Xειραφετημένες, αλλά και… κακοποιημένες

Αν η Σουηδία είχε σάρκα και οστά, θα ήταν σίγουρα μια γοητευτική,

χειραφετημένη γυναίκα. Επειδή όμως κάθε επίγειος παράδεισος έχει και τη

σκοτεινή πλευρά του, θα ήταν παράλληλα μια γυναίκα ικανή να κάνει το παν

προκειμένου να διατηρήσει την έξωθεν καλή μαρτυρία – ακόμα και να αποσιωπήσει

την κακοποίησή της…

Αντίθετα με ό,τι συνέβη σε άλλες χώρες, ο φεμινισμός ουδέποτε θεωρήθηκε στη

Σουηδία παλαιομοδίτικος. Ζει και βασιλεύει και πολλά πετυχαίνει: η χώρα

καταλαμβάνει την πρώτη θέση (ή σε κάθε περίπτωση μια θέση κοντά στην πρώτη)

όσον αφορά τον αριθμό των γυναικών που κατέχουν δημόσια αξιώματα, που κατέχουν

υπουργικά αξιώματα, που κάνουν πανεπιστημιακές σπουδές και που εργάζονται.

Στις μητέρες χορηγούνται εντυπωσιακά μακροχρόνιες άδειες μητρότητας. Τα παιδιά

τους πηγαίνουν σε εξαίρετους βρεφονηπιακούς σταθμούς. Κι επειδή ο αγώνας ποτέ

δεν τελειώνει, η Σουηδία αναμένεται να ιδρύσει εντός του έτους το πρώτο της

«φεμινιστικό» πολιτικό κόμμα – οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ήδη πως θα μπορούσε

να προσελκύσει έναν στους πέντε ψηφοφόρους.

H κηλίδα

Υπάρχει όμως σε αυτήν την ωραία εικόνα μια κηλίδα, την οποία επί μακρόν κανείς

δεν ήθελε να δει: η βία εναντίον των γυναικών. Αυτό δεν σημαίνει πως οι

Σουηδοί είναι περισσότερο βίαιοι από ό,τι οι άνδρες στις περισσότερες άλλες

χώρες της Δυτικής Ευρώπης. Όπως κατήγγειλε ωστόσο πέρυσι η Διεθνής Αμνηστία σε

μια αιχμηρότατη έκθεσή της, σημαίνει πως είναι πιο εύκολο για τους Σουηδούς

που κακοποιούν τις συντρόφους τους να τη γλιτώσουν ατιμώρητοι και είναι πιο

δύσκολο για τις κακοποιημένες συντρόφους τους να βρουν τη βοήθεια που

χρειάζονται. Επί χρόνια, πολλοί Σουηδοί απαξίωναν να ασχοληθούν με τη βία

εναντίον των γυναικών, προτιμώντας να πιστεύουν πως είναι ένα πρόβλημα που

αφορά μόνο τους «άλλους». H έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας ήταν η αρχή μιας

επώδυνης συνειδητοποίησης.

Τα τελευταία 15 χρόνια, συνήγε, τα κρούσματα βίας εναντίον γυναικών στη

Σουηδία αυξήθηκαν σημαντικά· και η αύξηση αυτή δεν μπορεί να αποδοθεί μόνο στη

μεγαλύτερη προθυμία των κακοποιημένων γυναικών να μιλήσουν. Το 1990 ο αριθμός

των σχετικών καταγγελιών ήταν 14.000. Το 2003 έφτασε τις 22.400. Περίπου 16

Σουηδέζες σκοτώνονται κάθε χρόνο από τον σύντροφό τους και, σύμφωνα πάντα με

τη Διεθνή Αμνηστία, οι περισσότερες κακοποιήσεις εξακολουθούν να καλύπτονται

από τον νόμο της σιωπής.

Τα άσυλα

Επιπλέον, μόνο σε 150 από τους 289 δήμους της χώρας λειτουργούν άσυλα για

κακοποιημένες γυναίκες. Το πρόβλημα στη συγκεκριμένη περίπτωση, κατέληγε η

οργάνωση, δεν είναι η απουσία νόμων: το πρόβλημα έγκειται στην εφαρμογή των

νόμων και – κυρίως – στη νοοτροπία.

Το παραδέχτηκε μπροστά σε χιλιάδες τηλεθεατές

«ΧΡΕΙΑΣΤΗΚΕ να αλλάξουμε την εικόνα που είχαμε για τον εαυτό μας», λέει

η Μαρία Καρλσάμρε, μια πρώην δημοσιογράφος της σουηδικής τηλεόρασης η οποία

ομολόγησε το περασμένο καλοκαίρι ενώπιον των τηλεθεατών – και ενάντια στην

επιθυμία του σταθμού της – πως ο σύζυγός της την κακοποιούσε επί μία δεκαετία.

«Είπα: «Θέλετε να δείτε με τι μοιάζει μια κακοποιημένη γυναίκα; Ορίστε

λοιπόν»». H Καρλσάμρε τελικά απολύθηκε από τη δουλειά της, επειδή παρέβη τις

εντολές του εργοδότη της, που φοβόταν τυχόν μηνύσεις για συκοφαντία. Συνέβαλε

ωστόσο σημαντικά στο να αποκαλυφθεί η πραγματικότητα και να αρχίσει ο

προβληματισμός.

Πριν από λίγες ημέρες, ο γενικός εισαγγελέας πρότεινε τη σύσταση μιας ομάδας

35 ειδικών εισαγγελέων που θα καταπιαστούν αποκλειστικά με τη βία εναντίον των

γυναικών. Προτάσεις έχουν υπάρξει και άλλες πολλές: ακόμα και η ηλεκτρονική

«σήμανση» των ανδρών που έχουν καταδικαστεί για κακοποίηση. Μία ευρεία παρέα

ανδρών, μάλιστα, έσπευσαν να δημιουργήσουν ένα δίκτυο αλληλεγγύης για την

αφύπνιση του πληθυσμού. Αν μη τι άλλο, αυτό σημαίνει Σουηδία…

LINKS:

* www.news.amnesty.org/index/ENGEUR4229052004

* www.eurowrc.org/01.eurowrc/11.eurowrc-sv/05.sv-ewrc.htm

Επιμέλεια: Κίττυ Ξενάκη