Ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια του Σύμπαντος βρίσκει τη λύση του. Οι επιστήμονες έχουν στα χέρια τους τον πρώτο λεπτομερή τρισδιάστατο χάρτη της σκοτεινής ύλης- του αόρατου υλικού από το οποίο αποτελείται το μεγαλύτερο μέρος του Σύμπαντος.


Αστρονόμοι ανακοίνωσαν ότι πέτυχαν αυτό που μέχρι τώρα εθεωρείτο αδύνατο: να δημιουργήσουν την εικόνα ενός «πράγματος» που μέχρι τώρα τους απέφευγε συστηματικά, από τότε που για πρώτη φορά θεμελιώθηκε θεωρητικά η ύπαρξή του, το 1933.

Οι επιστήμονες γνώριζαν εδώ και πολλά χρόνια ότι υπάρχουν στο Σύμπαν πολύ περισσότερα πράγματα από αυτά που βλέπουν με τα τηλεσκόπιά τους. Όμως, μόλις τώρα κατάφεραν να πάρουν την πρώτη εξαιρετικής σημασίας τρισδιάστατη εικόνα αυτής της κατά τα άλλα αόρατης ύλης.

Αντίθετα με τη συνηθισμένη ύλη από την οποία αποτελούνται οι πλανήτες, τα αστέρια και οι γαλαξίες, που είναι ορατά με τηλεσκόπιο ή ανιχνεύσιμα με άλλα επιστημονικά όργανα, κανείς δεν έχει δει τη σκοτεινή ύλη ούτε γνωρίζει τη σύνθεσή της, αν και την υπολογίζουν περίπου εξαπλάσια από το υπόλοιπο υλικό από το οποίο αποτελείται το Σύμπαν.

Το τηλεσκόπιο

Ομάδα 70 αστρονόμων από την Ευρώπη, την Αμερική και την Ιαπωνία χρησιμοποίησαν το διαστημικό τηλεσκόπιο Ηubble για να δημιουργήσουν μια εικόνα της Σκοτεινής Ύλης σε μια εκτεταμένη περιοχή του Διαστήματος, εκεί όπου μερικοί από τους γαλαξίες χρονολογούνται περίπου στα μισά χρόνια από την ηλικία του Σύμπαντος- περίπου 7 δισ. χρόνια. Χρησιμοποίησαν ένα φαινόμενο που είναι γνωστό ως βαρυτικός φακός- και που το είχε προβλέψει ο Αλβέρτος Αϊνστάιν- για να ερευνήσουν μια περιοχή του στερεώματος που είναι εννέα φορές το μέγεθος της Σελήνης. Το φαινόμενο του βαρυτικού φακού παρουσιάζεται όταν το φως από μακρινούς γαλαξίες «λυγίζει» κάτω από την επίδραση της βαρύτητας οποιασδήποτε ύλης προσπερνάει στη διάρκεια του ταξιδιού του μέσα στο Διάστημα. Οι επιστήμονες κατόρθωσαν να συγκεντρώσουν το παραμορφωμένο φως από μισό εκατομμύριο μακρινούς γαλαξίες και να ανασυνθέσουν ένα μέρος από τη χαμένη μάζα τους Σύμπαντος που είναι αόρατη από τα συμβατικά τηλεσκόπια.

Μια από τις πιο σημαντικές ανακαλύψεις είναι ότι η σκοτεινή ύλη φαίνεται πως αποτελεί έναν αόρατο «σκελετό» γύρω από τον οποίο είναι σχηματισμένο το ορατό Σύμπαν. Μολονότι οι κοσμολόγοι είχαν διατυπώσει αυτή τη θεωρία, τώρα έχουμε τις πρώτες αποδείξεις ότι οι εικασίες τους ήταν σωστές και ότι χωρίς τη σκοτεινή ύλη το γνωστό Σύμπαν που βλέπουμε σήμερα δεν θα μπορούσε να υπάρξει.

[ ΓΝΩΜΗ ] Φως στα σκοτάδια


Σε όλους εμάς που μένουμε καταγοητευμένοι από τον άπειρο αριθμό των αστεριών καθώς παρατηρούμε τον έναστρο ουρανό μάς φαίνεται απίστευτο που όσα βλέπουμε ακόμη και με ένα τηλεσκόπιο δεν είναι παρά ένα μικρό μέρος από όλα όσα βρίσκονται εκεί έξω. Πράγματι, περισσότερο από το 80% της ύλης του Σύμπαντος είναι αόρατη ακόμη και στα καλύτερα όργανα. Ονομάζεται σκοτεινή ύλη, επειδή, αντίθετα με τη «λαμπερή» των αστεριών, των γαλαξιών και των πλανητών, είναι αόρατη, μολονότι η παρουσία της γίνεται αισθητή με τη μορφή της τεράστιας έλξη της βαρύτητας. Ο Ελβετός αστρονόμος Φριτς Ζβίκι ήταν ο πρώτος επιστήμονας που είπε ότι υπάρχει η σκοτεινή ύλη, στη δεκαετία του 1930, παρατηρώντας συστάδες γαλαξιών πέρα από τον δικό μας γαλαξία. Ο Ζβίκι εξήγησε ότι αυτοί οι μακρινοί γαλαξίες κινούνταν υπερβολικά γρήγορα για να μπορούν να συγκρατούνται από τη βαρύτητα των ορατών αστεριών που περιείχαν και ότι πρέπει να υπήρχε κάποια σκοτεινή ύλη που συνέβαλλε στη βαρυτική έλξη και εμπόδιζε τους γαλαξίες να διαλυθούν.

Μια ισχυρή επιβεβαίωση της ιδέας του Ζβίκι ήρθε στη δεκαετία του 1970, όταν αστρονόμοι κατόρθωσαν να καθορίσουν με ακρίβεια την ταχύτητα με την οποία τα αστέρια ταξίδευαν στο εσωτερικό και στις παρυφές των γαλαξιακών δίσκων. Έμειναν έκπληκτοι όταν διαπίστωσαν ότι τα αστέρια που κινούνταν στις παρυφές των γαλαξιών ταξίδευαν με την ίδια ταχύτητα όπως και τα αστέρια που κινούνταν στο εσωτερικό τους, ενώ σύμφωνα με τη θεωρία της βαρύτητας τα αστέρια που ταξίδευαν μακριά από το εσωτερικό του γαλαξία έπρεπε να κινούνται πιο αργά.

Η μοναδική λογική εξήγηση ήταν ότι, εκτός από την ορατή μάζα των γαλαξιών, θα πρέπει να υπήρχε και άλλη, πολλαπλάσια, μάζα. Αυτή η ύλη προκαλούσε την παραπανίσια βαρύτητα που συγκρατούσε τα απομακρυσμένα αστέρια. Η γνώση της σκοτεινής ύλης είναι σημαντική για να κατανοήσουμε πώς σχηματίστηκαν οι γαλαξίες εδώ και 13,7 δισ. χρόνια, όταν το Σύμπαν εμφανίστηκε με το Βig Βang.