Τι είναι αυτό που μένει για το Μέλλον;

«Τι ακριβώς σημαίνει «Νέος Έλληνας Καλλιτέχνης» στον 21ο αιώνα, σ’ αυτήν τη

διαστελλόμενη νεότητα που προτιμά να δημιουργεί Μέλλον παρά να το προβλέπει;»,

αναρωτιέται προκαταρκτικά η εμπνεύστρια της έκθεσης, Νάντια Αργυροπούλου,

προλογίζοντας τους σχεδόν 70 εικαστικούς καλλιτέχνες της έκθεσης που απλώνεται

σε τρεις ορόφους ενός όμορφου παλιού κτιρίου της Πάτρας, το οποίο παλαιότερα

λειτουργούσε ως Αρσάκειος Παιδαγωγική Ακαδημία και Σχολείο. Όμως η ιδεολογική

σχέση της έκθεσης με την παλιά χρήση του χώρου δεν σταματά εδώ, αφού η

Εκπαίδευση, η Παιδεία και η Νεότητα αποτελούν το ίδιο το θέμα της εκδήλωσης

και των έργων που έγιναν επί τούτου στα δωμάτια ή στους κοινούς χώρους, ακόμα

και στην ταράτσα ή την αυλή, από αρκετούς καθιερωμένους και πολλούς

«νεοσσούς», μόλις αποφοιτήσαντες, τους οποίους η επιμελήτρια επέλεξε.

Το εκθεσιακό ζητούμενο είναι σπουδαίο και κατ’ αρχήν το βρίσκω πολύ

επίκαιρο και αληθινό. Μπορεί να έχουμε δει προ ετών τις «Germinations»

(«Εκβλαστήσεις») στην ΑΣΚΤ επί Κεσσανλή ή το «Νέο είναι κάθε τι το ωραίο και

ενδιαφέρον» με τη Συλλογή Δάκη Ιωάννου, αλλά η έκθεση αυτή εγγίζει περισσότερο

τον «τύπο των ήλων» διότι έχει πρόθεση την έρευνα και όχι την προβολή, την

καταγραφή και την ανάδειξη και όχι τη διαφήμιση. Ο περίπατος στους χώρους

είναι μια εμπειρία με ανάμεικτο περιεχόμενο, πολλά έργα ελκυστικά και

ερεθιστικά – ένα τεράστιο γκράφιτι από 4 διαφορετικούς, το βίντεο «Με κράτησαν

όμηρο 12 χρόνια» του Α. Ψυχούλη, ο κατά Μ. Παπαδημητρίου «Βελάσκεθ» κ.ά. –

πολλά άλλα κοινότοπα και με φανερή τη μοντερνιστική κοινοτοπία. Το πρώτο και

τελευταίο συμπέρασμα είναι ότι πρόκειται για μια έκθεση της τεχνοκριτικού και

όχι των καλλιτεχνών και – γιατί όχι; – αυτό το χάος δειγμάτων για οτιδήποτε

που μας περιτριγυρίζει μόνο έτσι μπορεί να βρει κάποιο νόημα και ενδεχομένως

να προσελκύσει και τους παραέξω.

Η κ. Νάντια Αργυροπούλου, λοιπόν, έμπειρη από τέτοιες εκθέσεις αλλά και

χαμηλού προφίλ η ίδια, αναζητά ζωτικά σημεία, ξέρει τη βαρύτητα των ερωτημάτων

της, για τα περισσότερα από τα οποία συμφωνούμε αμέσως: Υπάρχει συνέχεια των

καλλιτεχνικών επιρροών από γενιά σε γενιά στις ημέρες μας ή όλα πλέον είναι

τυχαία, σε μια κοινωνία παγκοσμιοποιημένη και σε μια κουλτούρα (Παιδεία) που

βασίζεται στα media και όχι στην προσωπική αυτενέργεια;

Στα καλλιτεχνήματα που γεμίζουν τους εκθεσιακούς χώρους – προειδοποίηση:

χρειάζεται ένα ολόκληρο δίωρο ο επισκέπτης για να δει όλα τα έργα! –

ανιχνεύεται το καθετί, ο κόσμος της τηλεόρασης και των εντύπων, το κιτς, η

καταγγελία του σχολικού πατερναλισμού κ.ο.κ. Μικρά κείμενα δίπλα στις

ταμπελίτσες εξηγούν προθέσεις και περιεχόμενο, αλλά ο συνεκτικός ιστός χάνεται

εύκολα, αφ’ ενός επειδή η σήμανση του χώρου δεν επιτάσσει υποχρεωτικά

δρομολόγια και αφ’ ετέρου επειδή η εσωτερική συνοχή είναι αρκετά χαλαρή –

αναμενόμενο άλλωστε.

Ωστόσο, οι προσωπικές απαντήσεις ξεπηδούν άφθονες. Πρώτον, φαίνεται πως

η διατεταγμένη δημιουργικότητα που επιβάλλει ο μητροπολιτικός μοντερνισμός

μάλλον δεν στεριώνει παντού και πάντα, αφού οι νεαροί καλλιτέχνες φαίνεται να

επιλέγουν το «δικό τους» και όχι το έντονα διαφημιζόμενο – είδαμε, για

παράδειγμα, αρκετά «αναρχοαυτόνομα» καλλιτεχνήματα στον χώρο. Δεύτερον, η ίδια

η συζήτηση για το Μέλλον ζητά απαντήσεις και για το Τώρα ή το Χθες, με

αποτέλεσμα να ξεπροβάλλει και μια κάποια ιστορικότητα στα έργα κι όχι ο εκτός

τόπου και χρόνου φορμαλισμός.

Βέβαια τα πιο καυτά θέματα δεν απαντήθηκαν από τους καλλιτέχνες. Άλλωστε δεν

συζητιούνται καν ευρύτερα στην κοινωνία μας: Γιατί είναι κακός ο

προγραμματισμός του μέλλοντος και καλή η ανατροπή του με την ελευθεριάζουσα

τέχνη ή την «απόλαυση» της εμπειρίας του παρόντος; Γιατί η «αστικής

ιδεολογίας» συνέχεια των γενεών είναι κακή; Ναι, η έκθεση δεν ξεφεύγει οριακά

από τον ιδεολογικό ορίζοντα του μοντέρνου, άλλωστε – το ξαναγράψαμε παλαιότερα

– εάν οι απόφοιτοι των ΑΣΚΤ δεν διοριζόταν στο υπουργείο Παιδείας ως καθηγητές

και ζούσαν ως ζωγράφοι στην ελεύθερη αγορά, πολύ αμφιβάλλω εάν θα είχαμε

τέτοια «εκ του ασφαλούς» μοντερνιστική άνθηση στα τελευταία 15 χρόνια. Όμως η

αυτο-αμφισβήτηση υπάρχει στην έκθεση και αυτό την κάνει επίκαιρη και ενδιαφέρουσα.

INFO

«Ό,τι απομένει είναι Μέλλον»: έκθεση σύγχρονης τέχνης με 70 συμμετοχές,

επιμέλεια Ν. Αργυροπούλου, οργάνωση Α. Αντωνοπούλου / Πάτρα – Πολιτιστ.

Πρωτεύουσα Ευρώπης, Αρσάκειο Σχολείο, Πάτρα. Μέχρι 19 Νοεμβρίου