[ Δρόμοι ]

Οι πολιτικοί…

… μοιάζουν να έχουν ξεχάσει την πολιτική. Ποιος θυμάται τι έκανε ο πρόεδρος Μπους την 11η Σεπτεμβρίου 2001; Στην αίθουσα ενός δημοτικού σχολείου ρουφούσε το παιδικό παραμύθι «Το κατσικάκι μου», ενώ μόλις είχε πληροφορηθεί πως η χώρα του είχε δεχθεί τρομοκρατική επίθεση. Για μερικά λεπτά έδειχνε τελείως χαμένος, σαν να του είχαν υπενθυμίσει ξαφνικά πως υπάρχει ένας κακός κόσμος εκεί έξω. Η υπενθύμιση προερχόταν από την πολιτική, αλλά αυτή την πολιτική ο πρόεδρος Μπους την είχε ξεχάσει.

Το παράδειγμα…

… του Μπους είναι χαρακτηριστικό. Όταν οι πολιτικοί δεν έχουν να προτείνουν τίποτα για την πολιτική, καταφεύγουν στις αίθουσες διδασκαλίας. Πρωθυπουργοί και υπουργοί πανηγυρίζουν κάθε φορά για τα αποτελέσματα των εξετάσεων σαν να τις έχουν περάσει αυτοί και όχι οι μαθητές. Κανονικά θα έπρεπε να τους χρωστούμε ευγνωμοσύνη για το ενδιαφέρον τους. Δυστυχώς, όμως, η πολιτική εκμετάλλευση της παιδείας διαφθείρει τόσο την πολιτική όσο και την παιδεία. Για παράδειγμα, το αίτημα της κοινωνίας είναι και ήταν πάντα: «Θέλουμε καλά πανεπιστήμια». Η απάντηση των πολιτικών σε αυτό το αίτημα είναι μια υπεκφυγή: «Δημόσια ή ιδιωτικά πανεπιστήμια;».

Το κενό…

… φαίνεται αμέσως σε αυτό το ψευτοδίλημμα: η αγορά δεν είναι σε θέση να προσφέρει παιδεία υψηλής ποιότητας στα παιδιά των χαμηλότερων εισοδηματικών τάξεων. Σε ένα περιβάλλον με πληθώρα ιδιωτικών σχολείων οι γονείς τους έχουν βέβαια τη δυνατότητα επιλογής, που δεν την έχουν όταν υπάρχουν μόνο δημόσια σχολεία. Όμως είναι μια δυνατότητα το ίδιο τυπική όσο και μια τυπική δημοκρατία: όταν έρθει εκείνη η ώρα, θα προτιμήσουν να στείλουν το παιδί τους στη δουλειά παρά στο πανεπιστήμιο. Για να έχει κανείς ουσιαστική δυνατότητα επιλογής πρέπει να μπορεί να πληρώσει γι΄ αυτήν. Η ιδεολογία δεν λείπει από τις προτάσεις για την ιδιωτικοποίηση της παιδείας. Η αγορά δεν παρουσιάζεται μόνο ως η καλύτερη λύση για πολλά προβλήματα, αλλά και ως η μοναδική λύση για όλα τα προβλήματα. Έτσι, αυτοί που την υποστηρίζουν ως πανάκεια πέφτουν στον ίδιο δογματισμό στον οποίο αποδίδονται σήμερα πολλές αμαρτίες του παρελθόντος. Τα διδάγματα που βγαίνουν από αυτές τις αμαρτίες είναι πως τόσο τα κρατικά όσο και τα ιδιωτικά συστήματα τα φτιάχνουν οι άνθρωποι και πως όταν περιμένουμε από αυτά να φτιάξουν τους ανθρώπους, τότε καταλήγουμε πάντα στα εκτρώματα που τόσο επώδυνα γνωρίσαμε στο παρελθόν.

Καλοί πολίτες…

… και καλοί επιστήμονες βγήκαν τόσο από ιδιωτικά όσο και από κρατικά σχολεία: οι πρωτοπόροι στη βιοτεχνολογία, τη γενετική και τη φυσική προήλθαν από κρατικά γερμανικά ή σοβιετικά σχολεία. Και, τέλος πάντων, αν κάποιοι από αυτούς τους πρωτοπόρους ήταν φτωχοί, ας μην περιμένουμε να ξαναδούμε να βγαίνουν τέτοιοι από ιδιωτικά σχολεία. Γιατί αυτοί δεν μπορούν να δώσουν στην αγορά εκείνο που ζητάει για να τους προσφέρει παιδεία: το κέρδος.