρητική παράταξη δεν άσκησε διακυβέρνηση αλλά ωμή εξουσία. Και μακριά από την εξουσία, που συνιστά τον λόγο ύπαρξής της, αποδεικνύεται ένα κόμμα- ερείπιο