Στο χάσιμο…

… ενός ανοιξιάτικου απομεσήμερου, στη ρηχή όχθη του ποταμού Αμούρ, στη

ρωσική Άπω Ανατολή, ο Καναδός δημοσιογράφος Τέρι Γκλάβιν παρατηρούσε έναν

άνδρα που έκανε κουπί κι έβγαζε τη βάρκα του στην αμμουδιά, σε ένα χωριό της

φυλής Νανάι. Άλλη μια μέρα που ο Μίσα, 53 ετών, γύριζε από το ψάρεμα με άδεια

χέρια. Μα θυμάται ακόμη πως, όταν ήταν παιδί, ο Αμούρ ήταν παντού γεμάτος

ψάρια: σολομοί, οξύρρυγχοι, λούτσοι, γατόψαρα.

H ζωή…

… του Μίσα είναι ίδια με τη ζωή άλλων δύο δισεκατομμυρίων ανθρώπων σε όλον

τον κόσμο: το ένα τρίτο της ανθρωπότητας ζει σήμερα σε μια «νέα παγκόσμια

αταξία». Και δεν είναι το πρόβλημα οι πόλεμοι. Από την εποχή του Ψυχρού

Πολέμου έχουν μειωθεί κατά 40% και έχουν γίνει λιγότερο φονικοί. Πιο φονική

έχει γίνει η ειρήνη. Εννέα στις δέκα ένοπλες συγκρούσεις που γίνονται σήμερα

στον κόσμο δεν είναι ανάμεσα σε κράτη, αλλά στο εσωτερικό κρατών, για τροφή,

νερό, αρόσιμη γη, ορυκτό πλούτο και πετρέλαιο. Στα τέλη της περασμένης

χρονιάς, το Ινστιτούτο για την Περιβαλλοντική και Ανθρώπινη Ασφάλεια είχε

μετρήσει 20 εκατομμύρια «περιβαλλοντικούς πρόσφυγες» στον κόσμο – πολύ

περισσότερους από τους πρόσφυγες του πολέμου. Είναι άνθρωποι που εγκαταλείπουν

τα σπίτια τους για να γλιτώσουν από κάποια οικολογική καταστροφή: πλημμύρα,

ερημοποίηση, ξηρασία, σιτοδεία. Το ινστιτούτο προβλέπει πως σε τέσσερα χρόνια

ο αριθμός τους θα έχει διπλασιαστεί.

H οικολογική…

… καταστροφή έχει παγκοσμιοποιηθεί. Οι εικόνες της είναι ίδιες παντού, σε

Ανατολή και Δύση: άνθρωποι που κουβαλούν όσα από τα υπάρχοντά τους μπόρεσαν να

περισώσουν από τη φωτιά στο δάσος ή από την πλημμύρα, στρατιώτες που

αγωνίζονται να βοηθήσουν, πολιτικοί που προσπαθούν να καταλαγιάσουν την οργή.

Εμφύλιοι πόλεμοι ξεσπούν για τα διαμάντια, το κακάο, την ξυλεία, όπως στο

Κονγκό και τη Λιβερία, αιματηρές συγκρούσεις γίνονται για το νερό, όπως στη

Δυτική Όχθη του Ιορδάνη, όπου δεν επιτρέπεται στους Παλαιστίνιους να ανοίγουν

νέα πηγάδια. Ο δημοσιογράφος Ρόμπερτ Κάπλαν είχε γράψει γι’ αυτά το 1994, στο

δοκίμιό του «H επερχόμενη αναρχία». Πέντε χρόνια αργότερα, ο Τόμας Όμερ-Ντίξον

του Πανεπιστημίου του Τορόντο, με το βιβλίο του «Περιβάλλον, σπάνις και βία»,

ερχόταν να υποστηρίξει πως η παρακμή του περιβάλλοντος υποκινεί εξεγέρσεις σε

όλον τον κόσμο. Και σε άλλα πέντε χρόνια, με το βιβλίο «Ο επόμενος παγκόσμιος

πόλεμος», ο Ρόι Γούντριτζ έλεγε πως βρισκόμαστε στα πρόθυρα μιας παγκόσμιας

σύρραξης, επειδή το περιβάλλον μας δεν μπορεί πια ούτε να μας αντέξει ούτε να

μας θρέψει.

Στις όχθες…

… του ποταμού Αμούρ, ο Μίσα διηγόταν στον Τέρι Γκλάβιν για τα χρόνια που οι

Νανάι ήταν μια γερή και δυνατή φυλή. Δεν μπορεί βέβαια να ξέρει πως η τύχη της

φυλής του είναι αναπόσπαστα δεμένη με τις τύχες των φυλών της Ινδονησίας, της

Σομαλίας και των «φυλών» της Νέας Ορλεάνης και του Έβρου.