Αναζήτηση
TO ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ Σύνταγμα (Συνταγματική Συνθήκη) φαίνεται να επανέρχεται
στο πεδίο ενδιαφερόντων των Ευρωπαίων ηγετών ύστερα από πολύμηνη σιωπή.
Προτάσεις, συζητήσεις, απόψεις διατυπώνονται για το πώς θα μπορούσε να
διασωθεί το σημαντικό αυτό κείμενο. H διάσωση δεν θα είναι καθόλου εύκολη
υπόθεση. Τα εμπόδια που έχουν ανακύψει στη διαδικασία επικύρωσης του
Συντάγματος (Γαλλία, Ολλανδία) δεν θα είναι εύκολο να ξεπεραστούν (εάν τελικώς
ξεπεραστούν). Ωστόσο, σημαντικό είναι ότι το θέμα επιστρέφει στην ημερήσια
διάταξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (μετά την πρόσφατη συμφωνία για το ύψος του
προϋπολογισμού της E.E.). Αλλά θα πρέπει να είναι σαφές ότι η κρίση που
αντιμετωπίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει βαθύτερες και ουσιαστικότερες αιτίες. H
συνταγματική – θεσμική κρίση είναι κυρίως ένα σύμπτωμα. H κρίση έχει σχέση
κυρίως με το πώς προσλαμβάνουν, το πώς βλέπουν σήμερα οι πολίτες την Ένωση και
το ευρωπαϊκό ενοποιητικό σχέδιο γενικότερα. Για μια σημαντική μερίδα πολιτών,
η Ευρωπαϊκή Ένωση αντιπροσωπεύει, καλώς ή κακώς, απειλή για το κοινωνικό
κράτος (περιπτώσεις Δανίας, Σουηδίας, αλλά και Γαλλίας, Ηνωμένου Βασιλείου
κ.ά.). Δεν προσλαμβάνεται ως ευκαιρία και μέσο για μεγιστοποίηση της
κοινωνικής ευημερίας. Αντίθετα, εμφανίζεται ωσάν να υπονομεύει το κοινωνικό
κράτος και τις κοινωνικές κατακτήσεις του ευρωπαϊκού χώρου. Έτσι, το ιδανικό
της ευρωπαϊκής ενοποίησης ξεθωριάζει. Ακόμη, με τη δέσμη μέτρων ενάντια στην
τρομοκρατία, που ορισμένα απ’ αυτά εμφανώς αντιστρατεύονται τις βασικές
δημοκρατικές αρχές της Ένωσης, αμαυρώνεται και ο δημοκρατικός χαρακτήρας του
«ενοποιητικού εγχειρήματος». Επομένως, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να προωθηθεί
η επικύρωση και εφαρμογή του Συντάγματος, αλλά εξίσου σημαντικό είναι να
προχωρήσει η Ένωση στη διαμόρφωση και εφαρμογή στρατηγικής που θα της
επιτρέψει να εμφανισθεί ως συντελεστής μεγιστοποίησης της κοινωνικής ευημερίας
στον ευρωπαϊκό χώρο μπροστά στις προκλήσεις της παγκοσμιοποίησης. Για όσο
χρονικό διάστημα οι πολίτες θα προσλαμβάνουν την Ένωση ως απειλή και όχι ως
ευκαιρία, η Ένωση θα βρίσκεται σε κρίση νομιμοποίησης, ταυτότητας, πολιτικής.
H διάγνωση της κρίσης είναι λίγο πολύ γνωστή. H στρατηγική για την υπέρβασή
της φαίνεται να απουσιάζει.
Ο Π. K. Ιωακειμίδης είναι καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών και μέλος
του Δ.Σ. του ΕΛΙΑΜΕΠ.
