Κι αυτοί ρεζίλευαν τον Χίτλερ

Το βιβλίο «Χάιλ Χίτλερ, το γουρούνι είναι νεκρό», του σκηνοθέτη Ρούντολφ

Χέρτσογκ, δείχνει πώς οι άνθρωποι σατίριζαν τα κορυφαία στελέχη της ναζιστικής

ιεραρχίας και πώς οι Εβραίοι ξαλάφρωναν με το χιούμορ τους το βάρος των

διωγμών τους. «Οι ιστορικοί της δεκαετίας του 1950 έλεγαν ότι οι Γερμανοί

είχαν υπνωτιστεί από τον σατανικό Χίτλερ και την προπαγάνδα του», εξηγεί ο

Χέρτσογκ. «Τα ανέκδοτα δείχνουν ότι δεν κατάφερε να τους ξεγελάσει».

Τα πολιτικά ανέκδοτα δεν ήταν μια μορφή ενεργού αντίστασης, αλλά ένας τρόπος

για να εκτονώνει ο λαός την οργή του. Τα έλεγαν στα μπαρ, τα έλεγαν στον

δρόμο, υπό ένα καθεστώς από το οποίο απουσίαζε παντελώς το χιούμορ. Οι ναζί

είχαν απαγορεύσει κάθε κριτική του καθεστώτος, αλλά σε όσους τύχαινε να

συλληφθούν επειδή έλεγαν επικριτικά ανέκδοτα συνήθως επιβαλλόταν πρόστιμο.

Προς το τέλος του πολέμου, όμως, ένα ανέκδοτο ήταν αρκετό για να «φάει» κανείς

το κεφάλι του.

Εκτελέστηκε

Ένας εργάτης σε εργοστάσιο πυρομαχικών στο Βερολίνο εκτελέστηκε επειδή είπε

ένα τέτοιο ανέκδοτο: «Ο Χίτλερ και ο Γκέρινγκ στέκονται στην κορυφή του πύργου

της ραδιοφωνίας στο Βερολίνο. Ο Χίτλερ εκφράζει την επιθυμία να κάνει κάτι για

να ευθυμήσει τον λαό του Βερολίνου. «Γιατί δεν πηδάτε κάτω;», του προτείνει ο

Γκέρινγκ». Ένας συνάδελφος του εργάτη έτυχε να τον ακούσει να διηγείται το

ανέκδοτο και τον κατήγγειλε στις αρχές. Μπορεί με αυτό το ανέκδοτο να μη σκάει

κανείς στα γέλια, αλλά ήταν αρκετό για να χάσει τη ζωή του ο Βερολινέζος

εργάτης.

Ο συγγραφέας του βιβλίου «Χάιλ Χίτλερ, το γουρούνι είναι νεκρό», ο Γερμανός

σκηνοθέτης και θεατρικός συγγραφέας Ρούντολφ Χέρτσογκ, 33 ετών, δεν έχει στόχο

να κάνει τους αναγνώστες να γελάσουν. «Τα ανέκδοτα δείχνουν πραγματικά τι

είναι εκείνο που επηρεάζει, διασκεδάζει ή εξοργίζει τους ανθρώπους», λέει.

«Είναι μια εσωτερική ματιά στο Τρίτο Ράιχ, η οποία διαθέτει μια αυθεντικότητα

που συνήθως χάνεται όταν διαβάζει κανείς άλλα κείμενα».

Η μεταστροφή

Πολλοί Γερμανοί ήταν εξοργισμένοι που η ναζιστική αφρόκρεμα έπαιρνε τα

καλύτερα πόστα στην κυβέρνηση και τις επιχειρήσεις. Δεν εξεγείρονταν όμως γι’

αυτό. Απλώς έλεγαν ανέκδοτα: «Ανώτατος ναζί επισκέπτεται ένα εργοστάσιο και

ρωτάει τον διευθυντή αν εξακολουθεί να έχει σοσιαλδημοκράτες στο εργατικό

δυναμικό του. «Ναι, 80%», του αποκρίνεται εκείνος. «Έχετε επίσης και μέλη του

Καθολικού Κόμματος;». «Ναι, 20%». «Καλά, δεν έχετε καθόλου

Εθνικοσοσιαλιστές;». «Ασφαλώς! Είμαστε όλοι ναζί τώρα!»».

Το βιβλίο του Χέρτσογκ είναι ακόμη μία ένδειξη της μεταστροφής που

παρατηρείται τα τελευταία χρόνια στον τρόπο με τον οποίο η Γερμανία

αντιμετωπίζει τη ναζιστική ιστορία της. Καθώς πεθαίνει η πολεμική γενιά, τα

παιδιά και τα εγγόνια της κοιτάζουν το παρελθόν από ολοένα και μεγαλύτερη

απόσταση, με αποτέλεσμα να σπάνε πολλά ταμπού.

Το ψυχιατρείο και οι Εβραίοι

* Ο ΧΙΤΛΕΡ ΕΠΙΣΚΕΠΤΕΤΑΙ ένα ψυχιατρείο. Οι ασθενείς τον χαιρετούν με

τον ναζιστικό χαιρετισμό. Καθώς ο Χίτλερ περνά από μπροστά τους, βλέπει έναν

που δεν χαιρετάει. «Εσύ γιατί δεν χαιρετάς όπως οι άλλοι;», του φωνάζει.

«Φύρερ μου, εγώ είμαι νοσοκόμος, δεν είμαι τρελός!».

* ΑΚΟΜΗ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΚΟΡΥΦΩΣΗ των διωγμών τους, οι Εβραίοι έβρισκαν

αποκούμπι στα ανέκδοτα: Ο Λεβί και ο Χιρς συναντώνται στην αφρικανική ζούγκλα

και καθένας τους βαστάει ένα όπλο στο χέρι. «Τι γυρεύεις εδώ;», ρωτάει ο Χιρς.

«Έχω μια επιχείρηση με ελεφαντόδοντο στην Αλεξάνδρεια και σκοτώνω ο ίδιος

ελέφαντες. Κι εσύ;», ρωτά ο Λεβί. «Εγώ φτιάχνω στο Πορτ Σάιντ προϊόντα από

κροκόδειλους που τους σκοτώνω ο ίδιος. Άραγε τι να απέγινε ο φίλος μας ο

Σιμόν;». «Α, αυτός έγινε πραγματικός τυχοδιώκτης. Έμεινε στο Βερολίνο».

© The Times, 2006