Νεκρόδειπνος ή μια ευτυχισμένη στιγμή από τη ζωή του νεκρού απεικονίζεται

στην τοιχογραφία του «τάφου του Αγίου Αθανασίου»

Ποιο μήνυμα μπορεί να κρύβεται πίσω από την αρπαγή της Περσεφόνης όπως

απεικονίζεται στην πρόσοψη του ομώνυμου μακεδονικού τάφου; Και τι μπορεί να

σημαίνει η παρουσία του κριτή του Κάτω Κόσμου Ραδάμανθυ στον «τάφο της

Κρίσεως»; Είναι μερικά μόνο από τα μυστικά των τοιχογραφιών που κοσμούν τα

ταφικά μνημεία των Μακεδόνων, που παρουσιάζει απόψε σε ομιλία της η καθηγήτρια

Κλασικής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Όλγα Παλαγγιά.

«Αντιθέτως με την επιτύμβια τέχνη της Αθήνας, που έδειχνε ενδιαφέρον σε θέματα

της καθημερινότητας, στη Μακεδονία υιοθετούνταν νέες παραστάσεις, που είχαν να

κάνουν με τη μετά θάνατον ζωή και τη μυστηριακή λατρεία, ενώ υπάρχουν επιρροές

από πρακτικές που ακολουθούνταν στην περσική αυλή», σημειώνει η κ. Παλαγγιά.

Επιρροές που, όπως επισημαίνει, προήλθαν μετά την κατάκτηση της Περσικής

Αυτοκρατορίας από τον Αλέξανδρο, εποχή οικονομικής ανόδου των Μακεδόνων που

κοσμούσαν τους τάφους τους με έργα σημαντικών ζωγράφων.


Ο νεκρός στον «τάφο της Κρίσεως» είχε εξασφαλισμένη την ευτυχία στη

μεταθάνατιο ζωή, όπως μαρτυρά η παρουσία του Ραδάμανθυ, που οδηγούσε τους

νεκρούς στα Ηλύσια Πεδία

H αρπαγή της Περσεφόνης από τον Πλούτωνα στην τοιχογραφία του «τάφου

της Περσεφόνης» υποδηλώνει το βίαιο και ξαφνικό θάνατο του νεκρού που τάφηκε

εκεί. H παρουσία δε του Ερμή αποδεικνύει πως ο νεκρός ήταν σημαντικό πρόσωπο,

καθώς ο ψυχοπομπός θεός, οδηγούσε τις «προνομιούχες» ψυχές. Και αντιθέτως με

τον βίαιο θάνατό του θα απολαύσει μια ευτυχισμένη μεταθάνατον ζωή.

Σε βετεράνο που ακολούθησε τον Μεγάλο Αλέξανδρο στην εκστρατεία του φαίνεται

πως ανήκε ο μεγαλύτερος από τους μακεδονικούς τάφους που έχουν έρθει στο φως

την τελευταία τριακονταετία, ο «τάφος της Κρίσεως». Τουλάχιστον προς την

κατεύθυνση αυτή συγκλίνουν οι παραστάσεις μάχης Ελλήνων και Περσών και η

μυθική Κενταυρομαχία. Όσο για την ευτυχία του νεκρού στον Κάτω Κόσμο τού την

εξασφαλίζει η παρουσία του Ραδάμανθυ, που θα τον οδηγούσε στα Ηλύσια Πεδία.

Δείπνος προς τιμήν του νεκρού ή ανάμνηση μιας ευτυχισμένης στιγμής του στο

παρελθόν αποτελεί η απεικόνιση συμποσίου σε ανοιχτό χώρο που απεικονίζεται

στον «τάφο του Αγίου Αθανασίου»; «Πιθανόν και τα δύο», λέει η κ. Παλαγγιά, που

παρατηρεί πως ο νεκρόδειπνος συνήθως έχει και μυστηριακό χαρακτήρα με τιμώμενο

θεό τον Διόνυσο.

Ο Μέγας Αλέξανδρος, τέλος, ο Κάσσανδρος και ο Φίλιππος ο Αριδαίος είναι οι

τρεις πρωταγωνιστές στο κυνήγι λιονταριού, που απεικονίζεται στον «τάφο του

Φιλίππου». Ο Αλέξανδρος απεικονίζεται πολύ νέος (μεταθανάτιος ιδεαλισμός), ενώ

η ηλικία των άλλων δύο δεν μπορεί να διευκρινιστεί καθώς τα πρόσωπά τους είναι κατεστραμμένα.



INFO

Ομιλία της καθηγήτριας Όλγας Παλαγγιά «Από τον παράδεισο του Ροδάμανθυ στον

κυνηγετικό παράδεισο του Μεγάλου Αλεξάνδρου: μια νέα ερμηνεία της μακεδονικής

ζωγραφικής», απόψε στις 19.00, στην Αρχαιολογική Εταιρεία (Πανεπιστημίου 22).

Τελευταία Νέα