Τον μετέτρεψαν σε μάρτυρα


Ο Σαντάμ στην αγχόνη. Ήταν μια εύκολη εξίσωση. Σε ποιον θα άξιζε κάτι άλλο από αυτό παρά στο Κτήνος της Βαγδάτης, στον Χίτλερ του Τίγρη, στον άνθρωπο που δολοφόνησε απροσδιόριστο αριθμό αθώων Ιρακινών ενώ έριχνε χημικά όπλα στους εχθρούς του; Όμως η Ιστορία θα καταγράψει πως οι Άραβες και οι άλλοι μουσουλμάνοι, καθώς και πολλά εκατομμύρια πολιτών στη Δύση, θα απευθύνουν άλλη μια ερώτηση: Τι γίνεται με τους άλλους ενόχους;


Όχι, ο Τόνι Μπλερ δεν είναι ο Σαντάμ. Εμείς δεν ρίχνουμε χημικά αέρια στους εχθρούς μας. Ο Τζορτζ Μπους δεν είναι ο Σαντάμ. Δεν εισέβαλε στο Ιράν ή στο Κουβέιτ. Εισέβαλε μόνο στο Ιράκ. Όμως εκατοντάδες χιλιάδες Ιρακινοί πολίτες είναι νεκροί- και χιλιάδες στρατιώτες της Δύσης επίσηςεπειδή οι κ.κ. Μπους και Μπλερ και ο Ισπανός πρωθυπουργός και ο Ιταλός πρωθυπουργός και ο Αυστραλός πρωθυπουργός άρχισαν πόλεμο το 2003 στηριζόμενοι σε ψέματα και, δεδομένων των όπλων που χρησιμοποιήσαμε, με μεγάλη αγριότητα.

Ύστερα από τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας του 2001, βασανίσαμε, δολοφονήσαμε, σκοτώσαμε τους αθώους- στο αίσχος του Αμπού Γράιμπ του Σαντάμ προσθέσαμε το δικό μας αίσχος στο Αμπού Γράιμπκαι υποτίθεται πως ξεχνάμε αυτά τα ειδεχθή εγκλήματα, ενώ επιδοκιμάζουμε κοιτάζοντας το αιωρούμενο πτώμα του δικτάτορα που δημιουργήσαμε.

Ποιος ενθάρρυνε τον Σαντάμ να εισβάλει στο Ιράν το 1980, που ήταν το μεγαλύτερο έγκλημα πολέμου που διέπραξε, οδηγώντας στον θάνατο 1,5 εκατομμύριο ψυχές; Και ποιος του πούλησε τα συστατικά για τα χημικά όπλα με τα οποία έπληξε το Ιράν και τους Κούρδους; Εμείς το πράξαμε. Δεν αιφνιδιάζει που οι Αμερικανοί- οι οποίοι ήλεγχαν την περίεργη δίκη του Σαντάμαπαγόρευσαν κάθε αναφορά σε αυτό, την πιο αισχρή κτηνωδία από τις κατηγορίες που τον βάρυναν; Δεν θα μπορούσε να είχε παραδοθεί στους Ιρανούς για να τον καταδικάσουν; Ασφαλώς όχι. Γιατί αυτό θα εξέθετε και τη δική μας ενοχή.

Οι νέοι «Σταυροφόροι»

Όλοι οι καταδικασθέντες αποφασίζουν αν θα πεθάνουν με μια τελευταία έκκληση για έλεος ή με όποια αξιοπρέπεια τους έχει απομείνει τις τελευταίες τους στιγμές. Η τελευταία εμφάνιση στη δίκη, με αυτό το αχνό χαμόγελο στο πρόσωπο τού κατά συρροήν δολοφόνου, μας έδειξε ότι ο δρόμος που θα διάλεγε ο Σαντάμ ήταν η αγχόνη. Η εκτέλεσή τουορθώς- θα καταγραφεί ως μια αμερικανική υπόθεση και ο χρόνος θα προσθέσει την δική του παραπλανητική αλλά βέβαιη υποσημείωση: ότι η Δύση κατέστρεψε έναν Άραβα ηγέτη ο οποίος δεν υπάκουε πλέον στις εντολές της Ουάσιγκτον κι ότι, παρά τα λάθη του, ο Σαντάμ πέθανε ως «μάρτυρας», κατά τη βούληση των νέων «Σταυροφόρων».

«Σωπάστε!», φώναξε, «ετοιμάζεται να πεθάνει»


ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ της κινητής τηλεφωνίας και του Ίντερνετ, χρειάστηκαν μόλις 24 ώρες για να αποκτήσει η εκτέλεση του Σαντάμ Χουσεΐν τους περισσότερους θεατές στην Ιστορία. Τα όσα απεικονίζονται, ωστόσο, στο βίντεο που τράβηξε με το κινητό του κάποιος από τους μάρτυρες του απαγχονισμού, παραπέμπουν σε άλλες εποχές, κάπου στον Μεσαίωνα.

«Κάποια στιγμή ανάμεσα στην 11η Σεπτεμβρίου και το σήμερα, χάσαμε την ανθρωπιά μας», σχολίασε ένας από τους εκατομμύρια χρήστες του Διαδικτύου που παρακολούθησαν το βιντεάκι με την κακή εικόνα και τον ακόμα χειρότερο ήχο όπου καταγράφηκαν τα δυόμισι τελευταία λεπτά του Σαντάμ Χουσεΐν. Δεν είναι το επίσημο βίντεο: αυτό κόβεται τη στιγμή που οι τέσσερις κουκουλοφόροι δήμιοι (που έμοιαζαν, όπως σχολίασαν οι «Τimes», περισσότερο με δολοφόνους της Αλ Κάιντα παρά με ανθρώπους επιφορτισμένους να εκτελέσουν τη θανατική ποινή η οποία επεβλήθη σε έναν πρώην αρχηγό κράτους) περνούν τη χοντρή θηλιά γύρω από τον λαιμό του Σαντάμ. Στο επίσημο βίντεο, όλα μοιάζουν αλλόκοτα, ήρεμα και αξιοπρεπή. Η αλήθεια ήταν τελείως διαφορετική.

Στο ικρίωμα

Είναι ξημερώματα Σαββάτου, μόλις λίγα εικοσιτετράωρα αφότου το Εφετείο του Ιράκ επικύρωσε τη θανατική ποινή του Σαντάμ Χουσεΐν και μόλις λίγες ώρες προτού ξεκινήσει η μουσουλμανική γιορτή Έιντ Αλ Αντά. Οι αμερικανικές δυνάμεις έχουν παραδώσει τον πρώην δικτάτορα στην ιρακινή κυβέρνηση κι αυτός περνά τις τελευταίες του ώρες σε κάποιο υπόγειο του πρώην αρχηγείου των μυστικών υπηρεσιών του ιρακινού στρατού (νυν φυλακές), εκεί όπου κάποτε οι δικοί του δήμιοι βασάνιζαν και σκότωναν τους αντιπάλους του. Οι δήμιοι τον οδηγούν στο ικρίωμα.

Του περνούν τη θηλιά, όταν όμως επιχειρούν να του βάλουν στο κεφάλι τη μαύρη κουκούλα, εκείνος ψελλίζει: «Δεν είναι απαραίτητο». «Ω, Θεέ μου», ακούγεται να λέει στη συνέχεια. Τα όσα ακολουθούν θυμίζουν περισσότερο δημόσιο απαγχονισμό του 18ου αιώνα.

Το «κοινό», περίπου 15 μάρτυρες, αρχίζει να λοιδορεί τον μελλοθάνατο. Ακούγεται η σιιτική εκδοχή μιας μουσουλμανικής προσευχής (ο Σαντάμ ήταν σουνίτης, και η σιιτική εκδοχή είχε προφανή προσβλητικό σκοπό). Αμέσως μετά, η ίδια φωνή επαναλαμβάνει επιδεικτικά το όνομα του σκληροπυρηνικού σιίτη κληρικού Μοκτάντα αλ-Σαντρ, άσπονδου εχθρού του Σαντάμ. Ο πρώην δικτάτορας δεν πτοείται. Επαναλαμβάνει περιφρονητικά το όνομα του επίσημου επικεφαλής του Στρατού του Μεχντί, μιας πολιτοφυλακής υπεύθυνης στο μεταπολεμικό Ιράκ για εκατοντάδες θανάτους, σαν να θέλει να δείξει πως δεν τον υπολογίζει. «Το αποκαλείτε αυτό συμπεριφορά άξια ανδρών;», ρωτά το «κοινό». «Στον Διάβολο να πας», φωνάζει ένας. «Σωπάστε, ετοιμάζεται να πεθάνει», ακούγεται να λέει κάποιος άλλος, ενοχλημένος προφανώς από αυτές τις σκηνές. Ο Σαντάμ δεν έχει στη διάθεσή του ούτε μια στιγμή να συγκεντρώσει τις σκέψεις του.

Αρχίζει να ψιθυρίζει μια προσευχή, τη στιγμή όμως ακριβώς που εκφέρει το όνομα «Μωάμεθ», ο αρχιδήμιος τραβά τον μοχλό. Η καταπακτή ανοίγει.

«Ο τύραννος έπεσε!», φωνάζει ένας από τους θεατές. Επικρατεί πανδαιμόνιο. «Αφήστε τον για οκτώ λεπτά. Κανείς να μην τον τραβήξει κάτω. Όλοι πίσω, παρακαλώ. Όλοι πίσω», ακούγεται μια φωνή. Το άψυχο σώμα του Σαντάμ Χουσεΐν ταλαντεύεται πάνω από την ανοιχτή καταπακτή, με τα μάτια μισάνοιχτα και τον λαιμό αλλόκοτα στριμμένο.

Πιο κοντά στον εμφύλιο


Φόβοι για ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή και γενίκευση του εμφυλίου πολέμου στο Ιράκ εκφράζονται μετά την εκτέλεση του Σαντάμ. Οι σουνίτες θεωρούν υπεύθυνους για την εκτέλεση τους σιίτες και απαντούν με μπαράζ βομβιστικών επιθέσεων.


«Ναι, ήταν ένας δικτάτορας, αλλά εκτελέστηκε από ένα απόσπασμα θανάτου. Ποια διαφορά υπάρχει λοιπόν ανάμεσα σε αυτόν και σε εκείνους;». Η σουνίτισσα από τη Βαγδάτη που τα έλεγε αυτά σε δημοσιογράφο της εφημερίδας «Χέραλντ Τρίμπιουν» ήταν πολύ φοβισμένη για να αποκαλύψει το όνομά της. Υπήρχε, φυσικά, διαφορά. Ο Σαντάμ ήταν ένας ωμός δικτάτορας, ενώ οι σιίτες οργανωτές της εκτέλεσής του είναι μέλη της ιρακινής κυβέρνησης που εγκατέστησαν στη χώρα οι ΗΠΑ. Οι εικόνες της εκτέλεσης που έκαναν τον γύρο του κόσμου έδειξαν ό,τι είναι ήδη ξεκάθαρο στους δρόμους της ιρακινής πρωτεύουσας: ότι δηλαδή η

Η ΕΠΟΜΕΝΗ ΜΕΡΑ

Μετά τη θανάτωσή του, τουλάχιστον 70 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στη Βαγδάτη και σε άλλες πόλεις

σιιτική κυβέρνηση ασκεί πια μιαν απροκάλυπτη πολιτική για την επιβολή της εις βάρος τής σουνιτικής μειονότητας που είχε ωφεληθεί στα χρόνια του Σαντάμ. Μετά την εισβολή, οι σουνίτες, που έχασαν τα πόστα τους στην εξουσία, αρνήθηκαν να πάρουν μέρος στις εκλογές, επιτρέποντας έτσι στους σιίτες και τους Κούρδους να καταλάβουν την εξουσία. Τώρα, οι Αμερικανοί (που σύμφωνα με ιρακινή πηγή ζητούσαν από τον Ιρακινό πρωθυπουργό να καθυστερήσει την εκτέλεση για δύο εβδομάδες) πιέζουν τους σουνίτες και σιίτες Ιρακινούς ηγέτες να συμφιλιωθούν. Αυτή η προοπτική απομακρύνεται ακόμη περισσότερο μετά την αιφνίδια εκτέλεση του Σαντάμ, ενώ η προοπτική ενός γενικευμένου εμφυλίου πολέμου έρχεται ακόμη πιο κοντά, επαναφέροντας τα σενάρια για διαμελισμό της χώρας.

Φονικός Δεκέμβρης

Η εκτέλεση του Σαντάμ δεν λιγόστεψε το αίμα που κυλάει καθημερινά στους δρόμους της Βαγδάτης. Μετά τη θανάτωσή του, τουλάχιστον 70 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στην ιρακινή πρωτεύουσα και σε άλλες πόλεις της χώρας σε βομβιστικές επιθέσεις με παγιδευμένα αυτοκίνητα, πίσω από τις οποίες, σύμφωνα με την εφημερίδα «Τάιμς», βρίσκονται σουνίτες. Έτσι, ο Δεκέμβριος κατέστη ο πιο φονικός μήνας της χρονιάς που έφυγε, με 108 Αμερικανούς και περισσότερους από 2.000 Ιρακινούς νεκρούς, ενώ ξεπέρασαν τους 3.000 οι Αμερικανοί στρατιώτες που- συνολικά- έχουν χάσει τη ζωή τους στο Ιράκ.

Σύμφωνα με τον Ίαν Πάνελ του ΒΒC, υπάρχουν βάσιμες ανησυχίες ότι η αστάθεια που ήδη επικρατεί στο Ιράκ θα επιδεινωθεί μετά την εκτέλεση του Σαντάμ. Και αυτή η αστάθεια μπορεί να επεκταθεί και πέραν των συνόρων του Ιράκ. Οι τριβές μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων συνεχίζονται, η ειρηνευτική διαδικασία έχει ανασταλεί, ενώ ο Λίβανος παραμένει βυθισμένος σε πολιτική κρίση.

Ο Σαντάμ εμφανιζόταν ως ένθερμος υποστηρικτής της παλαιστινιακής υπόθεσης. Είναι ενδεικτικό ότι η Λιβύη κήρυξε τριήμερο πένθος στη μνήμη του. Ακόμη και η Σαουδική Αραβία εξέφρασε την έκπληξη και την απογοήτευσή της για τη χρονική στιγμή που επελέγη για να γίνει η θανάτωσή του, την πρώτη ημέρα της μουσουλμανικής εορτής Εΐντ. Από το Κουβέιτ, η χώρα στην οποία είχε εισβάλει ο Σαντάμ το 1990, η αντίδραση ήταν εξαιρετικά συγκρατημένη. Το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων μετέδωσε ότι η μοναδική επίσημη αντίδραση ήταν ότι πρόκειται για «ένα ζήτημα των Ιρακινών». Πολλές άλλες κυβερνήσεις στην περιοχή της Μέσης Ανατολής τήρησαν απόλυτη σιγή.

Ο Σαντάμ δεν αφήνει κληρονόμους στους οπαδούς του. Τους αφήνει όμως την οργή για το εκδικητικό και βάρβαρο τέλος που του επιφύλαξαν οι εχθροί του.

Κατακραυγή στην Ευρώπη


Η εκτέλεση του Σαντάμ Χουσεΐν προκάλεσε στην Ευρώπη κατακραυγή από πολιτικούς και θρησκευτικούς ηγέτες αλλά και εκπροσώπους οργανώσεων προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Έντονα επικρίθηκε όχι μόνο η εκτέλεση της θανατικής ποινής, αλλά και η προβολή των εικόνων από τα διεθνή τηλεοπτικά δίκτυα.


Α ντίθετα, στις Ηνωμένες Πολιτείες ο Αμερικανός πρόεδρος Τζορτζ Μπους τη χαρακτήρισε «σημαντικό ορόσημο στην πορεία του Ιράκ να γίνει μια δημοκρατία που μπορεί να κυβερνάται και να υπερασπίζεται τον εαυτό της». Παρόμοια ήταν και η θέση του βρετανικού υπουργείου Εξωτερικών, αλλά η υπουργός Εξωτερικών Μάργκαρετ Μπέκετ έσπευσε να διευκρινίσει πως η βρετανική κυβέρνηση τάσσεται κατά της θανατικής ποινής, «στο Ιράκ και οπουδήποτε αλλού».

Στο Βατικανό

Η Ευρωπαϊκή Ένωση ανακοίνωσε πως καταδικάζει τα εγκλήματα που διέπραξε ο Σαντάμ Χουσεΐν, καταδικάζει όμως και τη θανατική ποινή. «Βάρβαρη» χαρακτήρισε την εκτέλεση ο αντιπρόεδρος της ολλανδικής κυβέρνησης Γκέριτ Ζαλμ. Από τη Γερμανία η καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ ύψωσε τη δική της φωνή διαμαρτυρίας στη θανατική ποινή, επισήμανε όμως πως η χώρα της «σέβεται» την απόφαση του δικαστηρίου. «Η θανατική ποινή είναι πάντα μια τραγική είδηση, είναι αιτία για θλίψη, ακόμη και αν συνδέεται με ένα πρόσωπο που ήταν ένοχο για μεγάλα εγκλήματα», επισήμανε ο εκπρόσωπος του Βατικανού, αιδεσιμότατος Φεντερίκο Λομπάρντι. Ανάλογες ήταν και οι αντιδράσεις δεκάδων αξιωματούχων από τη Χιλή, την Ισπανία, την Ιρλανδία, τη Σουηδία, την Ουκρανία, τη Ρωσία, ακόμη και από τη Νικαράγουα.

Επίσης, οργανώσεις προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων καταδίκασαν την εκτέλεση του Σαντάμ Χουσεΐν, αλλά και τον τρόπο διεξαγωγής της δίκης του. «Ο Σαντάμ Χουσεΐν ήταν υπεύθυνος για σωρεία παραβιάσεων των δικαιωμάτων του ανθρώπου, αλλά αυτό δεν δικαιολογεί τη θανατική ποινή», επισήμανε ο Ρίτσαρντ Ντίκερ, από την Ηuman Rights Watch. «Η ιστορία θα κρίνει την επισφαλή δίκη του και την εκτέλεσή του σκληρά». «Η εκτέλεση αυτή φαινόταν αναπόφευκτη από την πρώτη στιγμή που έγινε γνωστή η απόφαση του δικαστηρίου. Το εφετείο δεν έδωσε τίποτα περισσότερο από μια επίφαση νομιμότητας στην ουσιαστικά προβληματική διαδικασία», τόνισε η Διεθνής Αμνηστία.

Ανάμεικτα τα συναισθήματα


ΑΝΑΜΕΙΚΤΕΣ ήταν οι αντιδράσεις στον αραβικό κόσμο για την εκτέλεση του Σαντάμ Χουσεΐν.

Εξοργισμένοι ήταν στην πλειονότητά τους οι μουσουλμάνοι που βρίσκονταν στη Μέκκα για το ιερό προσκύνημα, επειδή για την εκτέλεση του Ιρακινού πρώην ηγέτη επελέγη η συγκεκριμένη ημέρα, δηλαδή η έναρξη της σημαντικής εορτής Έιντ αλ Άντχα.

Η σουνιτική Σαουδική Αραβία, της οποίας η ηγεσία είναι φιλοαμερικανική, επέκρινε τους σιίτες ηγέτες του Ιράκ για την εκτέλεση του Σαντάμ Χουσεΐν μεσούσης της θρησκευτικής εορτής Έιντ αλ Άντχα, λέγοντας ότι η δίκη του είχε πολιτικοποιηθεί. Η Λιβύη πενθεί. Ο ηγέτης της χώρας Μουαμάρ Καντάφι κήρυξε τριήμερο πένθος, ακυρώνοντας όλες τις εορταστικές εκδηλώσεις για το Έιντ αλ Άντχα.

Το σιιτικό Ιράν, εναντίον του οποίου ο Σαντάμ Χουσεΐν είχε οδηγήσει τη χώρα του σε πολυετή και πολύνεκρο πόλεμο τη δεκαετία του ΄80, χαιρέτισε την εκτέλεση του Σαντάμ Χουσεΐν.

Οι Παλαιστίνιοι

Η παλαιστινιακή κυβέρνηση της Χαμάς επιτέθηκε στις ΗΠΑ, σημειώνοντας: «Η εκτέλεση του προέδρου Σαντάμ Χουσεΐν ήταν απόδειξη της εγκληματικής και τρομοκρατικής πολιτικής των ΗΠΑ και του πολέμου τους εναντίον όλων των δυνάμεων αντίστασης στον κόσμο».

Στο Αφγανιστάν, ο πρόεδρος Χαμίντ Καρζάι επέκρινε τη στιγμή που επελέγη για την εκτέλεση, δηλαδή την έναρξη της μουσουλμανικής εορτής Έιντ αλ Άντχα, αλλά εξέφρασε την εκτίμηση ότι «η πράξη αυτή της ιρακινής κυβέρνησης δεν θα έχει επιπτώσεις στο Αφγανιστάν». Ωστόσο, στην ανακοίνωση που εξέδωσε υψηλόβαθμος αξιωματούχος των Ταλιμπάν επισήμανε ότι ο θάνατος του Σαντάμ Χουσεΐν θα συσπειρώσει τους μουσουλμάνους και θα σκληρύνει την αντίστασή τους κατά των ΗΠΑ. Λύπη για το γεγονός ότι ο πρώην Ιρακινός πρόεδρος απαγχονίστηκε την πρώτη μέρα της μουσουλμανικής γιορτής Έιντ αλ Άντχα εξέφρασε η Αίγυπτος.