«Μετά τα καρδιαγγειακά νοσήματα ο καρκίνος είναι η δεύτερη αιτία θανάτου στη χώρα μας. Ωστόσο, ακόμη δεν υπάρχει καμία αξιόπιστη καταγραφή, τόσο της θνησιμότητας όσο και των κρουσμάτων ανά γεωγραφική περιοχή, ηλικία, απασχόληση και φύλο, ικανή να μας οδηγήσει σε ασφαλή συμπεράσματα», επισημαίνει ο καθηγητής Επιδημιολογίας κ. Δημήτρης Τριχόπουλος.


«Δυστυχώς, ανήκουμε στην εξαίρεση της Ευρώπης ως προς τη συγκέντρωση και επεξεργασία αξιόπιστων στοιχείων για τον καρκίνο. Και είναι κρίμα, καθώς σήμερα το 60% των καρκίνων θεραπεύονται. Ας μην ξεχνάμε πάντως ότι η θνησιμότητα από καρκίνο είναι μικρότερη στην Ελλάδα σε σύγκριση με τις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης», σημειώνει ο κ. Τριχόπουλος.

Παρά την έλλειψη αξιόπιστων καταγραφών για την ταυτότητα του καρκίνου στην Ελλάδα, υπάρχουν κάποια στοιχεία που σε συνδυασμό με τα διαθέσιμα στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας Ελλάδος (ΕΣΥΕ) μπορούν να υπολογίσουν την επιβάρυνση του ελληνικού πληθυσμού.

Σύμφωνα με τη βιοστατιστικό κ. Χαρά Τζαβάρα, παρουσιάζεται σημαντική διαφορά θνησιμότητας από καρκίνο μεταξύ Βόρειας και Νότιας Ελλάδας στον πίνακα της λεγόμενης «προτυπωμένης θνησιμότητας» τον οποίο συνέταξε η επιστημονική ομάδα του κ. Τούντα, για την τριετία 2000-2003, «Σε αυτή την περίπτωση χρησιμοποιήθηκε προτυποποιημένος πληθυσμός», εξηγεί ο κ. Τριχόπουλος. «Πρόκειται για θεωρητικό μοντέλο συγκεκριμένων προδιαγραφών, το οποίο εξετάζει πληθυσμό ιδίου φύλου και ηλικίας, ανάλογα με τον τόπο μόνιμης κατοικίας ώστε να προτυπώσει τη θνησιμότητα». Καλύτερους δείκτες υγείας στην Κρήτη και χειρότερους στην Περιφέρεια της Θράκης είχαν διαπιστωθεί από προηγούμενες μελέτες, σύμφωνα και με τον αναπληρωτή καθηγητής Κοινωνικής Ιατρικής κ. Ιωάννη Τούντα. Ο ίδιος εξηγεί: «οι νοτιότερες περιοχές τρέφονται καλύτερα και λόγω των συνηθειών τους και λόγω μεγαλύτερης οικονομικής δυνατότητας. Ο χαμηλός οικονομικός δείκτης μειώνει τις δυνατότητες πρόσβασης στα διαγνωστικά κέντρα και τα νοσοκομεία, κατ΄ επέκταση την υγειονομική περίθαλψη του πληθυσμού αυτού».

Γιαυτό και μία άλλη αιτία της διαφοράς στους «δείκτες» του καρκίνου είναι το πόσο προσβάσιμες είναι οι υπηρεσίες υγείας σε έναν πολίτη. «Η έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου και οβαθμός πρόσβασης σε εξειδικευμένες ιατρικές μονάδες, στις οποίες ο ασθενής μπορεί να έχει τη δυνατότητα παροχής χημειοθεραπείας, ακτινοθεραπείας και χειρουργικής αντιμετώπισης έχει αντίκτυπο στο επίπεδο υγείας ενός πληθυσμού», εξηγεί ο καθηγητής της Ιατρικής Σχολής και διευθυντής της Θεραπευτικής Κλινικής του νοσοκομείου «Αλεξάνδρα» κ. Μελέτιος- Αθανάσιος Δημόπουλος.

Το Τσερνόμπιλ

Το Τσερνομπίλ είναι πιθανόν μία ακόμη αιτία που καθορίζει τη γεωγραφία αλλά και μια αύξηση των κρουσμάτων του

Η ΕΞΗΓΗΣΗ:

«Οι νοτιότερες περιοχές τρέφονται καλύτερα και έχουν υψηλότερο οικονομικό δείκτη»

καρκίνου, όπως καταγράφηκε τα τελευταία χρόνια.Σύμφωνα με τον διευθυντή του Ογκολογικού Τμήματος του 401 Γενικού Στρατιωτικού Νοσοκομείουμ κ. Χαράλαμπο Χριστοφυλλάκη, παρ΄ ότι δεν υπάρχουν ακριβή στοιχεία, παρουσιάζεται μια αύξηση των κρουσμάτων του καρκίνου, ειδικά στη Βόρεια και Κεντρική Ελλάδα, που σχετίζεται, ίσως, χρονικά με το πυρηνικό ατύχημα του Τσερνόμπιλ. «Αυτή η αύξηση της συχνότητας των κρουσμάτων δεν μπορεί να αποδοθεί μόνο στις καλύτερες διαγνωστικές μεθόδους.

Το πυρηνικό δυστύχημα του Τσερνόμπιλ τον Απρίλιο του 1986 ίσως να ήταν και να είναι ακόμη επιβαρυντικός παράγοντας για την υγεία του πληθυσμού ορισμένων ελληνικών περιοχών» λέει ο γιατρός.

«Επικίνδυνος συνδυασμός κόκκινου κρέατος και τσιγάρου»


«ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ επισημανθεί ότι οι κυριότεροι παράγοντες που ευθύνονται για την εμφάνιση του καρκίνου είναι το κάπνισμα, η παχυσαρκία και η ανθυγιεινή διατροφή συμπεριλαμβανόμενης της αυξημένης κατανάλωσης οινοπνεύματος. Ακόμα, η υπερέκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία και ειδικότερα για τον ελλαδικό χώρο οι ιοί της ηπατίτιδας», σημειώνει ο κ. Δημόπουλος. «Έχουμε παρατηρήσει ότι ο συνδυασμός του καπνίσματος με την υπερκατανάλωση κόκκινου κρέατος ευθύνεται για πολλές μορφές καρκίνου. Δυστυχώς, αλλάξαμε τις διατροφικές συνήθειες της υγιεινής μεσογειακής κουζίνας με πρακτικές που σταδιακά οδήγησαν τους Έλληνες στην παχυσαρκία.

Ως δεύτερο λοιπόν επιβαρυντικό παράγοντα θα αξιολογούσα την παχυσαρκία και ως τρίτο την έλλειψη άσκησης. Η διαφορές σε αυτούς τους δείκτες ανά γεωγραφική περιοχή μάς βοηθούν στην “ανάγνωση” των χαρακτηριστικών που εμφανίζει ο καρκίνος στην Ελλάδα. Για παράδειγμα, στη Βόρεια Ελλάδα καπνίζουν σε ορισμένες περιοχές περισσότερο. Στη Θράκη, επειδή υπήρχαν καλλιέργειες καπνού, το κάπνισμα είναι συνυφασμένο με τις συνήθειές τους», σημειώνει ο κ. Τριχόπουλος.

Ρύπανση και φυτοφάρμακα παίζουν τον ρόλο τους


«ΥΠΑΡΧΕΙ ΜΟΝΟΝ η υποψία ότι τα φυτοφάρμακα λειτουργούν επιβαρυντικά και στον καρκίνο», επισημαίνει ο κ. Τριχόπουλος. «Ακόμα δεν έχουμε αποδείξεις που μπορούν να μας οδηγήσουν σε ασφαλή συμπεράσματα. Ωστόσο και με την ύπαρξη βάσιμης υποψίας αποσύρονται».

Ο κ. Χριστοφυλάκης εκτιμά ότι: «Η κατάχρηση των φυτοφαρμάκων δείχνει να έχει επηρεάσει τον υδάτινο και υδροφοφόρο ορίζοντα με αποτέλεσμα ο τόπος μόνιμης κατοικίας να παίζει σημαντικό ρόλο ως προς τη μεγαλύτερη ή μικρότερη ποσοτική καταγραφή περιστατικών καρκίνου». «Επιβαρυντικό ρόλο σε κάποιο βαθμό θα μπορούσε να διαδραματίσει και η ρύπανση της ατμόσφαιρας, καθώς και η είσοδος βιομηχανικών ή γεωργικών υπολειμμάτων στην τροφική αλυσίδα. Πάντως,επειδή δεν υπάρχουν αναλυτικά στοιχεία για τους προδιαθεσικούς παράγοντες στις διάφορες περιοχές της Ελλάδας, ούτε στοιχεία που να μπορούμε να εμπιστευθούμε ανά καρκίνο και ανά γεωγραφική περιοχή, δεν είναι ασφαλές να οδηγηθούμε σε κάποια συμπεράσματα», επισημαίνει ο κ. Δημόπουλος.