ΘΕΡΜΑ υποδέχεται το φιλοθέαμον κοινό στην Πράγα μια νέα όπερα που ντύνει με μουσική το αιματηρό μεταπολεμικό παρελθόν της χώρας, τις δίκες-παρωδίες που είχαν στήσει οι Κομμουνιστές. Μπορεί να θεωρηθεί τολμηρή προσπάθεια μύησης των νεωτέρων σε ένα από τα πλέον δύσκολα κεφάλαια της Ιστορίας τους και ταυτόχρονα προσπάθεια εξευμενισμού στα μάτια των μεγαλυτέρων που το βίωσαν. Θέμα της όπερας, η καταδίκη σε θάνατο και η εκτέλεση της Μιλάντα Χοράκοβα, η οποία τελικά ανακηρύχθηκε και εθνική ηρωίδα της Τσεχοσλοβακίας. Κάπως αργά βέβαια.

Στην όπερα, ο πρωταγωνιστικός ρόλος ανήκει στην 82χρονη μέτζο σοπράνο Σόνα Τσερβένα, θύμα και η ίδια της μυστικής αστυνομίας. Η Χοράκοβα, πραγματικός μαχητής της αντίστασης κατά των ναζιστών και επιζήσασα των στρατοπέδων συγκέντρωσης, είχε εκλεγεί στο Κοινοβούλιο μετά τον πόλεμο. Οι Κομμουνιστές τη συνέλαβαν, την κατηγόρησαν για συνωμοσία κατά του καθεστώτος, τη δίκασαν το 1950 και την καταδίκασαν σε θάνατο, παρά τις εκκλήσεις του Τσώρτσιλ και του Αϊνστάιν. «Προετοίμαζαν όμως τη δίκη σαν να ήταν θεατρικό έργο», επισήμανε ο σκηνοθέτης Άλες Μπρεζίνα, ο οποίος έγραψε το λιμπρέτο της όπερας. «Κάποιος έγραφε το σενάριο, υπήρχε σκηνοθέτης και οι ηθοποιοί- ο εισαγγελέας, ο δικαστής- οι οποίοι έπρεπε να μάθουν τον ρόλο τους από έξω».

Η οικογένεια της Χοράκοβα έπρεπε να περιμένει έως την κατάρρευση του κομμουνισμού το 1990 για να «καθαρίσει» το όνομά της. Το ίδιο έτος έφτασε στους παραλήπτες συγγενείς της και η επιστολή που είχε γράψει η ίδια λίγες ώρες πριν από το τραγικό τέλος της. Παρέμενε στο ταχυδρομείο 40 χρόνια. Το κείμενο της επιστολής αναγνώστηκε στο κοινό που παρακολούθησε την περασμένη εβδομάδα την πρεμιέρα της όπερας στο θέατρο Κόλοβρατ της Πράγας. Πολλοί Τσέχοι έκλαψαν.

Η εισαγγελέας στη δίκη της Χοράκοβα καταδικάστηκε πέρυσι σε φυλάκιση. Είναι 86 ετών και ισχυρίζεται ακόμη ότι τότε… εκτελούσε εντολές.