Όταν μία τάση υφίσταται επί μακρόν παύει να θεωρείται σημείο των καιρών και γίνεται ιστορική κατεύθυνση. Σε αυτές τις περιπτώσεις, οποιαδήποτε κίνηση που αντιβαίνει στο ευρύτερο ρεύμα γίνεται ακόμα πιο ενδιαφέρουσα- ενίοτε αποτελεί και είδηση. Στον χώρο του Τύπου, η σημαντικότερη τάση της τελευταίας δεκαπενταετίας δεν είναι η μειούμενη αναγνωσιμότητα, η συρρίκνωση του μεριδίου στη διαφημιστική δαπάνη, η άνοδος των ειδικών εντύπων ή η έλευση των δωρεάν εφημερίδων. Είναι ξεκάθαρα η στροφή του ενδιαφέροντος (και των επενδύσεων) της αγοράς του Τύπου από τις έντυπες στις ηλεκτρονικές εκδόσεις- αρχικά πολύ διστακτικά, έπειτα κάπως συστηματικότερα, για να φθάσουμε σήμερα στην κατάσταση όπου το Διαδίκτυο κρίνεται ως πρώτη προτεραιότητα. Έτσι, ένα «ανάποδο» πείραμα- κατά το οποίο ύλη που βρίσκεται στο Ίντερνετ θα μεταμορφωνόταν σε έντυπο προϊόν- θα φάνταζε από ανορθόδοξο έως οπισθοδρομικό. Κι όμως, κάτι τέτοιο συμβαίνει στις ΗΠΑ – και μάλιστα με υλικό που θεωρείται κατ΄ εξοχήν «διαδικτυακό», αφού το νέο Μέσο τού έδωσε τη δυνατότητα να αναπτυχθεί: τα ιστολόγια απλών χρηστών.

Ο λόγος για το Ρrinted Βlog (Έντυπο Ιστολόγιο), μία εταιρεία που λανσάρει- αρχικά στο Σικάγο και στο Σαν Φρανσίσκο- μία εβδομαδιαία δωρεάν εφημερίδα, της οποίας το βασικό περιεχόμενο είναι αναδημοσιεύσεις επιλεγμένων ιστολογίων που αφορούν την πόλη, φωτογραφίες που έχουν τραβηχτεί και αποσταλεί από χρήστες, λοιπά σχόλια αναγνωστών- και εν καιρώ, ελπίζει ο επικεφαλής του εγχειρήματος κ. Τζόσουα Καρπ, πολλές τοπικές διαφημίσεις. Σίγουρα δεν μπορεί κανείς να τον κατηγορήσει για έλλειψη ενθουσιασμού ή αισιοδοξίας, αφού το σχέδιο είναι εντυπωσιακά μεγαλόπνοο: όχι μόνο η συχνότητα έκδοσης θα γυρίσει στο μέλλον σε ημερήσια (ίσως και δύο φορές καθημερινώς) αλλά η ύλη θα γίνει ακόμα πιο στοχευμένη γεωγραφικώς, με τον κ. Καρπ να στοχεύει σε πενήντα εκδόσεις «γειτονιάς» ανά πόλη- που προφανώς θα είναι αρκετά περισσότερες των δύο αρχικών. Επίσης ευρηματική είναι και η λύση της εκτύπωσης: για να αποφευχθεί το κόστος των μεγάλων πιεστηρίων, τα αντίτυπα θα παράγονται ψηφιακά στα γραφεία των ειδικών διανομέων της.

Εκ πρώτης όψεως, είναι εύκολο να λεχθεί ότι ο Τζόσουα Καρπ είναι εκτός πραγματικότητας. Ωστόσο, το επιχειρηματικό μοντέλο έχει αρκετά ενδιαφέροντα στοιχεία – ξεκινώντας τόσο από τη δομή τού (ούτως ή άλλως σχετικά χαμηλού) κόστους, καθώς πληρωμές στους κατόχους αναδημοσιευμένων ιστολογίων θα γίνονται μόνο από ποσοστά των (όποιων) διαφημιστικών εσόδων. Τούτα δεν θα προσελκύονται με δαπανηρό τρόπο- ήτοι μέσω ομάδων πωλητών- αλλά ο διαφημιστικός χώρος θα αγοράζεται ηλεκτρονικώς. Επιπρόσθετα, η ύλη θα είναι πιθανότατα δημοφιλής καθώς τα ιστολόγια θα επιλέγονται από online ψηφοφορία (περνώντας, προφανώς, και ένα τελικό στάδιο έγκρισης από κάποιον αρχισυντάκτη) κι έτσι εκτιμάται ότι θα αρέσουν και στους χρήστες που δεν έχουν πρόσβαση στο Διαδίκτυο ή, απλά, προτιμούν το έντυπο ως μορφή ανάγνωσης.

Αυτό που, εν τέλει, προκύπτει ως κρίσιμη παράμετρος επιτυχίας του εγχειρήματος είναι η αξία της έντυπης μορφής – είτε εγγενώς είτε όπως αυτή προσλαμβάνεται από τους πελάτες. Για παράδειγμα, ορθώς παρατηρεί ο κ. Καρπ ότι η διαφήμιση στα έντυπα ακόμα παραμένει ακριβότερη (μετρούμενη ως δαπάνη ανά αναγνώστη) από τα ψηφιακά Μέσα- οπότε το όποιο περιεχόμενο γίνεται συγκριτικά πιο προσοδοφόρο όταν δημοσιεύεται στον Τύπο απ΄ ό,τι όταν βρίσκεται στο Ίντερνετ.

Επιπρόσθετα, οι τοπικοί διαφημιζόμενοι (στους οποίους απευθύνεται το Ρrinted Βlog) εξακολουθούν- σε μεγαλύτερο ποσοστό από τους εθνικούς ή διεθνείς- να εμπιστεύονται τον Τύπο. Και εάν τούτο φαίνεται αναχρονιστικό, τότε ένα άλλο στοιχείο σίγουρα προκαλεί εντύπωση: όλες οι εφημερίδες που, εν μέσω κρίσης, διέκοψαν την ημερήσια έντυπη έκδοσή τους και συνέχισαν μόνο με την ηλεκτρονική (λ.χ. οι αμερικανικές «Seattle Ρost Ιntelligencer» και «Christian Science Μonitor» ή η φινλανδική «Τaloussanomat») έχουν δει αξιοσημείωτη πτώση στην επισκεψιμότητά τους. Εν ολίγοις, μπορεί ο Τύπος να αιμορραγεί, ωστόσο παραμένει ισχυρότατο μέσο επικοινωνίας.

Ο Κωνσταντίνος Καμάρας είναι σύμβουλος της Διεθνούς Ένωσης Εφημερίδων και μέλος στο Δ.Σ. του ΙΑΒ Εurope, πανευρωπαϊκού οργανισμού για τη διαδραστική επικοινωνία.

ΠΑΡΑΜΕΝΕΙ ΔΥΝΑΤΟΣ

Μπορεί ο Τύπος να αιμορραγεί, ωστόσο παραμένει ισχυρότατο μέσο επικοινωνίας