Οι Γάλλοι και οι Ολλανδοί απάντησαν με ένα ηχηρό «όχι» στα δημοψηφίσματα για

το ευρωπαϊκό Σύνταγμα. Το μεγαλύτερο μέρος της πολιτικής ηγεσίας των δύο

χωρών, δεξιά και αριστερά του κέντρου, είχε υποστηρίξει το «ναι». Υπέστη δεινή

ήττα που σηματοδοτεί ένα μεγάλο χάσμα ανάμεσα στην πολιτική ηγεσία και την

κοινωνία.

Στο στρατόπεδο του «όχι» βρέθηκαν μαζί πολλές και ετερόκλητες δυνάμεις. Ήταν

κυρίως ένα «όχι» διαμαρτυρίας και αγωνίας για το αύριο που τους ένωσε, συχνά

με ισχυρή δόση λαϊκισμού και ελάχιστες μόνο προσπάθειες να αρθρωθεί μια

ρεαλιστική εναλλακτική πρόταση. H Ευρώπη χρειάζεται επειγόντως μεταρρυθμίσεις

σε έναν κόσμο που αλλάζει με ταχύτατους ρυθμούς, για να μπορέσει να βελτιώσει

το επίπεδο ευημερίας, αλλά και να διατηρήσει τα βασικά στοιχεία ενός

κοινωνικού συστήματος για το οποίο δικαίως υπερηφανεύεται. H «εγκυμοσύνη» των

μεταρρυθμίσεων είναι επώδυνη και προκαλεί κρίση πολιτική, τόσο σε εθνικό όσο

και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Περισσότερη ειλικρίνεια και συγκροτημένες προτάσεις,

με λιγότερη δημαγωγία, θα βοηθούσαν την Ευρώπη να βγει γρηγορότερα από την

κρίση.

Ο Λουκάς Τσούκαλης είναι πρόεδρος του ΕΛΙΑΜΕΠ και ειδικός σύμβουλος του

προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.